Tabiiy konveksiyada issiqlik berilishi - Тепловая инженерия - Рефераты

Tabiiy konveksiyada issiqlik berilishi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

119.5 KB

Tabiiy konveksiyada issiqlik berilishi Reja: 1. Cheklangan fazodagi issiqlik berish. 2. Suyuqlikning silindrik tirqishlardagi tabiiy harakati.

Issiqlik oqimini aniqlovchi barcha formulalarda suyuqlik temperaturasi qiymati kiradi. Bu temperatura esa, kо‘pincha, kanalning kesimi va uzunligi bо‘ylab notekis taqsimlangan. Shu sababli texnik hisoblashlarda suyuqlik temperaturasi sifatida oqimining о‘rtacha temperaturasi olinadi. Bu temperaturaga aniqlovchi temperatura deyiladi. Devorning о ‘rtacha temperaturasini t d , suyuqlikning kanalga kirishdagi о ‘rtacha temperaturasini t 1 , chiqishdagini esa t 11 bilan belgilasak, uholda oqimning kanal uzunligi b о ‘yicha о ‘rtacha temperaturasi ts quyidagi formula bilan aniqlanadi:0 " ' ln / ) " ' ( 0 t t t t t t t ct     (1) (1) formulada musbat ishora suyuqlik sovitilayotganda, manfiy ishora esa isitilayotganda olinadi. Agar oqim temperaturasi о ‘zgarishi unchalik katta b о ‘lmasa, о ‘rtacha temperaturani quyidagi formuladan aniqlanadi: )" ' ( 5, 0 t t ct   (2) Ma’lumki, tomchi suyuqlklar va gazlarning fizik parametrlari temperatura о ‘zgarishi bilan о ‘zgarib turadi. shning uchun fizik kattaliklar oinadigan aniqlovchi temperatura sifatida oqimning о ‘rtacha temperaturasi yoki devorning о ‘rtacha temperturasi yoki chegara qatlasining о ‘rtacha temperaturasi olinadi: ) (5,0 сt дt кчt    (3) Issiqlik berish koeffitsiyentini aniqlash tenglamalarida har doim suyuqlikning о ‘rtacha tezligi olinadi:    F V wdF F тртw 1 (4) Ba’zi о ‘xshash sonlarga chiziqli о ‘lcham kiradi. Yumaloq quvurlar uchun chiziqli о ‘cham sifatida quvurning ichki diameri olinadi. Kesimi yumaloq b о ‘lmagan kanallar uchun ekvivalent diametr d ekv =4F/S olinadi, bu yerda F– kanalning k о ‘ndalang kesim yuzasi; S–kanalning t о ‘liq (h о ‘llangan) perimetri.

Oqim quvurni yoki quvurlar t о ‘plamini k о ‘ndalangiga yuvib о ‘tayotganda aniqlovchi о ‘lcham sifatida quvurning tashqi diametri olinadi; oqim plitani yuvib о ‘tayotganda, oqim о ‘nalishi b о ‘yicha uning uzunligi oinadi. Yuqoridaaytib о ‘tilganidek, suqlikning erkin xarakatlanishiga temperaturalar farqi sabab b о ‘ladi. Bu erkin harakatlanishfaqat issiqlik almashinuv b о ‘lgandagina vujudga kelishi va davom etishi mumkin, degan s о ‘zdir. Bunda issiqlik almashinuvi qanchalik kuchli b о ‘lsa, muhit ham shunchalik, tez harakat qladi. Shunday qilib, tabiiy konveksiya faqat suyuq (gaz) muhitdagina amalga oshishi mumkin. Tabiiy konveksiya y о ‘li bilan issiqlik almashnuvida qizigan zarralar yuqoridan tushayotgan sovuq zarralarga qarshi, ‘ni pastdan yuqoriga tomon harakat qiladi. Bunda murakkab harakat vujudga kelib, k о ‘tariluvchi va tushuvchi oqimlar t о ‘qnashadi. 1–rasm. xavoning vertikal issiq sirt b о ‘ylab harakatlanishi: x 1 – laminarharakatlanish soxasi; x 2 –oraliq harakatlanish soxasi; x 3 –uyurmaviy turbulent harakatlanish soxasi; Tabiiy konveksiyada issiqlik almashnuv jarayoni k о ‘pchilik issiqlik qurilmalaridek uzatiladi. 1-rasmda havoning qizigan vertikal quvur atrofida harakatlanish sxemasi k о ‘rsatilgan.

Quvurnin pastki qismida havoning yupqa qatlami kichikroq tezlik bilan yuqoriga k о ‘tarilib, laminar oqim hosil qiladi.shundan keyin harakatlanish davomida qatlam qalinligi ista–sekin ortib boradi. Bunda tezlik ortadi, laminar oqim tartibi buziladi, harakat о ‘ziga xos “gajaksimon” k о ‘rinishga ega b о ‘ladi. Bu oraliq oqim barqaror b о ‘lmaydi, u turbulent oqim bilan almashnadi va quvurning yuqori qismining hammasida oqish tartibi turbulant b о ‘ladi. Harakat tartibi о ‘zgarishiga qarab issiqlik berish koeffitsiyenti  ning qiymati ham о ‘zgaradi. Quvurning pastki qismidaa quvurning balandligi b о ‘ylab kamayadi, x 2 qismida (oraliq oqim) a qisman ortib, turbulent oqim qismida о ‘zgarmasligicha qoladi. Qizdirilgan tomoni yuqoriga qaragan gorizontal yassi devor yoki plita atrofida suyuqlikning о ‘ziga xo harakati kuzatiladi. (2-rasm) 2 –rasm. Isitilgan gorizontal sirtda suyuqlik erkin xarakatining tavsifi. Qizdirilayotgan yuza katta bо‘lsa mahalli kо‘tariluvchi va tushuvchi oqimlar hosil bо‘ladi (2-rasm, a), yuza kichik bо‘lsa, birgina kо‘tariluvchi oqim hosil bо‘ladi (2-rasm,b). Xuddi shu plitalarning qizdirilgan sirti pastga aragan bо‘lsa, suyuqliknin harakati sirt ostida, yupqa qismida rо‘y beradi (2-rasm,v). Diametri kichik bо‘lgan (1 mm gacha) tachalarda isitishyuzasi kichik bо‘lgani tufayli, laminar oqim temperatura bosimi t katta bо‘lganda ham saqlanib qoladi. t ning unchalik katta bо‘lmagan qiymatlarida esa, tayoqcha atrofida deyarli xarakatlanmaydigan isitilgan suyuqlik qatlami hosilbо‘ladi.

Tajriba natijalari shuni kо‘rsatadiki, chegaralanmagan fazodagi tabiiy konveksiya asosan muhitning fizik xossalariga va temperatura bosimiga bog‘liq bо‘lar ekan. M.A.Mixeyev tabiiy konveksiyada issiqlik almashinuviga doir kо‘p tajriba natijalarini tahlil qildi va issiqlik almashinuvining turli xollarida issiqlik berilishini topishga imkon beradigan bir qator tenglamalarni taklif etdi. Umumiy holda, ak ni aniqlash uchun M.A.Mixeyevning quyidagi kriterial tenglamasinin foydalanish mumkin:1/ Pr) ( , Pr) ( m m Gr C k Gr C Nu       (5) (5) tenglamani har qanday shaklli jismlarni (Pr  0,7 b о ‘lganda) suyuqlik yoki gaz yuvib о ‘tayotganda q о ‘llash mumkin. Aniqlovchi temperatura sifatida chegara qatalmining о ‘rtacha temperaturasi t= 0,5 (t j + t s ) olinadi. Aniqlovchi geometrik о ‘lcham sifatida quvur va shar diametri, yassi devor uchun uning balandligi olinadi. S va m konstantalar argument (Gr,Pr) ning о ‘zgarish oralig‘iga bog‘liq. Ularning qiymatlari 1–jadvalda berilgan. 1-jadval S va m konstantalar qiymatlarining Sr–Pr ga bog‘liqligi. Konstanta 10 -3 -5 . 10 2 5 . 10 2 –2 . 10 7 2 . 10 7 –10 13 S M 1,18 0,125 0,54 0,250 0,135 0,333 Yuqoridagi tenglamani quyidagi konkret hollar uchun quyidagicha yozish mumkin: 1. Gorizontal quvurlar uchun (103  Gr . Pr  108_ _ ) Nu=0,5 (Gr . Pr) 0,25 (Pr / Prg) 0,25 (6) 2. Vertikal sirtlar (quvurlar, yassi qattiq jismlar)uchun: a) laminar oqishda (103  Gr . Pr  109) Nu=0,76 (Gr . Pr) 0,25 (Pr / Prg) 0,25 (7) b) turbulent oqishda (Gr . Pr  109) Nu=0,15 (Gr . Pr) 0,33 (Pr / Prg) 0,25 (8) Yuqoridagi tenglamadan issiqlik berish koeffitsiyentini о ‘rtacha qiymatini hisoblashda quyidagilarga alohida e’tibor berish zarur: 1. Tenglamalar, Pr  0,7 b о ‘lgan suyuqliklar uchun t о ‘g‘ridir.

2. Kriteriyalar tarkibiga kirgan barcha fizik konstantalar suyuqlikning о ‘rtacha temperaturasida olinadi. 3. Pr soni suyuqlikning о ‘rtacha temperaturasi b о ‘yicha olinadi. Gazlar uchun Pr=const, Pr/Prg=1 b о ‘ladi. 4. Gr . Pr  10-3 b о ‘lsa, Nusselt soni deyarli о ‘zgarmaydi va 0,5 ga teng b о ‘ladi, ya’ni l/ 5,0    . Demak, bunday sharoitda issiqlik almashinuvi faqat issiqlik о ‘tkazuvchanlikka bog‘liq b о ‘ladi. Ba’zi hollarda tabiiy konveksiya chegaralangan fazoda (deraza oynalari oralig‘i, devor qatlami va shunga о ‘xshash) r о ‘y beradi. Cheklangan fazodagi issiqlik berish. Cheklangan fazoda issiqlik berish suyuqlikning tabiatiga, uning temperaturasi, bosimiga, cheklangan fazoning shakli va о ‘lchamlariga hamda sovuq va issiq sirtlarining о ‘zaro joylashishiga bog‘liqdir. Cheklangan fazoda suyuqlikning о ‘ziga xos erkin harakati 4-5–rasmlarda tasvirlangan. 3–rasm. suyuqlikning vertikal 4–rasm.suyuqliknin gorizontal tirqishlardagi tabiiy sirkulyatsiya tirqishlardagi tabiiy xarakati a–keng tirqish; b–tor tirqish

5–rasm. Suyuqlikning silindrik tirqishlardagi tabiiy harakati . Vertikal tirqishlarda suyuqlikning harakat tavsifi devorlar orasidagi masofa d ga bog‘liq b о ‘ladi: d katta b о ‘lsa tushayotgan va k о ‘tarilayotgan oqimlar bir–biriga xalaqit bermasdan harakatlanadi (3-rasm, a); d kichik b о ‘lsa, oqimlar bir–biriga xalaqit berib ichki sirkulyatsiya konturlari hosil b о ‘ladi (3–rasm,b). Gorizontal tirqishlarda suyulikning erkin harakati qizigan va sovuq sirtlarning о ‘zaro joylashishiga va о ‘rtalaridagi masofaga bog‘liq b о ‘ladi. Agar yuqori devor temperaturasi pastki devor temperaturasidan katta b о ‘lsa, suyuqlikning erkin xarakati kuzatilmaydi. Yuqori devordan pastki devorga issiqlik issiqlik о ‘tkazuvchanlik yoki nurlanish orqali uzatiladi (4-rasm, a). Agar pastki devor temperaturasi yuqori b о ‘lsa, suyuqlikning pastdagi temperaturasi yuqori va zichligi kam b о ‘lgan qismlari yuqoriga k о ‘tariladi, sovuq qismlari esa pastga xarakatlanadi va tirqishda suyuqlikning k о ‘tarilayotgan va tushayotgan oqimlari paydo b о ‘ladi (4-rasm, b). Gorizontal silindrik tirqishlarda (5-rasm) suyuqlik sirkulyatsiyasi tirqishlar diametri nisbatiga bog‘liq b о ‘ladi. Isitilgan sirt pastda joylashgan bо‘lsa, suyuqlik sirkulyatsiyasi sirtining yuqori qismida (5-rasm, a) kuzatiladi, pastki qismida sirkulyatsiya kuzatilmaydi. Tashqi silindrik sirt qizdirilganda (5-rasm,b) suyuqlik sirkulyatsiyasi yuqoridagi sovuq sirtining ostida rо‘y beradi. Tirqishlar orqali murakkab issiqlik uzatish jarayonini hisoblashda uni ekvivalent issiqlik о‘tkazuvchanlik bilan almashtiriladi. Jism bilan uni yuvib о‘tayotgan suyuqlik о‘rtasidagi issiqlik oqimining о‘rtacha zichligi quyidagi tenlamaldan aniqlanadi:

) ( ) ( 2 1 2 1 c c c c экв t t t t q        Bunda экв –issiqlik о‘tkazuvchanlikning ekvivalent koeffitsiyenti; bu kattalik issiqliki tirqish orqali issiqlik о‘tkazuvchanlik va konveksiya orqali uzatilishini tavsiflaydi;  –suyuqlik issiqlik о‘tkazuvchanlik koeffitsiyenti; с экв к /    –konveksiya koeffitsiyenti. Tushuvchi va kо‘tariluvchi oqimlar tufayli gazlarning harakati murakkab bо‘ladi. Bunday issiqlik almashinuvini hisoblash juda qiyin. Hisoblashni soddalashtirish maqsadida murakkab issiqlik almashinuv jarayonini issiqlik о ‘tkazuvchanlik bilan almashtiriladi va ekvivalent issiqlik о ‘tkazuvchanlik koeffitsiyenti degan tushuncha kiritiladi. ) /( F t Q кcэ      (9) Bu yerda  –cheklangan fazonin qalinligi (kengligi). Ekvivalent issiqlik о ‘tkazuvchanlikni экв , muhitning о ‘rtacha temperaturasidagi issiqlik о ‘tkazuvchanligiga  nisbati – konveksiya koeffitsiyenti deb ataladi. Pr) ( /    Grf e экв эк   (10) Taqribiy hisoblashlarda, (Grs . Prs)  0 holda 25,0) ( 18,0 r r к P G e   b о ‘ladi. Bundan keyin экв =e ks va q= экв t aniqlanadi.

Foydalanilgan adabiy о tlar : 1. Bkalastov A.M, Udo`ma P.G., Gorbеnko V.A., Proеktirovaniya, montaj i ekspluatatsiya tеplomassoobmеnno`x ustanovok- M. Enеrgiya. 1981 g. 329 str. 2. Solodov A.P. Printsipo` t е plo i massoobm е na. M. MEI 2002 g. 96 str. 3. Kuzma-kichta Yu. A. Mеtodo` intеnsifikatsii tеploobmеna. –M., MEI 2002 g. 112 str. 4. Tsvеtkov F.F., Soloxin V.I. Tеploobmеn izluchеniеm. Zadachi i uprajn е niya. - M., 2003 g. 64 str. 5. Popov S.K. Morozov I.P. Rasch е tno е issl е dovani е t е plot е xnologich е skix prots е ssov i ustanovok. –M, MEI 2001 g. 50 s.

Похожие

Erkin va majburiy konveksiyada issiqlik berish

Issiqlik tashuvchilar

Issiqlik almashish apparatlari

Issiqlik almashinuv apparatlari

Moddalarda issiqlik massa almashinuvi