Ikki asosli kislotalar - Химия - Рефераты

Ikki asosli kislotalar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

30.0888671875 KB

Ikki asosli kislotalar Ikki asosli kislotalarning turlari, nomlanishi va olinishi. Ikki asosli kislotalarning kimyoviy xossalari. Ishlatilishi Tarkibida ikkita karboksil guruhi bo‘lgan kislotalarga ikki asosli kislotalar deb aytiladi. Ikki asosli kislotalar uglevodorodning tuzilishiga ko‘ra to‘yingan, to‘yinmagan, halqali bo‘lishi mumkin. To‘yingan ikki asosli kislotalar tarixiy va sistematik nomenklaturalar bo‘yicha nomlanadi. M-n: HOOC-COOH oksalat kislota, etandikislota, HOOC-CH 2 -COOH malon kislota, propandikislota, HOOC-CH 2 - CH 2 -COOH qahrabo kislota, butandikislota va h-zo. Ikki asosli kislotalarning birinchi vakili bo‘lgan oksalat kislota sanoatda chumoli kislotaning natriyli tuzini qizdirib olinadi:- 2NaCl + 2HCl СOOH СOOH С - ONa O С - ONa O 0 - H 2 H - С - ONa O 400-420 C H - С - ONa + O Eetilenglikolni oksidlanganda ham oksalat kislota hosil bo‘ladi: HOCH2 - СH2OH HOOC - СOOH [O] Oksalat kislotani ditsiandan (Veler, 1824 y) gidroliz qilib ham olinadi: N C - С N + 2H 2 O HOOC - СOOH H 2 SO 4 Gidroksikislotalar oksidlanganda ham ikki asosli kislota hosil bo‘ladi: Dikarbon kislotalar oq kristall moddalar bo‘lib, suvda yaxshi eriydi.

Kimyoviy xossalari. Dikarbon kislotalar monokarbon kislotalarning barcha xossalarini namoyon qiladi. Ularning tuzlarini, xlorangidridlarini, murakkab efirlarini, amidlarini va angidridlarini olish mumkin. Shuningdek,  -holatiga galogenlash reaksiyalarini olib borish mumkin. Dikarbon kislotalarning bitta yoki ikkala karboksil guruhlari bo‘yicha hosilalarini olish mumkin. Ikki asosli kislotalar dissotsiyalanganda birinchi bosqichi oson va ikkinchi bosqichi qiyin boradi. Buning sababi protonning ikkita manfiy zaryadlangan aniondan uzoqlashishi uchun energiyaning ko‘p talab qilinishidir. Ikki asosli kislotalardan oksalat va malon kislota qizdirilsa CO 2 ajralib, bir asosli kislota hosil bo‘ladi:НООС СООН 150 С0 НСООН + СО2 НООС СН2СООН 140 С0 ÑÍ3- СООН + СО2 Qahrabo kislota 230-240 0 C atrofida qizdirilsa qahrabo angidridi hosil bo‘ladi: Malon kislotasida  -holatda vodorod ikkita karboksil guruhi ta’sirida bo‘lganligi uchun faollashadi. Uning bu xossasidan turli kislotalarni va ularning hosilalarini sintez qilishda foydalaniladi. Ayniqsa, turli sintezlarni amalga oshirishda malon efiridan foydalaniladi.

Adabiyot:1. O.YA.Neyland Organicheskaya ximiya. M.: «Viysshaya shkola». 1990. S.556-560 2. A.Terney Sovremennaya Organicheskaya ximiya M.: «Mir». 1981. T.2 S. 133-135 3. Z.Gauptman, YU.Grefe, X.Remane Organicheskaya ximiya. M.: "Ximiya" 1979g. S. 427-432

Похожие

Galoidkislotalar va ikki asosli to‘yinmagan kislotalar

Bir necha asosli karbon kislotalar tsikli. Ikki va uch karbon kislotali sikl (biokimyo)

To‘yinmagan kislotalar

Karbon kislotalar

Nuklein kislotalar