Karbon kislotalar - Химия - Рефераты

Karbon kislotalar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

41.841796875 KB

Karbon kislotalar Karbon kislotalarning turlari, nomlanishi, olinish usullari. Karbon kislotalarning kimyoviy xossalari Molekulasida karboksil guruhi -COOH tutgan uglevodorodlarning hosilalariga karbon kislotalar deyiladi. Karbon kislotalar karboksil guruhining soniga va uglevodorod qoldig‘ining tabiatiga qarab, monokarbon, dikarbon va polikarbon kislotalarga, karbon kislotalarning funksional hosilalariga, uglevodorodning radikalida har xil funksional guruhlar tutgan kislotalarga va ko‘mir kislota hosilalariga bo‘linadi. Monokarbon kislotalar uglerod radikalining tabiatiga qarab: to‘yingan monokarbon kislotalar CHN 2n+1 COOH va halqa tutgan kislotalarga, ( C H 2 ) C H C O O H n C H 2 C H 2 to‘yinmagan monokarbon kislotalarga C n H 2n-1 COOH, C n H 2n-3 COON arenmonokarbon kislotalarga ArCOOH, ArCH 2 COOH, ArCH=CHCOOH bo‘linadi. Karbon kislotalarni tarixiy va sistematik nomenklaturada nomlanadi. Karbon kislotalarni sistematik nomenklaturada nomlash uchun uglevodorod nomiga kislota so‘zi qo‘shib aytiladi. H-COOH metan kislota, chumoli kislota CH 3 COOH etan kislota, sirka kislota CH 3 -CH 2 COOH propan kislota, propion kislota CH 3 (CH 2 ) 2 COOH butan kislota, moy kislota Ammo ko‘p kislotalar tarixiy nomda nomlanadi. Ba’zida tarmoqlangan tuzilishga ega bo‘lgan kislotalarni nomlashda  -,  -,  -,  harflaridan foydalaniladi:

Kislotalarni sirka kislota asosida ham nomlash mumkin. M-n: Monokarbon kislotalar galogenalkanlarni va nitrillarni gidroliz qilib olinadi: Metallorganik birikmalardan olish mumkin: R M g X + C O2 R - C O O M g X R C O O H + M g X 2H + X - Spirt va aldegidlarni havo kislorodi bilan katalizatorlar (So, Mn tuzlari) ishtirokida oksidlash: R - CH2OH RCHO [O] RCOOH [O] RCHO RCOOH [O] Monokarbon kislotalarni malon efiri yordamida ham sintez qilish mumkin. Karbon kislotalar rangsiz suyuq va kristall moddalar. Ularning qaynash haroratlari spirtlarnikidan yuqori. Buning sababi, kislotalar vodorod bog‘ining hisobiga dimer hosil qiladi: R - C O....... O - H........ C - R O H - O Karbon kislotalar ishqorning suvli eritmasi bilan reaksiyaga kirishib tuz hosil qiladi: Karbon kislotalar SOCl 2 , PCl 3 yoki PCl 5 bilan reaksiyaga kirishib xlorangidridlarni hosil qiladi:

CH3COCl + SO 2 + HCl CH3COOH + SOCl 2 Cl O R - C SOCl2 + PCl5 PCl3 OH O R - C Bu reaksiyada eng qulayi tionilxlorid bo‘lib, reaksiya mahsuloti toza chiqadi, sababi SO 2 gaz holida uchib ketadi. Karbon kislotalardan murakkab efirlar olishda uning OH-guruhi hisobiga reaksiya boradi. Murakkab efir olish reaksiyasini eterifikatsiya reaksiyasi deyiladi: ' ' +H + O - R O R - C RCOOH + R - OH + H 2 O Eterifikatsiya reaksiyasida spirtlarning va kislotalarning reaksiya qobiliyati quyidagi tartibda pasayadi: CH 3 OH > RCH 2 OH > R 2 CHOH > R 3 COH HCOOH>CH 3 COOH>RCH 2 COOH>R 2 CHCOOH>R 3 CCOOH Kislota amidlari kislotalarning ammoniyli tuzlarini qizdirish orqali olinadi:

Adabiyot:1. O.YA.Neyland Organicheskaya ximiya. M.: «Viysshaya shkola». 1990. S.536-547 2. Dj.Roberts, M.Kaserio Osnoviy organicheskoy ximii. M. : "Mir". 1978. T. S. 536-543, 549-565 R.Morrison, R.Boyd Organicheskaya ximiya. M.: "Mir" 1974. S. 551, 558-560, 562-564.

Похожие

Karbon kislotalar

Aromatik karbon kislotalar

Bir necha asosli karbon kislotalar tsikli. Ikki va uch karbon kislotali sikl (biokimyo)

To‘yinmagan kislotalar

Nuklein kislotalar