Меҳнат жамоаси аъзоларининг ижтимоий ҳимоя қилинишини таҳлил этиш - Экономика - Рефераты

Меҳнат жамоаси аъзоларининг ижтимоий ҳимоя қилинишини таҳлил этиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

51 KB

Меҳнат жамоаси аъзоларининг ижтимоий ҳимоя қилинишини таҳлил этиш Режа: 1. Меҳнат жамоаси аъзоларининг ижтимоий ҳимоя қилиниши даражасини тасвирловчи кўрсаткичлар тизими 2. Ҳимоя қилиш кўрсаткичларини таҳлил қилиш услуби

1. Меҳнат жамоаси аъзоларининг ижтимоий ҳимоя қилиниши даражасини тасвирловчи кўрсаткичлар тизими Мамлакатимизда бозор муносабатларини шакллантиришнинг дастлабки босқичидаёқ ижтимоий ҳимоя масалаларига катта аҳамият берилган, бизга маълумки бозор пойдеворини яратишнинг бешта тамойили ичида аҳолини «ижтимоий ҳимоя»си асосий тамойилларидан биридир. Демак ижтимоий ҳимоя масалаларини нафақат умумдавлат миқёсида балки корхона ва ташкилот миқёсида ҳам тўлиқ ташкил этиш лозим. Ишлаб чиқариш корхоналари нафақат иқтисодий ривожланиш балки ижтимоий ривожланиш режаларига ҳам эга бўлиши керак. Корхонанинг меҳнат ресурслари билан таъмин этилганлигини таҳлил этишни корхонани ижтимоий ривожлантириш режасининг бажарилишини ўрганиш билан мустаҳкам боғлиқ. Умуман олганда ижтимоий ривожланиш режалари қуйидаги кўрсаткичлар гуруҳлари бўйича амалга ошириш керак: · Ходимлар малакасини ошириш; · Ходимларнинг меҳнат шароитини яхшилаш ва соғлигини мустаҳкамлаш; · Ижтимоий-маданий ва уй-жой маиший хизмат шароитларини яхшилаш; · Меҳнат жамоаси аъзоларининг ижтимоий ҳимоя қилиниши. Таҳлил қилиш учун иқтисодий ва ижтимоий ривожлантириш режаси: «Кадрлар малакаси ва маълумоти даражасини ошириш»; «Ходимларнинг меҳнат шароитини ва унинг меҳнат ва техника муҳофаза соҳасидаги асосий кўрсаткичлар»; «Ходимларнинг ижтимоий - маданий шароитларини яхшилаш режаси»; «Корхона ишчи ходимларининг ижтимоий ҳимоялаш режаси»; каби режалардан ташкил топади. Жамоа меҳнат шартномасида корхона ишчи ва ходимларини ижтимоий ҳимоя қилиш, шунингдек, корхонани ижтимоий ривожлантириш ва меҳнат жамоасининг ҳар бир

аъзосини ижтимоий ҳимоя қилиниши даражасини ошириш бўйича белгиланган тадбирларнинг аниқ дастурлариишлаб чиқилиши керак. Биринчи бўлимдаги корхона ишчи ва ходимлар малакасини ошириш соҳасидаги режанинг бажарилиши ва динамикасини таҳлил этганда, шундай кўрсаткичлардан, чунончи олий, ўрта, ўрта-махсус ўқув юртларида, корхонадаги ишчи кадрлар тайёрлаш тизимида таълим олаётган, ўз малакасини ошираётган ходимлар сони ва фоизи, малакали меҳнат билан банд бўлган ходимлар салмоғи кўрсаткичлари ўрганилади. Ижтимоий соҳада иш билан банд ишчилар малакасига доир кўрсаткичлар ишдан озод бўлиб қолган ходимлар малакасини ўзгартириш ва ишга жойлаштиришни ташкил этишни ҳам акс эттирмоғи лозим. Ишчи ва ходимлар меҳнат шароитини яхшилаш ва уларнинг соғлигини мустаҳкамлаш тадбирларига баҳо бериш учун қуйидаги кўрсаткичлардан фойдаланилади:  Ишчи ва ходимларнинг санитария – гигиеник хоналар билан таъминланганлиги;  Меҳнатнинг маиший шароитлар билан таъминганлик даражаси;  100 киши ҳисобига шикастланиш частотаси даражаси;  Касбий касалликларига эга бўлганлар фоизи;  Ходимларнинг умумий касалланиш фоизи;  Ҳар 100 киши ҳисобига вақтинча меҳнатга лаёқатсизлик кунлар сони;  Санатория, профилактория, дам олиш уйларида ўз соғлигини мустаҳкамлаган, туристик йўлланмалар бўйича сайёҳлик қилиб келганлар фоизи. Ишчи ва ходимлар ва уларнинг оила аъзолари энг аввало ижтимоий- маданий ва уй-жой, маиший ва маданий шарт-шароитлар билан таьминлаганлиги билан баҳоланади. Бунинг учун эса қуйидаги кўрсаткичларни, чунончи, ходимларнинг уй-жой билан таъминланганлиги, янги уй-жой қурилиш режасининг бажарилиши, ижтимоий-маданий ва маиший объектлар, болалар яслилари ва боғчалари, профилакториялар, дам

олиш уйлари каби қурилиш режаларининг бажарилиши, корхона ҳудуди ва ижтимоий соҳа объектларини ободонлаштирилиши, турар жой фондларининг коммунал қулайликлари каби таъминланишни ўз ичига олади. 2.Ҳимоя қилиш кўрсаткичларини таҳлил қилиш услуби Бозор муносабатлари даврида меҳнат жамоаси аъзоларининг ижтимоий ҳимоя қилиш масалаларига катта эътибор берилади, уларнинг ҳал этилиши бозор муносабатлари ривожланиш муносабати билан корхоналарга тобора кўпроқ юклатилади. Жамоа шартномаларида белгиланадиган ижтимоий ҳимоянинг энг типик йўналишлари - биринчи навбатда кўп болали оилаларга моддий ёрдам кўрсатиш, корхона ходимларини дала участкалари билан таъминлаш, уй-жой қурилишига фоизсиз ссудалар бериш каби асосий. Бундан ташқари пасайтирилган нархларда қурилиш материаллари ажратиш, ёрдамчи қишлоқ хўжалиги ма ҳ сулотларини арзон нархларда сотиш, даволаниш учун ёрдам маблағлари ажратиш, соғломлаштириш йўлланмаларини бериш, пенсияга кузатилганда, юбилей саналарида, тўй ва азаларда, таътилга чиққанда бир марталик нафақалар бериш, йўл харажатларини тўлаш ва бошқа туловларни ўз ичига олади. Ишчи ва ходимдарни ижтимоий ҳимоя қилиш масалалари банкротлик ёқасида турган корхоналар учун айниқса долзарбдир. Буларга иш ўринларини сақлаш, ходимларнинг оммавий равишда бўшатиб юборилишига йўл қўймаслик, бўшатиб юборилган, лекин тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланишни хоҳлайдиган ходимларга молиявий ёрдам кўрсатиш, пенсия ёши арафасидаги ходимларни муддатидан олдин пенсияга чиқариш, иш ҳақининг ортишини вақтинча чегаралаш, тўлиқ бўлмаган иш кунига ва ҳафтасига ўтиш чора-тадбирлари киради. Улардан мақсад ходимлар сонини сақлаб қолишдан иборатдир. Ночор корхоналарнинг тангликка учраганда

ижтимоий оқибатларни юмшатиш чораларидан бири бўшатилаётган ходимларга, бир-бирига яқин касблар бўйича бўш ўринларга ишга жойлашишда ёрдамлашиши, бунда касбини ўзгартириш имконини яратади. Ишлаб чиқариш салоҳиятини қўллаб қувватлаш учун корхонада олий ўқув юртлари, коллеж, мактаб битирувчилари учун иш ўринларини сақлаб туриш муҳимдир. Таҳлил қилиш жараёнида жамоа шартномасини унинг барча йўналишлари бўйича ўрганиб чиқиш, шунингдек, асосий кўрсаткичларнинг динамикасини ҳам умумий якун бўйича, ҳам ҳар бир ходимга тўғри келадиган даражада ўрганиш зарур. Тўлиқ баҳо бериш учун корхона бўйича қиёсий таҳлил ўтказилади. Таҳлил якунида корхона ходимларини ижтимоий ҳимоя қилиш даражасини оширишга, уларнинг меҳнат шароитини, ижтимоий-маданий ва уй-жой, маиший шароитларини яхшилашга қаратилган муайян тадбирлар ишлаб чиқилади, улар келгуси йилга мўлжалланган ижтимоий ривожлантириш режаларини ва жамоа шартномасини ишлаб чиқишда ҳисобга олинади. Айниқса иш ҳақи миқдорида корхона ишчи ва ходимларига моддий ёрдам ажратиш ҳам муҳим аҳамиятга эга, чунки бозор иқтисодиёти даврида кўплаб корхоналар моддий рағбатлантириш фондларини ҳозиргача сақлаб қолган эмас. Моддий ёрдам кўрсатиш бўйича ҳар бир ходимга солиқ имтиёзлари ҳам мавжуд. Бироқ кўлаб корхоналар иш ҳақи жамғармасини иқтисод қилиш мақсадида ўз ходимларига ҳар доим ҳам моддий ёрдам беравермайди.

Адабиётлар рўйхати 1. Абдураҳмонов Қ . Ҳ. ва бошқалар «Меҳнат иқтисодиёти ва социологияси». Дарслик. – Т.: Ўқитувчи, 2001. 2. Абдура х м а нов К.Х., Шарифулина Т.А. «Экономика и социология труда» Учебная пособие. М.: - 2002. 3. Абдураҳмонов Қ .Х. «Меҳнат иқтисодиёти (назария ва амалиёт)» Дарслик. – Т.: «Меҳнат» 2004. 4. Басовский Л.Е. Теория экономического анализа. Учебн ое пособие. – М.: «Инфра-М.» 2001 5. Зайцев Н.Л. Экономика организации. Учебник – М.: «Экзамен», 2004 6. Макконнелл К.Р., Брю С.Л. Экономикс. 14-е издание – М.: «Инфра-М», 2002 7. Под обҳей ред. Волгина Н.А., Одегова Ю.Г. Экономика труда (социально- трудовые отношения) –М.: «Экзамен», 2002 8. Холмўминов Ш.Р. ва бошқалар «Меҳнат кўрсаткичлари таҳлили. Ўқув қўлланма. –Т.: Адабиёт жамғармаси нашриёти. 2004.

Похожие

Меҳнат кўрсаткичларини таҳлил этиш методлари

Ижтимоий таҳлил

Меҳнат унумдорлигини ошириш омиллари ва манбаларини таҳлил этиш

Меҳнат унумдорлигини таҳлил қилиш

Қишлоқ хўжалик корхоналарини бошқариш