Korxonalarni investitsiya faoliyati - Экономика - Рефераты

Korxonalarni investitsiya faoliyati

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

56.5 KB

Korxonalarni investitsiya faoliyati Reja : 1. Investitsiyalar va investitsiya faoliyati to‘g‘risida tushuncha 2. Investitsi yalarning turlari

1. Investitsiyalar va investitsiya faoliyati to‘g‘risida tushuncha O‘zbekiston iqtisodiyotining barqaror rivojlanishini xalq xo‘jaligining barcha tarmoqlarida investitsion faoliyatni faollashtirishsiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. “Investitsiya” iborasi inlizcha “ to invest” so‘zidan olingan bo‘lib, qo‘yilma qilish ma’nosini anglatadi. Investitsiyalar - iqtisodiy va boshqa faoliyat obyektlariga kiritiladigan moddiy va nomoddiy ne’matlar hamda ularga doir huquqlar. Investitsiya faoliyati - investitsiya faoliyati subyektlarining investitsiyalarni amalga oshirish bilan bog‘liq harakatlari majmui . Quyidagilar investitsiya faoliyatining subyektlari (investorlar va ishtirokchilar) bo‘lishlari mumkin: – O‘zbekiston Respublikasining rezidentlari - fuqarolari (jismoniy shaxslari), yuridik shaxslari; – mahalliy davlat hokimiyati organlari va davlat boshqaruv organlari; – xorijiy davlatlar, xalqaro tashkilotlar va chet ellik yuridik shaxslar hamda fuqarolar, shuningdek fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar va O‘zbekiston Respublikasining chet elda doimiy yashovchi fuqarolari; – hamkorlikda investitsiya faoliyatini amalga oshirayotgan yuridik va jismoniy shaxslar, shuningdek davlatlar va xalqaro tashkilotlar. Investorlar qonun hujjatlariga muvofiq buyurtmachi (mablag‘ kirituvchi), kreditor, sotib oluvchi bo‘lishlari, shuningdek investitsiya faoliyati ishtirokchisi vazifasini bajaruvchi bo‘lishlari mumkin. Investitsiya faoliyatining ishtirokchilari investor bilan tuzilgan shartnoma asosida investorning buyurtmasini bajaruvchi bo‘lishlari mumkin. Investor - o‘z mablag‘larini, qarzga olingan va jalb etilgan mablag‘larni, mulkiy boyliklarni va ularga doir huquqlarni, shuningdek intellektual mulkka doir huquqlarni investitsiya faoliyati obyektlariga investitsiyalashni amalga oshiruvchi investitsiya faoliyati subyekt lari hisoblanadi. Investitsiya faoliyatining ishtirokchisi quyidagilarga haqli:

– tanlov (tender) savdosining ishtirokchisi bo‘lish; – investorlar bilan ularning buyurtmalarini bajarish uchun shartnomalar tuzish; – agar qonun hujjatlarida yoki shartnomada boshqacha tartib belgilanmagan bo‘lsa, investor oldidagi o‘z majburiyatini bajarishga boshqa shaxslarni jalb etish; – agar qonun hujjatlarida yoki shartnomada boshqacha tartib belgilanmagan bo‘lsa, investitsiya faoliyati obyektining haqiqiy qiymatini pasaytirish natijasida erishilgan tejamni mustaqil ravishda tasarruf etish. Investitsiya faoliyatining ishtirokchisi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa huquqlarga ham ega bo‘lishi mumkin. Investitsiya faoliyatining ishtirokchisi: – qonun hujjatlarida belgilangan normalar, qoidalar va standartlarga rioya etishi; – shartnomalarni o‘z vaqtida va lozim darajada bajarishi; – shartnomani bajarmasligi yoki lozim darajada bajarmasligi tufayli investorga yetkazilgan zararni qoplashi; – mahalliy davlat hokimiyati organlari va davlat boshqaruv organlarining o‘z vakolati doirasida qo‘yilgan talablarini bajarishi shart. Investitsiya faoliyatining ishtirokchisi litsenziyalanishi lozim bo‘lgan faoliyatni amalga oshirish uchun O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi belgilagan tartibda litsenziya olishi shart. Investitsiya faoliyatining ishtirokchisi zimmasida qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa majburiyatlar ham bo‘lishi mumkin. 2. Investitsi yalarning turlari Tadbirkorlik faoliyatining obyektlariga investitsiyalar turli xil shakllarda amalga oshirilishi mumkin. Hisob, tahlil, rejalashtirish va nazorat uchun ular alohida belgilari bo‘yicha turkumlanadi. Pul mablag‘lari qo‘yilmasi obyektlari bo‘yicha real va moliyaviy investitsiyalarga bo‘linadi.

Real investitsiyalar (kapital qo‘yilmalar) – mablag‘larni moddiy va nomoddiy aktivlarga (innovatsiyalarga) avanslashtirish. Kapital qo‘yilmalar quyidagi mezonlar bo‘yicha turkumlanadi : • tarmoq tuzilmasi bo‘yicha (sanoat, qishloq xo‘jaligi, transport, aloqa, savdo va b.); • mulkchilik shakli bo‘yicha (davlat, xususiy, aralash va b.) ; • takror ishlab chiqarish tuzilmasi bo‘yicha (yangi qurilish, kengaytirish, tiklash, texnik qayta qurollantirish, faoliyat ko‘rsatayotgan korxonalar quvvatlarini saqlab qolish ; • texnologik tuzilishi bo‘yicha (qurilish-montaj ishlari, jihozlar sotib olish, boshqa kapital xarajatlar) ; • tayinlanishi bo‘yicha (ishlab chiqarish obyektlari, uy-joy va madaniy- maishiy qurilishlar) ; • moliyalashtirish manbalari bo‘yicha – ichki va tashqi (qarz va jalb qilingan) . Nomoliyaviy aktivlarga qilinayotgan investitsiyalarning asosiy ulushini asosiy kapitalga qo‘yilmalar tashkil etadi (kapital ta’mirlash xarajatlari bilan birga). Moliyaviy investitsiyalar – bu mablag‘larni davlat va korporativ (aksiyadorlik jamiyatlarining aksiyalari va obligatsiyalari) qimmatli qog‘ozlarga qo‘yish, maqsadli pul omonatlari, boshqa korxonalarning ustav kapitalig qo‘yilmalar. Ishtirok etish xarakteri bo‘yicha bevosita va bilvosita moliyaviy investitsiyalarga bo‘linadi. Bevosita investitsiyalar investorni pul mablag‘larini qo‘yish obyektlarini tanlashda bevosita ishtirok etishini nazarda tutadi. Bilvosita investitsiyalar moliyaviy vositachilar – tijorat banklari, investitsiya kompaniyalari va fondlari, sug‘urta kompaniyalari orqali amalga oshiriladi. Moliyaviy vositachilar yig‘ilgan mablag‘larni investor manfaatlarida samarali foydalanishni ta’minlash uchun o‘zining xohishi bo‘yicha joylashtiradi. O‘zining xizmatlari uchun ular haqlarini oladilar. Investitsiyalash davri bo‘yicha moliyaviy qo‘yilmalar qisqa muddatli (bir yil muddatgacha) va uzoq muddatli (bir yildan ortiq muddatga)larga turkumlanadi.

Uzoq muddatlilar asosiy kapatalga investitsiyalarni moliyalashtirish manbai bo‘lib xizmat qilishi mumkin. Risk darajasi bo‘yicha moliyaviy investitsiyalarning quyidagi turlari mavjud. Risksiz investitsiyalar – mablag‘larni moliyaviy vositalarning shunday turlariga qo‘yishki, ular bo‘yicha kutilayotgan daromadni yoki kapitalni yo‘qotishning real riski yo‘q va foyda olish deyarli kafolatlangan. Past riskli investitsiyalar – risk darajasi o‘rtacha bozor ko‘rsatkichidan past bo‘lgan moliyaviy aktivlarga kapital qo‘yilishi. O‘rta riskli investitsiyalar – alaqancha riskli moliyaviy vositalarga (misol uchun, maksimal daromad olinishi kutilayotgan yosh kompaniyalar aksiyalariga) kapital qo‘yilma qilish. O‘zbekiston moliya bozoridagi investitsiya faoliyati subyektlari: emitentlar, investorlar, nodavlat moliyaviy vositachilar va b. hisoblanadi.

Adabiyotlar : 1. Va h obo v A. va bosh q alar. Budjet - soli q siyosati yaxlitligi. O‘q uv qo‘ llanma. - T.: I q tisod va moliya. 2005.285 b. 2. Va h ob o v A. va bosh q alar . Moliyaviy va bosh q aruv ta h lili. Darslik. T.: Shar q 2005. 220 b. 3. Mali k ov T., Xaydarov N. Davlat budjeti . O‘q uv qo‘ llanma, T . : "IQT1SOD-MOLIYA", 2007, 84 b. 4. M alikov T., Xaydarov N. Budjet daromadlari va xarajatlari . O‘q uv qo‘ lla n ma, T . : "IQTISOD-MOLIYA", 2007 , 245 b. 5. M aliko v T., Xaydarov N. Budjet: tizimi, tuzulmasi, jarayoni . O‘q uv qo‘ llanma, T .: "IQTISOD-MOLIYA", 2008, 84 b. 6. Yo‘l dosh e v Z ., Malikov T. Uy x o‘ jaligi moliyasi. O‘q uv qo‘ llanma, T .: "IQTISOD-MOLIYA", 2008, 105 b. 7. Неshитой А.С. Финансы. Уchебник.-М.:”Даshков и К”, 2007. 512 с. 8. Романовский В.М. Уchебник.-М.:”Юрайт”, 2008. 462 с.

Похожие

Investitsiya faoliyati va investitsiya siyosati

Sug‘urta kompaniyasining investitsiya faoliyati

Investitsiya faoliyatini rivojlantirishda investitsiya

Investitsiya faoliyatini rivojlantirish investitsiya muhitini o’rni

Davlat investitsiya dasturi