Sug‘urta kompaniyasining investitsiya faoliyati - Экономика - Рефераты

Sug‘urta kompaniyasining investitsiya faoliyati

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

101 KB

Sug‘urta kompaniyasining investitsiya faoliyatiReja: 1. Sug‘urta tashkilotlari ning investitsi on im koniyat lari 2. Sug‘urta mablag‘larini joylashtirish 3. Tayanch iboralar

1. Sug‘urta tashkilotlari ning investitsi on im koniyat lari Keyingi yillarda mamlakat sug‘urta xizmatlari bozorida islohotlarni yanada chuqurlashtirish va uni erkinlashtirish doirasida bir qator ijobiy ishlar amalga oshirildi. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 2002-yil 5 apreldagi VIII- sessiyasida «Sug‘urta faoliyati to‘g‘risida»gi qonuni qabul qilindi. Ushbu qonun bilan sug‘urta kompaniyalarning investitsiya faoliyatini amalga oshirilishi belgilandi. Sug‘urta kompaniyalari asosiy faoliyat bilan bir qatorda investitsiya faoliyatini h am amalga oshirish imkoniyatiga egadir. Odatda, sug‘urta kompaniyalari sug‘urtaviy xizmat ko‘rsatishi o‘ziga xos xususiyatga ega ya ’ ni, mijoz dastlab sug‘urtalovchiga sug‘urta badalini shartnoma tuzilishi bilan to‘laydi. Sug‘urta shartnomasi muddatining tugashi xizmat to‘li q ko‘rsatilganligini bildiradi. Demak, sug‘urta kompaniyalarida moliya resurslarining h arakati xususiyatlari shunga olib boradiki, sug‘urta kompaniyalari ixtiyorida shartnomani amal q ilish mobaynida qo‘shimcha daromad olish maqsadida investitsiyalash mumkin bo‘lgan vaqtinchalik majburiyatdan h oli bo‘lgan katta miqdorda vaqtincha bo‘sh mablag‘lar to‘planadi. Sug‘urtalovchilar bu mablag‘larni ko‘shimcha daromad olish maqsadida turli obyektlarga investitsiya qilishlari mumkin. Sug‘urta tashkilotlari tasarufida katta miqdordagi moliyaviy resurslarni to‘planishi, u la r ni iqtisodiyotni rivojlanishida muhim rol o‘ynashini ko‘rsa tadi. Sug‘urta qiluvchilar tomonidan moliya resurslarining to‘planishi sug‘urtani faol investitsion siyosat yo‘li bilan iqtisodiyotning asosiy omiliga aylantiradi. Boshqacha so‘z bilan aytganda, sug‘urtalovchilar turli polis egalaridan olingan passiv pul mablag‘larni moliya bozorida harakat qiluvchi aktiv kapitalga aylantirishadi. O‘zbekiston o‘z mustaqilligini qo‘lga kiritgandan so‘ng, sug‘urta kompaniyalar bo‘sh mablag‘larini turli obyektlarga investitsiya qilish imkoniyati tug‘ildi. 1993- yilning 6 mayida qabul qilingan «Sug‘urta to‘g‘risida»gi Qonunning 25-moddasida «Sug‘urta tashkilotlari o‘z moliyaviy manbalarini barqaror saqlab turish maqsadida

investitsiya berishga yoki sug‘urta zaxiralari va o‘zga mablag‘lardan boshqa yo‘l bilan foydalanishga haklidir», deb ko‘rsatilgan edi. Ammo 2002-yilning 5 aprelida qabul qilingan «Sug‘urta faoliyati to‘g‘risida»gi Qonunning 6-moddasiga muvofiq “ Sug‘urtalovchilar sug‘urtani amalga oshirish bilan bevosita bog‘lik bo‘lmagan tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanishlari mumkin emas ” deb belgilangan. Demak, sug‘urtalovchilarning investitsiya faoliyati qat ’ iy cheklanadi. Shuningdek, ushbu qonunning yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan moddasida sug‘urtalovchilar maxsus vakolatli davlat organi belgilaydigan tartib va shartlardagi investitsiya faoliyati bilan shug‘ullanishlariga ruxsat berilgan. Su g‘urta kompaniyasining investitsion jarayonlarda ishtirok etishligini uni investitsion imkoniyatlari belgilaydi . Sug‘urta kompaniyasi ning investitsion imkoniyatlarini quyidagi omillar belgilaydi: 1. Mijozlar soni va sug‘urta mukofoti hajmiga bo g‘ liq bo‘lgan vaqtinchalik bo‘sh mablag‘lar xajmi; 2. Muddatlar, ya’ni bu vaqt davomida ushbu mablag‘lardan foydalanish mumkin bo‘ladi. Sug‘urta kompaniyasi investitsion portfel i tizimi, uning moliyaviy barqarorligini ta’minlashi lozim va u odatda su g‘ urta nazorati me’yorlari bilan belgilanadi. Unda sug‘urta zaxiralarining vaqtinchalik bo‘sh turgan mablag‘ l arini joylashtirish tartibi belgilangan, davlat tomonidan sug‘urta investitsiyalarining ma’lum bir h imoyasi ta’minlangan va sug‘urta investitsiyasining aniqlangan ustuvorligi belgilangan . Investitsiya - bu tadbirkorlik va boshqa turdagi faoliyatda daromad (foyda) olish obyektlariga mablag‘larni joylashtirish. Sug‘urta tashkilotlarining aktivlarini joylashtirish likvidlik, qaytarishlik, foydalilik va diversifikatsiya tamoyillari asosida amalga oshirilishi lozim. Aktivlarni likvidligi deganda, sug‘urta kompaniyalari aktivlarni tezlik bilan naqd va boshqa to‘lov mabag‘lariga aylantirib, olingan majburiyatlarni tugatishga qaratilgan imkoniyat tushuniladi.

Qaytarishlik deganda, investitsiya mablag‘larini to‘li q h ajmda qaytarilishi tushiniladi. Qaytarishlik tamo y illari (ishonchlilik) sug‘urtalovchilar oldiga qo‘ yilmalarni xavfsiz sharoitda maksimal imkoniyatlarga, ya’ni investitsiya risklar i ni minumum darajasiga erishish vazifasini q o‘ya di. Sug‘urta kompaniyalari ning investitsiya faoliyatini boshqarish ni asosiy maqsadlaridan biri, bu - o‘z investitsiya faoliyatidan to‘g‘ri va oqilona foydalanishni boshqarish orqali samaraga erishishdir. Buning uchun sug‘urta kompaniyasining investitsiya siyosati quyidagi talablarga javob berishi lozim: - sug‘urta kompaniyasi investitsiya portfelining barqarorligi ta’minla ni shi shart. Shundan investitsiya siyosat i uning ishonchli bo‘lishi orqali sug‘urta kompaniyasining barqarorligi va raqobatdoshligi oshi radi; - investitsiyaning daromadli va ishonchli yo‘nalishini ta’minlash sug‘urta kompaniyasining asosiy maqsadlaridan biridir. Investitsiya portfelini samarali shakllantirishda birinchi navbatda quyidagilarga ahamiyat berish lozim: - sug‘urta hodisasining sodir bo‘lish va to‘lov majburiyatining bajarish extimolligi; - investitsiya tavakkalchiligida sug‘urta zaxiralarini yo‘qotish extimolligi. Sug‘urta kompaniyasining investitsiya siyosat idagi sug‘urta h odisasi extimolligi uning faoliyati xususiyatidan kelib chiqadi , ch unki sug‘urta kompaniyasi shaxslar ning h ayoti, sog‘ligi yoki mulkiga tasodifan yetgan zararni qoplashni sug‘urta shartnomasi shartlariga asosan o‘z zimmasiga oladi. Shuning uchun investitsiya rejalasht i rilayotgan to‘lov majburiyatlarining bajarilishi extimolligi asosiy omil lardan biri h isoblandi. 2. Sug‘urta mablag‘larini joylashtirish Sug‘urta fondlarini investitsiya qilish investitsiya faoliyatining boshqa turlaridan sezilarli darajada farq qiladi. Bu, bir tomondan, sug‘urtaning tavakkalli tabiati bilan bog‘liq bo‘lsa, boshqa tomondan, sug‘urta fondlari vaqtincha bo‘sh

mablag‘largina xalos. Ular istalgan vaqtda sug‘urtaviy majburiyatlarni bajarishga yo‘naltirilishi mumkin. Shuning uchun, sug‘urta tashkilotlarini investitsion amaliyotida ham investitsion, ham sug‘urta faoliyatining asosiy maqsadi va vazifalarini mujassamlashtiruvchi o‘z tamoyillari ishlab chiqilgan. Bu tamoyillar ishonchlilik, likvidlilik, diversifikatsiya va qo‘yilmalarning daromadliligidan iborat. Sug‘urta kompaniyalari investitsiya faoliyatining asosiy xususiyatlaridan biri uning davlat tomonidan yetarlicha qattiq tartibga solinishi hisoblanadi. Bunda, davlat sug‘urtalovchilarning investitsion faoliyatini to‘liq tartibga solmaydi, balki faqatgina sug‘urta zaxiralarini joylashtirish qoidalarini o‘rnatish bilan sug‘urta fondlarini investitsiya qilish jarayoni. Bunday tartiga solishning zarurligi quyidagi ikki omil bilan asoslanadi. Birinchidan , moliyaviy resurslarni harakati xarakteri bilan, qaysiki sug‘urtalovchi ixtiyorida ma’lum davr davomida vaqtincha bo‘sh mablag‘lar (ammo, ularning barchasi sug‘urta shartnomasi bo‘yicha majburiyatlar bilan bog‘liq emas) bo‘ladi va bu mablag‘lar qo‘shimcha daromad olish maqsadida investitsiya qilinishi mumkin. Ikkinchidan , bu mablag‘larni sug‘urtalovchi majburiyatlarga ega bo‘lgan, ya’ni sug‘urtalanuvchi va sug‘urta qildiruvchilar tomonidan investitsiya qilinishi ustidan nazorat qilishning imkoniyati yo‘qligi bilan. Sug‘urta fondlarini investitsiya qilishni davlat tomonidan tartibga solishning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat: – mablag‘larni joylashuvini sug‘urtalovchi tomonidan qabul qilingan majburiyatlarga muddatlari va hajmlari bo‘yicha moslashtirish; – milliy manfaatlarni himoya qilish, misol uchun, chet elga investitsiya qilish bo‘yicha mamlakat sug‘urtalovchilariga cheklovlar o‘rnatish ; – sug‘urtalovchilar tomonidan ishonchlilik, likvidlilik, diversifikatsiya va qo‘yilmalarning daromadliligi tamoyillariga rioya etilishini ta’minlash . O‘zbekiston Respublikasida sug‘urta tashkilotlarining investitsiya faoliyatini davlat tomonidan tartibga solishning huquqiy asoslari O‘zbekiston Respublikasining 2002-yil 5 aprelda qabul qilingan “Sug‘urta faoliyati

to‘g‘risida”gi qonuni, O‘zbekiston Respublikasi moliya vazirining 2008-yil 22 aprelda gi 41 -sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan “ Su g‘ urtalovchilar va q ayta su g‘ urtalovchilarning to‘lov q obiliyati to‘ g‘ risida gi nizom ”, O‘zbekiston Respublikasi moliya vazirining 2009-yil 3 iyuldagi 68-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan “ Sug‘urtalovchi va qayta sug‘urtalovchining investitsiya faoliyati to‘g‘risidagi nizom ”lar hisoblanadi . O‘zbekiston Respublikasi moliya vazirining 2009-yil 3 iyuldagi 68-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan “ Sug‘urtalovchi va qayta sug‘urtalovchining investitsiya faoliyati to‘g‘risidagi nizom ” O‘ zbekiston Respublikasi Prezidentining 2007-yil 10 apreldagi «Su g‘ urta xizmatlari bozorini yanada islo h q ilish va rivojlantirishga oid chora-tadbirlar t o‘g‘ risida»gi P Q -618-sonli q arori ga muvofiq tarzda ishlab chiqilgan bo‘lib, sug‘urtalovchi va qayta sug‘urtalovchining investitsiya faoliyati ga talablarni o‘rnatadi . Sug‘urtalovchi va qayta sug‘urtalovchining investitsiya faoliyati ning obyekti quyidagilar hisoblanadi : – O‘zbekiston Respublikasining davlat qimmatli qog‘ozlari ; – xorijiy davlatlarning davlat qimmatli qog‘ozlari ; – bank sertifikat lari (depozit sertifikat lari ); – kredit tashkilotlaridagi omonatlar (depozit lar ); – ko‘char va ko‘chmas mulk ( binolar, inshoatlar, jixozlar va boshqa moddiy qiymatliklar ) va ularga egalik huquqi ; – yuridik shaxslarning ustav kapitalida ulushli ishtirok etish ; – O‘zbekiston Respublikasi hududida chivarish va muomalaga kiritishga O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligi bilan ruxsat berilgan qimmatli qog‘ozlar yoki tegishli vakolatli davlat organi tomonidan qimmatli qog‘ozlar bozorida faoliyat olib borish uchun berilgan litsenziya (ruxsatnoma)ga ega bo‘lgan horijiy emitentlar tomonidan chiqarilgan va bozorda muomalaga kiritilgan qimmatli qog‘ozlar. Sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) qonunchilikka zid bo‘lmagan investitsiya faoliyatining boshqa obyektlariga ham investitsiyalarni amalga oshirishi mumkin.

Yuridik va jismoniy shaxslarning qonun bilan himoyalanadigan manfaatlari va huquqlarini poymol qiluvchi, qurish va foydalanishning qonunchilik bilan o‘rnatilgan sanitar-gigienik, radiatsion, ekologik, arxitektura-shaharsozlik va boshqa talablariga javob bermaydigan obyektlarga investitsiya qilishi taqiqlanadi. Investitsion faoliyatga qo‘yiladigan asosiy talablar. Moliyaviy barqarorlikni ta’minlash maqsadida sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) o‘z aktivlarini ishonchlilik, likvidlilik, diversifikatsiya va daromadlilik tamoyillari asosida joylashtirish shart. Investitsiya faoliyatini amalga oshirishda sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) quyidagi asosiy shartlarni bajarishi lozim: – investitsiyalarni va ular bilan bog‘liq risklarni omilkorlik bilan boshqarish ; – axborot tiniqligi va maxfiyligini ta’minlash . Investitsiyalarni va ular bilan bog‘liq risklarni omilkorlik bilan boshqarish sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) tomonidan quyidagi yo‘llar bilan ta’minlanadi : – sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi)ning investitsiya faoliyatini asosiy yo‘nalishlari ko‘rsatilgan investitsiya siyosatini tasdiqlash ; – investitsion faoliyatni tashkil etishga, zarurat bo‘lganda, investitsion maslahatchilarni, investitsion aktivlarni ishonchli boshqaruvchilarni yoki qimmatli qog‘ozlar bozorining boshqa professional ishtirokchilarini jalb qilish ; – investitsiya obyektlarini tahlil qilish va olingan daromadlilikni davriy baholash va sh.k. Axborot tiniqligi va maxfiyligini ta’minlash quyidagi yo‘llar bilan amalga oshiriladi : – qonunchilik talablariga muvofiq tarzda ma’lumotlarni oshkor qilish; – amalga oshirilgan investitsiyalar to‘g‘risida ta’sischilar oldida yillik hisobot berish ;

– sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi)ning investitsion siyosatiga muvofiq ravishda sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) xodimlari va boshqaruv organi a’zolari tomonidan xizmat va maxfiy axborotlardan foydalanish . Sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) investitsion faoliyatni amalga oshirishda quyidagilarga majbur: a) qonunchilik talablariga rioya qilish ; b) moliyaviy, texnik, axborot resurslari mavjudligini ta’minlash ; v) investitsion riklarni to‘laqonli baholashni amalga oshirish va samarali qarorlar qabul qilish uchun malakali xodimlar bilan ta’minlash ; g) javobgar shaxsning mablag‘larni investitsiya qilish maqsadga muvofiqligi to‘g‘risidagi yozma xulosalarini olish ; d) javobgar shaxsning Nizom bilan o‘rnatilgan malaka talablariga mos kelishligini ta’minlash . Sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) investitsion faoliyat bilan bog‘liq bo‘lgan va sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi)ning to‘lovga qobiliyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan risklarni boshqarish tizimini tashkilga etishga majbur. Investitsion faoliyatni amalga oshirish tartibi Sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) har yili kelasi yil uchun investitsion siyosatini ishlab chiqadi va bu siyosat sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi)ning Kuzatuv kengashi yoki boshqa vakolatli organi tomonidan joriy yilning 20 dekabriga qadar tasdiqlanadi. Investitsion siyosat quyidagi asosiy elementlarni nazarda tutishi kerak : – investitsion faoliyatni amalga oshirish bilan bog‘liq bo‘lgan risklar tahlili; – investitsion faoliyat obyektlari bo‘yicha sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) aktivlarini uzoq muddatli taqsimlash ; – sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) aktivlarini investitsion faoliyat obyektlari, jug‘rofiy hududlar va iqtisodiyot tarmoqlari bo‘yicha taqsimlash limitlari ;

– investitsion faoliyatning ma’lum obyektlariga investitsiya qilishni chegaralash yoki ta’qiqlash ; – javobgar shaxslar uchun sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) aktivlarini investitsiya qilishda qaror qabul qilish bo‘yicha vakolatlari va cheklovlari chegaralarini belgilash ; – javobgar shaxslar uchun qo‘shimcha malaka talablari ; – javobgar shaxs tomonidan ekspertiza o‘tkazish va xulosa tayyorlash tartibi ; – investitsion faoliyat bilan bog‘liq og‘irlashgan sharoitlarning oqibatlarini yumshatish bo‘yicha favqulotda holatlardagi harakatlar rejasi. Javobgar shaxs mablag‘larni investitsiya qilish haqidagi qarorni qabul qilguniga qadar zaruriy hujjatlarni (biznes-reja, hisobotlar va sh.k.) yig‘adi va mablag‘larni investitsiya qilishning maqsadga muvofiqligi nuqtai nazaridan ekspertiza o‘tkazadi. Javobgar shaxs ekspertiza natijalari bo‘yicha zaruriy hujjatlarni olganidan keyin bir hafta muddat ichida yozma shaklda o‘zining xulosasini tayyorlaydi. O‘zbekiston Respublikasi moliya vazirining 2008-yil 22 apreldagi 41-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan “ Sug‘urtalovchilar va qayta sug‘urtalovchilarning to‘lov qobiliyati to‘g‘risidagi nizom ”ning IV bo‘limida sug‘urtalovchilar (qayta sug‘urtalovchilar) aktivlarini joylashtirishga oid talablar o‘rnatilgan. Unga ko‘ra : - s ug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) boshqa yuridik shaxslarning ustav kapitallariga joylashtirgan aktivlarining umumiy summasi, agar qonun hujjatlarida boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) ustav kapitalining 50 foizi miqdori bilan chegaralanadi ; - sug‘urtalovchining (qayta sug‘urtalovchining) har qanday bitta yuridik shaxsning ustav kapitalida ishtirok etish ulushi ushbu yuridik shaxsning ustav kapitalining 30 foizidan oshmasligi shart (agar qonun hujjatlarida boshqa qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa), sug‘urta faoliyati, shuningdek sug‘urta faoliyatini

ta’minlashga yo‘naltirilgan faoliyatni amalga oshiradigan sho‘’ba korxonalar bundan mustasno ; - s ug‘urtalovchining (qayta sug‘urtalovchining) aktivlari ko‘chmas mulk obyektlariga joylashtirilganda, sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) aktivlarining 50 foizidan ortig‘ini bitta yer uchastkasi yoki ko‘chmas mulkning boshqa obyektiga yoxud bitta obyekt sifatida ko‘rilishi mumkin bo‘lgan yer uchastkalari va ko‘chmas mulk obyektlari majmuiga joylashtirishga yo‘l qo‘yilmaydi ; - s ug‘urtalovchining (qayta sug‘urtalovchining) aktivlarini bank omonatlariga (depozitlariga) joylashtirishda, bitta tijorat bankiga joylashtirilgan omonat sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) aktivlarining 40 foizidan oshmasligi shart ; - s ug‘urtalovchining (qayta sug‘urtalovchining) aktivlarini kredit tashkilotlarida (tijorat banklaridan tashqari) omonatlarga (depozitlarga) joylashtirishda, omonatlarning (depozitlarning) umumiy summasi sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) aktivlarining 10 foizidan oshmasligi shart ; - s ug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) aktivlarini bitta yuridik shaxsning ustav kapitaliga joylashtirish yoki bitta yuridik shaxsda ishtirok etish bo‘yicha boshqa huquqlari, agar qonun hujjatlarida boshqa qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) aktivlarining 30 foizidan oshmasligi shart ; - s ug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) aktivlarini quyidagi yo‘llar bilan joylashtirish taqiqlanadi: intellektual mulkka qo‘yilmalar (dasturiy ta’minot, ma’lumotlar bazasi, adabiyot, firma nomlari va tovar belgilarini xarid qilish bundan mustasno); mazkur Nizomda nazarda tutilgan hollardan tashqari, jismoniy va yuridik shaxslar bilan qarz shartnomasini tuzish (moliyaviy yordam berish) ; - sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) o‘z ta’sischilari, aksiyadorlari va xodimlariga, shuningdek u bilan hayot sug‘urtasi shartnomasini tuzgan sug‘urta qildiruvchilarga ushbu shartnomalar bilan kafolatlangan qarzlar berishga haqli. Bunda berilgan qarzlarning umumiy summasi sug‘urtalovchining (qayta sug‘urtalovchining) ustav kapitalining 10 foizidan oshmasligi shart ;

- s ug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) o‘z mablag‘lari manbalari summasining 30 foizidan oshgan hajmdagi qarzlarni (moliyaviy yordamni) faqat Davsug‘urtanazoratni xabardor etgandan so‘nggina, olishga haqli ; - s ug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) kassa va/yoki hisob (valyuta) va boshqa bank raqamlarida o‘tgan o‘n ikki oy mobaynida hisoblangan sug‘urta tovonlari summasining 3 foizidan kam bo‘lmagan miqdorda pul mablag‘lariga ega bo‘lishi shart ; - s ug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) tomonidan bog‘liq shaxslarga imtiyozli shartlarni taqdim etish taqiqlanadi. Imtiyozli shartlarni taqdim etish quyidagilarni anglatadi: mohiyati, maqsadi, o‘ziga xos xususiyatlari va tavakkalchiligiga ko‘ra, sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) boshqa shaxslar bilan, agar ular bilan alohida munosabatlar bo‘lmagan taqdirda, tuzmaydigan bitimni tuzishi; sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) foydasiga boshqa mijozlardan talab qilinadigan summalardan kam bo‘lgan foizlarni, badallarni undirish, investitsiyalarning ta’minoti sifatida garovga qabul qilish, shuningdek, boshqa to‘lovlarni qabul qilish; etarli asoslarsiz investitsiya mablag‘larining qaytarilishini kechiktirish ; - sug‘urtalovchining (qayta sug‘urtalovchining) bog‘liq shaxslar bilan faoliyatining ko‘rsatkichlari sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) tomonidan bitta yoki barcha bog‘liq shaxslarda joylashtirilgan aktivlar summasining sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) ustav kapitaliga nisbati sifatida aniqlanadi: yoki bu yerda: СK - sug‘urtalovchining (qayta sug‘urtalovchining) barcha bog‘liq shaxslar bilan faoliyatining ko‘rsatkichlari;

СA - sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) tomonidan bitta bog‘liq shaxsda joylashtirilgan aktivlar; УС - barcha bog‘liq shaxslarda joylashtirilgan aktivlarning umumiy summasi; У K - ustav kapitali. - s ug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) tomonidan bitta bog‘liq shaxsda joylashtirilgan aktivlarning umumiy summasi, sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) ustav kapitalining 15 foizidan oshmasligi shart, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno ; - s ug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) tomonidan barcha bog‘liq shaxslarda joylashtirilgan aktivlarning umumiy summasi sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) ustav kapitalining 100 foizidan oshmasligi shart ; - s ug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) aktivlarni bog‘liq shaxslarda faqat sug‘urtalovchining (qayta sug‘urtalovchining) Kuzatuv kengashi yoki boshqa vakolatli organi ruxsati bilan investitsiya qilinayotgan mablag‘larning likvidligi, foydaliligi va qaytarilishini, shuningdek mazkur Nizom talablarini hisobga olgan holda tayyorlangan texnik-iqtisodiy asoslanish (biznes-reja) asosida joylashtirishga haqli ; - s ug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) aktivlarini sug‘urtalovchining (qayta sug‘urtalovchining) dastlabki ikki yillik faoliyati davomida bog‘liq shaxslarda joylashtirish taqiqlanadi ; - x ususiy mulk yoki unga bo‘lgan huquq garovga berilganda, kafolat berilganda yoxud balansda aks etmagan boshqa majburiyat qabul qilinganda, sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) 5 kundan kechikmagan muddatda Davsug‘urtanazoratni yozma ravishda xabardor qilishi shart.

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati 1. Asosiy darsliklar va o‘quv qo‘llanmalar 1. Гвозденко А.А. Основы страхования: Учебник. – 2-е изд., перераб. и доп. – М.: Финансы и статистика, 2003. – 320 с. 2. Mahmudova L. Sug‘urta ishi-O‘quv qo‘llanma—T.-TAKI 2004 3. Основы страховой деятельности: Учебник./ Отв. ред. Проф. Т.А. Федорова. - М.: Издательство БЕК, 2002. -768 с. 4. Сплетухов Ю.А. Страхование ответственности. Учебное пособие - М.: Аудитор, 2004.-172с. 5. Страховое дело: Учебник. В 2 т. (пер. с нем. О.И. Крюгер и Т.А. Федоровой). - т.1: Основы страхования / под ред. О.И. Крюгер. - М.: Экономист, 2004. - 447 с. 6. Xo‘jaev Y. Tashqi iqtisodiy faoliyatda sug‘urta. O‘quv qo‘llanma.-T.: Soliq akademiyasi, 2005.

Похожие

Sug‘urta kompaniyasining moliyasi

Sug‘urta kompaniyasining tashkiliy asoslari

Investitsiya faoliyati va investitsiya siyosati

Korxonalarni investitsiya faoliyati

Sug‘urta klassifikatsiyasi