Moddalarda issiqlik massa almashinuvi - Тепловая инженерия - Рефераты

Moddalarda issiqlik massa almashinuvi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

134 KB

Moddalarda issiqlik massa almashinuvi Reja: 1. Massaning kо ’ chishi 2. Massa k о 'chishning umumiy differensial tenglamasi 3. Kimyoviy о ’zgarishlarda issiqlik massa almashinuv

Massaning k о ’chishi Tabiatda va texnikada b о ‘ladigan k о ‘pchilik issiqlik almashinuv jarayonlar tashqi va ichki massa almashinuvi bilan birga sodir b о ‘ladi. Bug‘lanish, quritish, kondensatlanish, moddaning eritmadan adsorbsiyasi, sublimatsiyasi, oksidlanish, yonish kabi fizik va kimyoviy jarayonlar asosida massa almashinuvi (diffuziya) yotadi. Issiqlik massa almashinuv jarayonlar bir komponentli muhitda, binar va k о ‘p komponentali aralashmalarda sodir b о ‘lish mumkin. Energiya va massa k о ‘chishlarning umumiyligiga asosan issiqlik va massa almashinuv jarayonlar orasida о ‘xshashlik mavjud, massa va issiqlik almashinuv asosiy qonunlar bir xil ifodalarga ega. Molekulyar diffuziya (massa о ‘tkazuvchanlik) issiqlik о ‘tkazuvchanligiga о ‘xshaydi, konvektiv massa berishi esa (konvektiv diffuziya) konvektiv issiqlik berishga о ‘xshashli. Moddaning yuqori konsentratsiyali sohadan past konsentratsiyali sohaga о ‘z- о ‘zidan k о ‘chishiga diffuziya deb ataladi. Issiqlik о ‘tkazuvchanlik uchun Furye qonuniga о ‘xshab, massa о ‘tkazuvchanligi tufayli massa oqimi Fik qonuni bilan aniqlanadi. ; / C grad D dn dC D j c c   (1) bu yerda D c – diffuziya koeffitsiyenti, m 2 /s; S – diffuziyalanuvchi moddaning konsentratsiyasi, mol/m 3 . Massa k о ‘chishining umumiy differensial tenglamasi Issiqlik k о ‘chish tenglamasiga о ‘xshaydi, ya’ni ; / 2 2 m C D d dC c    (2) xw C d dC      / / yw x C    / zw y C    / ; / z C   (2a) bu yerda m v – ichki issiqlik manbaning massa unimdorligi. (2) tenglamadagi D c diffuziya koeffitsiyenti a temperatura о ‘tkazuvchanlik koeffitsiyentga о ‘xshashli b о ‘lib, konsentratsi о ‘zgarish intensivligini tavsiflaydi. a issiqlik berish koeffitsiyentga о ‘xshab, massa berish koeffitsiyenti  kiritiladi.   ;C С C j д м       (3)

bu yerda S m , S d – oqim va devor yonidagi konsentratsiyalar. (1) va (3) tenglamalardan massa k о ‘chishning shartni hosil qilamiz: . /dn dC D C c   (4) О ‘xshashlik nazariyasi usullardan foydalanib yuqorida keltirilgan tenglamalar uchun massa almashinvi tavsiflovchi mezonlarni hosil qilish mumkin. (2) tenglamalardan Pekle diffuziyali mezoni olinadi . / c m D wl Pe  (5) (3) tenglamadan esa, Nusselt mezoniga о ‘xshab, diffuziyali Shervud mezoni . / cD l Sh   (6) Massa k о ‘chish jarayonlar uchun Reynolds mezoni majburiy mustaqil о ‘zgaruvchi son b о ‘lganligi sababdan, Prandtl mezoniga о ‘xshab, Shmidt mezonini olish mumkin . / Re/ c m D v Pe Sc   (7) Sc/Pr nisbatga Lyuis mezoni deyiladi, ya’ni: . / / / c c D a a v D v Le   (8) 1 Le b о ‘lganda issiqlik massa almashinuv jarayonlar bir xil Re soni bilan о ‘tadi hamda teng b о ‘lgan Nu va Sh qiymatlarni beradi. A va V komponentalardan tashkil topgan binar aralashma uchun zichlik ;B A      (9) massali konsentratsiyalar ; / A AC  ; / B BC  ;1  B AC  (10) bu yerda A B A    , va V komponentalarning zichligi. Aralashmaning h entalpiyasi (massa birligidagi issiqlik miqdori) komponentalarning parsial h A va h V entalpiyalar orqali aniqlanadi. .B В A A h C h C h   (11) Kimyoviy о ‘zgarishlarda issiqlik massa almashinuv Issiqlik massa almashinuv jarayonlar kimyoviy reaksiyalarsiz va kimyoviy reaksiyalar bilan aralashmalarning hajmda (gomogen reaksiya) hamda fazalararo

chegarada (yeterogen reaksiya) b о ‘lish mumkin. Turli xil dvigatellarning yonish kameralarda, kimyoviy ishlab chiqarishda sodir b о ‘ladigan jarayonlar kimyoviy reaksiyalardagi issiqlik massa almashinuv jarayonlar b о ‘lib hisoblanadi. Kimyoviy reaksiyalar turli xil shaklda (issiqlik, elektr va mexanik energi, yorug‘lik) energiyani yutish yoki chiqarish bilan sodir b о ‘lish mumkin. Issiqlikni yutish bilan sodir b о ‘ladigan reaksiyalarga – endotermik, chiqarish bilan b о ‘lganlarga sea – ekzotermik reaksiyalar deb ataladi. Kimyoviy reaksiyalarda issiqlik massa almashinuv jarayonlarni о ‘rganishda quriladigan reaksiyalar о ‘zgarmas bosim va temperaturada о ‘tadi, faqat kengayi (jarayonning y о ‘liga bog‘liq b о ‘lmagan) ishi bajariladi deb faraz qilinadi. Kimyoviy о ‘zgarishlar b о ‘lgan masalalarda boshlang‘ich moddalardan i komponentani hosil qilish issiqlikni hisobga oluvchi entalpiyadan foydalaniladi. i – komponentaning t о ‘la solishtirma entalpiyasi:    ;oi p i h dT c h (12) bu yerda  oih i- komponentani hosil qilish solishtirma issiqlik miqdori, J/kg. Termodinamikada reaksiya issiqligi musbat olinadi agarda reaksiya endotermik b о ‘lsa, ekzotermik reaksiyalar uchun esa – manfiy deb olinadi. Agarda i -komponentni hosil qilishda issiqlik energiya keltirsa, u holda ;0 oih agarda chiqarilsa 0  oih b о ‘ladi. Gazlar aralashmasi uchun h entalpiyasi additivlik qoidasi bilan aniqlanadi:     ni i iih C h 1 ; ; / i iC  (12a) bu yerda S i – i -komponentaning nisbiy massali konsentratsisi;  i – aralashmadagi i – komponentaning zichligi, kg/m 3 . Issiqlik massa almashinuv faqat kimyoviy о ‘zgarishlar issiqligiga emas, balki reaksiya о ‘tish tezligiga ham bog‘liq. Kimyoviy reaksiya tezligi deb vaqt birligi ichida reaksiyaga kiruvchi molekulalar miqdoriga aytiladi. Kimyoviy reaksiya tezligi, issiqlikni chiqarish (yutish) tezligi ham reagentlar konsentratsiyasiga va temperaturaga bog‘liq.

Kimyoviy reaksiyalarda issiqlik massa almashinuv jarayonlari uchun energiya va massa differensial tenglamalarni quyidagi k о ‘rinishda ifodalash mumkin:      ; 1 / 2 1 1 2 i c C D h h div Le h a d dh         (13) ; / / 2   vi i c i j C D d dC    (13a) bu yerda vij reaksiyaning hajmiy tezligi, kg/(m 3  s). vij kattalik kimyoviy о ‘zgarishlar hisobidan i -komponentaning massa manbani hisobga oladi, vaqt va koordinatalar funksiyasidir. vij kattalikni aniqlash uchun (13)-energiya va (13a)- massa tenglamalarga uzluksizlik va kimyoviy kinetika tenglamalarni q о ‘yish zarur. Tabiiyki, bunday masalani yechish qiyin. Ushbu masalaning soddalashtirilgan xususiy hollar mavjud: 1. Agarda 1 Le b о ‘lsa, u holda (13) tenglamaning ung tomonidagi ikkinchi had nolga teng b о ‘ladi. (13) tenglama bir jinsli muhit uchun ichki energiya manbasiz energiya tenglama kabi k о ‘rinishga ega b о ‘lib, temperatura aralashmaning h t о ‘la entalpiyasi bilan aralashtiriladi. 1 Le sharti taxminan k о ‘pchilik gaz aralashmalari uchun bajariladi. 2. Agarda komponentalarning issiqlik sig‘imi teng, ya’ni pBi pAi c c  b о ‘lsa, u holda 0  Bi Ai h h b о ‘ladi. Bu holda molekulyar energiya oqimi Fik qonuni t о ‘la tavsiflanadi. Ushbu sharti k о ‘pchilik suyuqlik va eritmali aralashmalar uchun bajariladi. Amaliy masalalarda kimyoviy reaksiyalardagi issiqlik berishi о ‘zgartirilgan Nyuton-Rixman qonuni bilan ifodalanadi:  ; 0 д p c h h c a q   (14) bu yerda h 0 , h d - fazalar chegara sirtidan uzoqlikda va uning о ‘zida gaz aralashmasining entalpiyalar; s r – gaz aralashmasining solishtirma izobarik issiqlik sig‘imi; h 0 , h d entalpiyalar (12) va (12a) formulalar b о ‘yicha aniqlanadi. Nyuton- Rixman qonunida temperaturalarni entalpiyalarga almashtirish bilan kimyoviy reaksiyaning issiqlik berish jarayoniga asosiy ta’sirni hisobga olish imkoniyatini beradi.

Foydalanilgan adabiy о tlar : 1. Bkalastov A.M, Udo`ma P.G., Gorbеnko V.A., Proеktirovaniya, montaj i ekspluatatsiya tеplomassoobmеnno`x ustanovok- M. Enеrgiya. 1981 g. 329 str. 2. Solodov A.P. Printsipo` t е plo i massoobm е na. M. MEI 2002 g. 96 str. 3. Kuzma-kichta Yu. A. Mеtodo` intеnsifikatsii tеploobmеna. –M., MEI 2002 g. 112 str. 4. Tsvеtkov F.F., Soloxin V.I. Tеploobmеn izluchеniеm. Zadachi i uprajn е niya. - M., 2003 g. 64 str.

Похожие

Issiqlik tashuvchilar

Issiqlik almashish apparatlari

Issiqlik almashinuv apparatlari

Tabiiy konveksiyada issiqlik berilishi

Suyuqlik qaynashda issiqlik berish