Туристик маршрутлар ишлаб чиқишни ривожлантиришнинг назарий асослари - Экономика - Рефераты

Туристик маршрутлар ишлаб чиқишни ривожлантиришнинг назарий асослари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

51 KB

Туристик маршрутлар ишлаб чиқишни ривожлантиришнинг назарий асослари Назария – бу ҳақиқатлиги амалий ёки назарий жиҳатдан исботланган, борлиқнинг бирор соҳасига оид маълум ғоялар, қарашлар, гипотезалар, қонунлар ва принципларнинг муайян тизимидир. У бирор фан соҳасига оид бўлиб, у маълум билимларнинг умумлаштирилиши асосида пайдо бўлади. Назария илмий билишнинг юқори шакли бўлиб, асосан амалиётда олинган фактларни изоҳлаб, ўрганилаётган объектнинг моҳиятини, рўй берадиган ҳодиса ва воқеаларни олдиндан башоратлаш вазифасини бажаради (Қурбонов, 2005). Назариянинг моҳиятини билганимиздан сўнг, мавзунинг назарий асосларини ишлаб чиқиш ойдинлашади. Мавзу бўйича талаб шундан иборатки, туристик маршрутлар ҳар қандай давлатда, табиий-маданий минтақада туризмни ривожлантиришнинг асосларидан бири эканлигини исботлашдир. Туризмни ривожлантириш асослари албатта биргина туристик маршрутлар ишлаб чиқишдан иборат эмас албатта. Турист учун биринчи талаб келиб дам олиш, тунаш жойини аниқлаш ҳисобланади. Демак, туризмни ривожлантиришнинг биринчи навбатдаги асослари меҳмонхона хўжаликларини жаҳон андозалари талабига етказишни талаб қилади. Меҳмонхонага жойлашган турист албатта овқатланиш масалалари, транспорт хизматлари, дам олиш тизими ва кўнгил очар ўйинлар режалари билан танишади. Кейинчи? кейин у ўзи қизиқиб излаб келган туристик объектга боришни таклиф қилади, аниқроғи турфирма ёки меҳмонхона хўжалиги бу таклифни тайёрлайди. Ана шу таклиф туристик маршрут дейилади. Умуман олганда туризм алоҳида давлатда жаҳон миқёсида ривожланиши учун биринчи навбатда дунёвий аҳамиятга эга бўлган туристик ресурслари бўлиши талаб қилинади.

Дунёвий аҳамиятга молик туризм ресурсларини бутун дунё аҳолиси билади, ёки бу ресурс ёки ресурслар ҳақида шов-шувли ахборотларни эшитишган. Масалан: дунёнинг етти мўъжизаларидан бири пирамидаларни олсак. Бу қадимий мўъжиза обидани мактабнинг биринчи синф ўқувчилари ҳам билишади, кўришга қизиқади. Ана шу қизиқиш ўша мактаб ўқувчисини улғайганидан кейин пирамидаларни кўришга чорлаши аниқ. Энди республикамиздаги табиий ресурслар салоҳиятига келсак туризм ресурслари заҳираси ва турли–туманлиги бўйича Ўзбекистон жаҳондаги энг бой давлатлар қаторида туради. Мамлакатимиздаги фақатгина тарихий, маданий, археологик аҳамиятга эга бўлган объектлар сони 4,0 мингдан ошади. Улардан 545 таси меъморий, 575 таси тарихий, 1457 таси санъат, 550 таси археологик обидалардир. Туризм объектлари: Хивада – 310 та объект, Бухорода – 221 та объект, Тошкент шаҳрида 144 та, Самарқандда 118 та, Жиззах вилоятида 372 та объект бор. Шунингдек, 12 та табиий қўриқхона, 16 та буюртма ва 2 та миллий парклар, бетакрор табиатимиз, табиий гўшалар, ҳайвонот ва ўсимлик олами экотуризмни ривожлантиришда жуда катта туристик ресурслар ҳисобланади. Ушбу туристик объектларда туристик оқим фақатгина туристик маршрутлар яратилгандан кейингина кўпаяди. Қайд қилинганлардан хулоса шулким, туризмни ривожлантиришнинг муҳим асосларидан бири туристик ресурсларга маршрутлар ишлаб чиқиш ҳисобланади. Туристик маршрутларни ишлаб чиқишнинг туризм ривожига таъсирини назарий жиҳатдан олиб қаралганда яна бир имкониятга тўхталиш жуда катта аҳамият касб этади. Бу имкониятлар туризм объектида ва туризм маршрути давомида туристларга хизмат қиладиган инфратузилмаларнинг ҳосил бўлишидир. Туристик ресурсга-объектга туристлар келиш бошлангандан маҳаллий аҳолида туристларга хизматлар кўрсатиш истаги пайдо бўлади, туристларнинг нималарга қизиқишини, уларнинг эҳтиёжларини ўргана

бошлайди. Шу тариқа туристик объектда ва туристик маршрут бўйлаб ўзига хос бўлган кичик – кичик туристик инфратузилмалар пайдо бўлади. Яқин йилларгача ҳазрати Довуд ғори умуман эътибордан четда эди. Қизил империя вақтида зиёратчилар яширин зиёратга, саноқли ҳолда келиб кетишар эди. Мустақиллик йилларидан бошлаб дин эркинлигидан сўнг ҳозирда энг гавжум жойлар-диний зиёратгоҳлардан бири ҳисобланади. Бундай зиёратгоҳларга собиқ иттифоқнинг барча собиқ республикаларидан зиёратчилар келиб кетишади. Ҳазрати Довуд ғорига келиб кетаётган туристларга хизматлар қилиш билан ғор атрофидаги қишлоқ аҳли тўлиқ шуғулланишади. Туя, от, эшакда сайр, озиқ-овқатлар, ичимлик суви билан таъминлаш ва хизматлар кўрсатиш орқали маҳаллий аҳолининг кўп қисми яхши, енгил даромад топмоқдалар. Ғор атрофида ўзига хос бўлган туризм инфратузилмалари ўзаро рақобат натижасида тобора кенгайиб, мукаммаллашиб бормоқда. Фикримизча маҳаллий меҳнат ресурсларини иш ўринлари билан таъминлашда туристик объектга туристик маршрутлар ишлаб чиқиш жуда катта аҳамиятга эга. Ҳозирча диний зиёратгоҳ туристик ресурслардан туризм мақсадларида фойдаланиш тобора ривожланиб бормоқда. Бу ривожланиш асосан шаҳарлар ва туман марказларидаги диний раҳномалар дафн қилинган жойларга маҳаллий ва халқаро туристларнинг ташрифи кучайиши асосида юз бермоқда. Навбатдаги вазифа маҳаллий туманлардаги машҳур диний раҳномалар, авлиёлар, хўжалар ва сайидлар дахмалари, мақбаралари ва хазираларига туристик маршрутлар ишлаб чиқишни кучайтириш зарур. Туманлардаги бундай маконларда туристик хизматларнинг йўқлиги ёки қониқарсиз ҳолатда эканлигидан маҳаллий туризмни ривожлантириш дастурлари жуда суст бажарилмоқда. Ваҳоланки, маҳаллий аҳолини иш билан таъминлашда туристик маршрутлар яратиш, туризмни ривожлантиришда иқтисодий жиҳатдан энг истиқболли усуллардан ҳисобланади.

Туристик маршрутлар яратишнинг яна бир муҳим томони шундаки, туристик маршрутда туристик оқимнинг кучайиши ички туризмда ҳам халқаро туризмда ҳам эллар, халқлар ва миллатлар ўртасида танишув, дўстлашув, ўзаро ҳамкорлик ришталари ҳосил бўлади. Ҳозирча бундай дўстона алоқалар асосан шаҳарлар аҳолиси билан чет элликлар ўртасида юз бермоқда. Бу ҳолатнинг асосий сабаблари чет эллик туристларни ҳанузгача шаҳарларимиздан ташқаридаги табиат минтақаларига, ландшафтларига, қўриқхоналари ёки сув ҳавзаларига жалб қилаолмаганимиздадир. Ҳозирги маълумотлардан маълумки, Ўзбекистоннинг 70 % ҳудудларини чўл ва адир минтақаси эгаллайди. Бу минтақада ҳозирча 55 та туристик ресурс рўйхатга олинди. Бу ресурслар 14 та алоҳида-алоҳида мавзуларда эканлиги, бепоён чўл табиати, чўл халқи ҳаёти, чўлнинг ўсимликлар олами ва ҳайвонат дунёсидан маҳаллий туризм ва халқаро туризмни ривожлантиришда фойдалансак ишонч комилки, албатта дастлаб туристик маршрутлар ишлаб чиқишга тўғри келади. Юқорида қайд қилганимиздек, бу туристик маршрутлар бўйлаб албатта хизматлар кўрсатиш жойлари, техник сервис хизмати, палаткали мавсумий туристик лагерлар, экзотик экскурсиялар (туяларда, отларда, эшакларда, араваларда) ташкил қилинади. Миллий овқатланиш шохобчалари вужудга келади. Табиийки, бу хизматларнинг барчасини маҳаллий аҳоли бажаради. Иккинчидан, чўл ҳудудлари шаҳарлар ва туманлар марказидан узоқ бўлганлиги учун туристлар албатта тунаб қоладилар. Тунаш учун чўл халқининг машҳур “қора уй”лари (кигиздан) таклиф қилинса ҳар қандай турист (ҳатто маҳаллий туристлар ҳам) ўзининг қизиқиши (балким, биринчи маротаба тунаётгандир) туфайли ўша жойда камида 1-2 кун қолиб кетади. Халқаро турист ҳам маҳаллий турист ҳам ана шу 1-2 кунлик муддатда албатта маҳаллий аҳоли вакиллари билан танишишади, дўстлашади. Халқимизнинг меҳмондўстлиги, қизиқиш ва ҳоказо инсонийлик хислатлари туристларни жалб қилади, борди-келди, мамлакатлар ўртасида ахборотлар алмашиш ва ҳоказо боғланишлар юз бериши аниқ. Бундай дўстона

муносабатларнинг вужудга келиши, халқлар ҳақидаги билим, давлатлар ҳақида маълумотлар албатта инсонда фикрнинг кенгайиши, оламга бошқача назар солиш ҳиссиётларини ҳосил қилади. Қайд қилинганлардан хулоса қилиш мумкинки, мамлакатимиздаги барча туристик ресурсларга туристик маршрутларни ишлаб чиқишни бошлаш туризмни ривожлантиришда энг муҳим иқтисодий омил бўлар экан. Туристик ресурсларга туристик маршрутлар ишлаб чиқишнинг назарий асосларини ўрганиш туризм ресурсларидан фойдаланишнинг давлат дастурини ҳам яратишни кун тартибига қўяди.

Фойдаланилган адабиётлар : 1. Ўзбекистон Республикасининг « Туризм тўғрисида » ги қонуни , Ўзбекистоннинг янги қонунлари . Тошкент , Адолат , 2000. 2. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбектуризм Миллий Компаниясини ташкил қилиш тўғрисида»ги фармони. №ПФ-447. Халқ сўзи, 1992, 22. 3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 1995 йил 2 июндаги 1162 рақамли ««Буюк ипак йўли»ни қайта тиклашда Ўзбекистон Республикасининг иштирокини авж олдириш ва республикада халқаро туризмни ривожлантириш борасидаги чора-тадбирлар тўғрисида»ги фармони. Халқ сўзи. 1995. 3-июн. 4. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбекистон Республикасида 2006-2010 йилларда хизмат кўрсатиш ва сервис соҳасини ривожлантиришни жадаллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги 325- сонли қарори, 17- апрел 2006. 5. Алиева М.Т., Ҳасанов А.Г. Организация туристических маршрутов. Тошкент, 2007. 6. Ахмадхўжаев Х., Мамарасулов Х., Мадиёров Ф. Маркетинг тадқиқотлари. Тошкент, 2002. 7. Александрова А.Ю. География туризма, Москва, 2008. 8. Ахмедов Х.И., Аллаберганов А.А. Организация туристических деятельност. Тошкент, 2004. 9. Биржаков М.Б. Введение туризма. Издателский дом «Герда» 2006.

Похожие

Туристик маршрутлар ишлаб чиқишнинг тамойиллари

Туристик маршрутлар ишлаб чиқиш учун лойиҳа намунаси

Туризмдаги махсус турларга туристик маршрутлар ишлаб чиқиш

Туристик маршрутлар ишлаб чиқиш технологияси курсининг мақсади ва вазифалари

Туризмни ривожлантиришнинг назарий ва амалий асослари