Karbonat kislota va uning xossalari - Химия - Рефераты

Karbonat kislota va uning xossalari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

30.912109375 KB

Karbonat kislota va uning xossalari Karbonat kislota va uning tuzilishi. Karbonat kislotaning hosilalari. Karbonat kislotaning oltingugurtli hosilalari va ularning ishlatilish sohalari Karbonat kislota HO-COOH oksikislotalar sinfiga mansub bo‘lib gomologik qatorning birinchi va o‘ziga xos vakilidir. U oksichumoli kislota deb ham ataladi. Molekulasi tarkibida 1 ta karboksil guruhi bo‘lsa ham, u ikki asosli kislotadir. Chunki ikkita gidroksil guruhi ham bir xil bo‘lib, ikkalasi ham karbonil guruh >C=O ta’siri ostida bo‘ladi. Karbonat kislota juda kuchsiz kislota, u faqat suvli sovuq eritmalardagina mavjud bo‘lib erkin holda mavjud emas. Bunga sabab u oson parchalanadi: H 2 CO 3  CO 2 + H 2 O Karbonat kislotaning kuchsizligiga sabab -ON guruhning karboksil guruhga kuchli mezomer ta’siridir:.. ..   Н О С О О Н Karbonat kislota tuzlari va ularning xossalari noorganik kimyo kursidan ma’lum. Bu yerda uning quyidagi hosilalari bilan tanishamiz: 1. Cl-COCl fosgen , karbonat kislotaning dixlorangidridi, kuchli zaharli modda. Kislota xlorangidridining barcha xossalariga ega. 2.Cl-COOCH 3 metilxlorkarbonat, metilxlorformiat, karbonat kislota monometil efirining xlorangidridi. Kislota xlorangidridining xossalariga ega. 3. CH 3 O-COOCH 3 dimetilkarbonat, karbonat kislotaning dimetil efiri. Murakkab efir xossalariga ega. 4. H 2 N-COOCH 3 metilkarbamat, karbonat kislota monometil efirining amidi. 5. H 2 N-CONH 2 karbamid , mochevina, karbonat kislotaning diamidi. 6. Cl-CONH 2 karbamoil xlorid, aminochumoli kislota xlorangidridi. 7. (H 2 N) 2 C=NH guanidin. 8. Cl-CN xlorsianid.

9. HO-CN sian kislota. 10. H 2 N-CN sianamid. Karbonat kislotaning hamma hosilalari gidroliz reaksiyasiga kirishib karbonat kislota hosil qiladi. Ularning olinishi va kimyoviy xossalari karbon kislotalarnikiga o‘xshash. Uning oltingugurtli hosilalari ham ko‘p. Masalan - uglerod sulfid CS 2 , ditiokarbonat kislota:HO C S H S beqaror va h.k. kabi birikmalar ham karbonat kislotaning muhim hosilalari hisoblanadi. Karbonat kislota hosilalari o‘g‘itlar (karbamid), gerbitsidlar, defoliantlar, desikantlar va h.k sifatida ishlatiladi. Karbonat kislotaning mononatriyli tuzi-natriy gidrokarbonat eritmasi karbon kislotalarni sifat jihatdan aniqlashda ishlatiladi. Har qanday karbon kislota karbonat kislotani uning tuzidan siqib chiqaradi: R-COOH + NaHCO 3  R-COONa +  CO 2 + H 2 O Karbonat kislotaning choy sodasi, NaHCO 3, kir sodasi Na 2 CO 3 , bo‘r CaCO 3 kabi xalq xo‘jaligida keng ishlatiladigan birikmalari noorganik kimyo kursidan ma’lum. Bu yerda karbonat kislotaning xalq xo‘jaligida keng ishlatiladigan organik birikmalariga misol keltiramiz: 1. Polikarbonatlar-ikki atomli fenollarning fosgen bilan hosil qilgan shaffof, yuqori molekulyar birikmasi. Turli plyonkalar, o‘q o‘tmas oynalar tayyorlashda ishlatiladi. 2. Poliuretanlar-glikollarning diizotsianatlar bilan hosil qilgan yuqorimolekulyar birikmasi. Penoplastlar, kleylar, tolalar va kauchuklar olishda ishlatiladi. Bu kauchuklardan esa oyoq kiyimlarining tag charmlari tayyorlanadi. 3. Mochevina, karbamid-ko‘p miqdorda o‘g‘it, mollarning ovqatiga qo‘shimcha sifatida ishlatiladi. Mochevinadan mochevina formaldegid smolasi,

biuret, aminoplastlar, gerbitsidlar olinadi. Mochevina n-alkanlarni tarmoqlangan zanjirli alkanlardan ajratishda foydalaniladi.4. Guanidin suv va CO 2 ni tutib qolish uchun, portlovchi moddalar hamda geterotsiklik birikmalar olishda ishlatiladi. 5. Diizotsianatlardan 1,6-geksametilendiizotsianat, 4,4 ! -di izo - tsianatodifenilmetan, poliuretanlar olishda ishlatiladi. 6. Tiomochevina va izotiotsianatlar organik sintezda, pestitsidlar olishda ishlatiladi. 7. Ksantogenatlar sellyulozadan sun’iy tola olishda ishlatiladi. Rux ditiokarbamat o‘simliklarning kasalliklariga qarshi fungitsid sifatida ishlatiladi. Karbonat kislotaning ba’zi hosilalarining fizikaviy xossalari quyidagi jadvalda keltirilgan Jadval Formulasi Nomi Suyuqlanish harorati, 0 S Qaynash harorati, 0 S H O C O H O C l C C l O C l C O C H 3 O C H 3 O C O C H 3 O H 2 N C O C 2 H 5 O H2N C NH2 O karbonat kislota fosgen metilxlorformiat dimetilkarbonat uretan mochevina -56,6 -118 - 0,5 50 132,7 -78,5 8,3 71,4 91 180 parchalan adi H 2 N C N H 2 N H H 2 N C N guanidin tsianamid 50 44 - 144

parchal.

Adabiyot:1. O.YA.Neyland Organicheskaya ximiya. M.: «Viysshaya shkola». 1990. S. 640-652. 2. A.N.Nesmeyanov, N.A.Nesmeyanov Nachala organicheskoy ximii. Kniga 1. M.: 1969. S. 366-378

Похожие

Koordinatsion birikmalarning kislota-asoslik xossalari

Qutblanuvchanlik tenzori va uning xossalari

Oqsillar biosintezi - translyatsiya. Genetik kod va uning xossalari

Oqsillarning asosiy xossalari. Oqsillarning kislotali va asosiy xossalari

Spirtlar, olinishi va kimyoviy xossalari. Efirlar olinishi, xossalari