Aromatik galoidbirikmalar - Химия - Рефераты

Aromatik galoidbirikmalar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

33.83984375 KB

Aromatik galoidbirikmalar Aromatik uglevodorodlarni, aromatik halqada elektronodonor va elektronoakseptor o‘rinbosar tutgan birikmalarni galogenlash. Aromatik uglevodorodlarni yon zanjiriga galogenlash. Reaksiya mexanizmlari. Aromatik uglevodorodlarni nitrolash. Nitrolovchi agentlar. Nitrolash reaksiyasining sharoiti va mexanizmi Benzol va uning gomologlarini xlorlash va bromlash oson. Bu reaksiyalar odatda katalizatorlar FeCl 3 , AlCl 3 , ZnCl 2 ishtirokida amalga oshadi. Katalizatorlar galoid bilan kompleks hosil qiladi: С l-Cl + FeCl 3  Cl + [FeCL 4 ] -+ HCl + FeCl 3 - FeCl4 + Cl + Cl Benzol va uning gomologlarini yod bilan reaksiyasi maxsus sharoitdagina amalga oshadi bunga sabab yod atomining elektronga moyilligi xlor va bromnikidan kichikligidadir. M-n, benzolni yod bilan reaksiyasini oksidlovchilar (HJO 3 , HNO 3 QH 2 SO 4 , H 2 O 2 ) ishtirokida amalga oshirish mumkin. Bunda oksidlovchi yodni yod kationiga J Q aylantiradi: J 2 HNO 3 +H 2 SO 4 J + + H SO 4 - HNO 3 +H 2 SO 4 +J2 J Ftoraromatik birikma olish uchun quyidagi usuldan foydalaniladi: Cl Cl 300 C KF F F 0 +2K Cl Galogenlash reaksiyasini bug‘ fazada olib borilsa, halqaning yon zanjirini galoidlash mumkin:

Oxirgi reaksiyaga xlormetillash deb ataladi. Kimyoviy xossalari. Brom- yodbenzol Mg bilan reaksiyaga kirishib magniyorganik birikma hosil qiladi. Galoidbenzollar Li, Na va K bilan ham reaksiyaga oson kirishadi: C 6 H 5 Br + Mg  C 6 H 5 MgBr C 6 H 5 Br + 2Li  C 6 H 5 Li + LiBr C 6 H 5 Li + C 6 H 5 Br  C 6 H 5 -C 6 H 5 + LiBr Galoidbenzollarning ishqor bilan ta’sirlashishi mis kukuni ishtirokida amalga oshib fenol hosil qiladi: C 6 H 5 Cl + NaOH  C 6 H 5 OH + NaCl Xuddi shuningdek yodbenzol mis ishtirokida qizdirilsa difenil hosil bo‘ladi: C 6 H 5 I + 2Cu  C 6 H 5 -C 6 H 5 + 2CuI Aromatik yadrodagi galoid atomining inertligi vinil galogeniddagiga (1,44  D ) o‘xshab, molekula dipol momentining kichikligidadir (1,58  D). Benzol qatori nitrobirikmalari . Aromatik uglevodorodlarni nitrolash uchun nitrat va sulfat kislotalarning 1:2 nisbatdagi aralashmasidan foydalaniladi (nitrolovchi aralashma): HNO 3 + 2H 2 SO 4  NO 2 + + H 3 O + + 2HSO 4 - Hosil bo‘lgan nitroniy kationi aromatik birikmaga hujum qiladi:+ - H + + H + CH3 NO 2 NO2 CH3 NO 2 NO 2 NO2 + NO 2 + + NO 2 + + NO 2 + CH 3 - H + Agar toluolga yuqori haroratda (100-150 0 S) suyultirilgan nitrat kislota ta’sir qilinsa, yon zanjirga nitrolash ketadi:

C 6 H 5 -CH 3 + HNO 3  C 6 H 5 -CH 2 NO 2 + H 2 O. Agar benzolning yon zanjirida uzun radikal bo‘lsa, uning  -holati nitrolanadi:CH 2 CH 2 R + HONO 2 CH CH 2 NO 2 R +H 2 O

Adabiyot:1. O.YA.Neyland Organicheskaya ximiya. M.: «Viysshaya shkola». 1990. S. 236-244, 378-384. 2. A.Terney Sovremennaya organicheskaya ximiya. M.: «Mir». 1981. T.II. S.201-202, 204, 206, I. S.615-623. 3. K.N.Axmedov, H.Y.Yo‘ldoshev Organik kimyo usullari. 2 qism. T.: «Universitet». 1993. 23-28.

Похожие

Aromatik aminlar

Aromatik oksobirikmalar

Aromatik karbon kislotalar

Aromatik uglevodorodlar benzol

Aromatik alisiklik uglevodorodlar