Лойиҳаларни тайёрлаш - Экономика - Рефераты

Лойиҳаларни тайёрлаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

140.5 KB

Лойиҳаларни тайёрлаш Режа: 1.Лойиҳаларни тайёрлаш. Инвестиция лойиҳаларини тайёрлаш бочқичлари. 2.Лойиҳани тайёрлашда инвестиция имкониятларини излашни ташкил этиш. 3.Лойиҳаларни бирламчи тайёрлаш. 4.Лойиҳани техник-иқтисодий асослаш ва унинг ташкилий тузилмаси.

Таянч иборалар: Лойиҳа, лойиҳаларни тайёрлаш, инвестиция лойиҳалари, тайёрлаш босқичлари, инвестиция олди босқичи, инвестиция босқичи, эксплуатация босқичич, лойиҳа принциплари, лойиҳаларни бирламчи тайёрлаш, лойиҳани техник асослаш, бизнес-режа, лойиҳани иқтисодий асослаш, лойиҳанинг ташкилий тузилмаси. 1.Лойиҳаларни тайёрлаш. Инвестиция лойиҳаларини тайёрлаш бочқичлари. Лойиҳалар маълум илмий-тадқиқот, илмий изланишлар ва маркетинг тадқиқотлари натижасида тузилади ва илмий жиҳатдан асосланади. Изланишлар натижаси сифатида аниқ ғоя ва лойиҳанинг концепцияси яратилади. Ғоя эса реал ва аниқ давр билан чегараланади. Лойиҳани амалга оширишда йўлбошчининг роли бениҳоя каттадир. Шу билан бирга лойиҳанинг муҳити қулай ва рағбатлантириш механизми самарали бўлиши керак. Лойиҳа йўлбошчиси ўз атрофига профессионал мутахассислардан иборат жамоани тўплай олсагина, хар томонлама асосланган лойиҳани яратишни таъминлаши мумкин. Корхонанинг инвестиция лойиҳасини корхона раҳбари ва унинг етук мутахассислари ишлаб чиқишади. Агар корхона мутахассисларининг билими ва тажрибаси етарли бўлмаса, профессионал маслахатчилар хизматидан фойдаланилади. Агар йирик лойиҳалар кўп компонетларга эга бўлса, бундай лойиҳаларни тайёрлашга халқаро тажрибага эга бўлган экспертлар ва махаллий мутахасислар жалб этилади. Уларнинг билим ва тажрибалари тайёрланган лойиҳаларнинг реал ва илмий асосланганлигини таъминлайди. Лойиҳаларнинг реал бўлиши учун, шунингдек, уларни тайёрлаш жараёнида экспертларнинг хулосасини олиш мақсадга мувофиқдир. Баъзи холларда лойиҳаларни тайёрлаш жараёнида уларнинг самарадорлиги пастлиги ва амалиётга тадбиқ этиш қийинлиги экспертлар тамонидан исботланади. Натижада келгусидаги унумсиз харажатларнинг олди олинади.

Инвестиция лойиҳаларини халқаро тажрибада учта йирик босқичга бўладилар: • инвестиция олди босқичи; • инвестиция босқичи; • янгидан вужудга келган объектларни эксплуатация қилиш босқичи. Лойиҳа таҳлили фанининг асосий вазифаси биринчи босқич тўғрисида фикр юритишдир. БМТнинг лойиҳаларни молиялаштириш бўлими томонидан чиқарилган бюллетенида инвестиция олди босқичини тўртда йўналишга бўлиб ўрганиш тавсия этилади. Булар: • инвестиция концепцияларини танлаш; • дастлабки (бирламчи) лойиҳаларни вужудга келтириш; • якуний лойиҳани вужудга келтириш ва унинг техник-иқтисодий ҳамда молиявий жиҳатдан маъқуллигини баҳолаш; • лойиҳанинг якуний мухокамаси ва у бўйича маълум қарорга келиш. Инвестиция олди босқичини бундай йўналишларга ажратиш мақсадга мувофиқдир. Чунки аввал корхонанинг ёки тармоқнинг инвестиция ёрдамида ижтимоий ва иқтисодий кўрсаткичларини яхшилаш имконияти бор ёки йўқлигини аниқлаш керак. Бундан кейин инвестиция ҳақидаги фикрларни чуқур ўрганиб чиқиш ва шу асосда бизнес-режани вужудга келтириш лозим. Агар бу режа инвестор ва буюртмачида қизиқиш уйғотса ишни кейинги босқичларда давом эттириш лозим. Бу йўналиш бизнес-режани чуқур таҳлил- қилиш ва уни иқтисодий-молиявий томондан баҳолашдан иборат. Агар бу изланишлар натижаси ижобий бўлса, лойиҳаларни вужудга келтириш билан боғлиқ бўлган охирги хулоса чиқариш йўналишсига ўтиш тавсия этилади. Индустриал ривожланган мамлакатларда инвестиция олди босқичини вужудга келтириш лойиҳа қийматининг 1,5-5% ҳажмидаги харажатни талаб этади. Албатта, бу ерда лойиҳа қиймати ҳажми асосий роль ўйнайди. Умумий инвестиция харажатларидаги инвестиция олди босқичининг йўналишлари бўйича харажатлар улуши қуйидагича: биринчи йўналишда 0,2

- 1,0%, иккинчи йўналишда 0,25 - 1,5 %, учинчи йўналишда катта лойиҳалар бўйича 0,2 - 1,2 %, кичиклари бўйича эса 1,0 - 3,0%ни ташкил этади. Инвестиция олди босқичида муқобил вариантларга эга бўлган бир неча лойиҳалар ўрганилади ва улардан самарадорлиги пастлари ёки самара бермайдиганлари чиқариб юборилади. Бундай лойиҳалар келгуси йўналишларда кўрилмайди ва бу билан жуда катта маблағ тежаб қолинади. Лойиҳаларнинг инвестиция олди босқичини қуйидаги 2-чизма кўринишида ифодалаш мумкин. 2-чизма Инвестиция олди босқичи Лойиҳаларни маъқулланишиниЛойиҳаларни Лойиҳаларни реализация қилиш баҳолаш ва қарор имкониятлари бирламчи босқичи қабул қилиш таҳлили Лойиҳаларни Ижтимоий- Зарур инвестиция муқобил иқтисодий баҳолаш ҳажми ва мавжуд мавжудлигининг инвесторларнинг бирламчи мавжудлиги маъқулланганбосқичи Лойиҳаларни инвестициялаш Лойиҳаларни Қўшимча учун потенциал ички ва ташқи изланишлар маблағларни имкониятларини белгилаш реализация қилишни таҳлили Техникасослаш-иқтисодий Лойиҳалар бўйича органлар вужудга Лойиҳаларни келтириш ва реализация Лойиҳаларни инвестиция қилишнинг макро ва вариантларинитасдиқлашни тадбирларини микро даражалари кўриниши вужудга келтириш

2. Лойиҳани тайёрлашда инвестиция имкониятларини излашни ташкил этиш. Инвестиция лойиҳалари учун ғояларни қидириш ва улар ичида мақбулини танлаб олиш жуда мураккаб ҳамда масъулиятли вазифадир. Биринчидан, бу муаммони ечиш учун лойиҳани вужудга келтиришдан ким мафаатдор эканлигини билишимиз зарур. Агар бу лойиҳа ишлаб турган корхона учун бўлса, унда инвестиция концепцияси шу тармоқда йиғилган тажриба, ундаги ходимларнинг малакаси, бозор муаммолари маълум маънода белгилангандир. Бу корхоналарни бошқарувчи идоралар ҳам инвестиция концепциясини вужудга келтиришда қийналмайдилар.Улар учун бундай лойиҳани амалга ошириш зарурати, корхона маҳсулотлари хозирча мавжуд талабни етарлича қондира олмаслиги, ёки шу тармоқ шу даврда устувор тармоқ эканлиги ҳам белгилаб берилади. Халқаро тажрибада турли соҳадаги корхоналар учун инвестиция концепцияларини излаб топиш учун асос бўлиб хизмат қиладиган дастлабки шарт-шароитларнинг қуйидаги таснифи (классификацияси) қабул қилинган: - ишлаб чиқариш ёки қайта ишлаш учун зарур бўлган фойдали қазилмалар ресурсларининг мавжудлиги; - қишлоқ хўжалигининг агросаноат комплекси доирасида амалга оширилиши мумкин бўлган лойиҳалар доираси ҳамда қишлоқ хўжалигини ривожлантириш потенциалини белгилаб берувчи имкониятлари ва анъаналари; - ижтимоий-иқтисодий ва демографик омиллар таъсирида ёки бозорда янги товар вужудга келиши натижасида талаб ҳажми ва таркибида келажакда бўлиши мумкин бўлган ўзгаришларни баҳолаш (Масалан, радиотехниканинг ривожланиши грампластинкалар ишлаб чиқарувчи корхона учун инвестиция концепияларини яратишда туртки бўлиб хизмат қилади);

- импорт тузилмаси ва ҳажми. Бу кўрсаткичлар импорт ўрнини босувчи ишлаб чиқаришларни яратишга йўналтирилган лойиҳаларни вужудга келтиришга туртки бўлиши мумкин; - ўхшаш ресурслар ва ижтимоий-иқтисодий даражага эга бўлган давлатларнинг ишлаб чиқариш тузилмасини ривожлантириш бўйича тажрибалари ва анъаналари; - миллий ёки жахон иқтисодиёти доирасида истеъмолчи тармоқларда юзага келган ёки келиши мумкин бўлган эхтиёжлар; - истеъмолчи тармоқларда ишлаб чиқариш ҳажмини ошириш режалари тўғрисидаги ёки ишлаб чиқарилган маҳсулотга жахон бозорида талабнинг ўзгаришини характерловчи ахборотлар; - ягона хом ашё базасида турли хил маҳсулотларни ишлаб чиқаришнинг маълум ва янгидан топилган имкониятлари; - оммавий ишлаб чиқаришдан иқтисодий тежамкорликка эришиш мақсадида ишлаб чиқариш кўламларини кенгайтириш; - умумиқтисодий шарт-шароитлар (масалан, хукумат томонидан қулай инвестиция муҳитининг яратилиши, миллий валюта алмашинув курсининг ўзгартирилиши натижасида экспорт имкониятларининг яхшиланиши ва х.к.). Юқорида келтирилганлар лойиҳаларни инвестициялаш учун умумий шартшароитлар ҳисобланади. Бу шарт-шароитлар хали лойиҳаларни ташкил этиш учун тўлиқ асос бўла олмайди. У ёки бу лойиҳа концепциясининг кейинги босқичларини давом эттириш ёки эттирмаслик учун мутахассисларнинг чуқур таҳлили натижалари зарур бўлади. Молиявий манбалардаги ахборотлар етарли бўлишига қарамай, инвестор ўзича бирор- бир қарорга келишдан хавфсирайди. Бундан ташқари турли таҳлилларга сарф этиш учун унинг вақти ҳам йўқ. Шунинг учун инвестор ҳар хил консультантларга мурожаат этишни лозим кўради. Инвестиция бўйича консультантлар - булар шундай шахс ёки фирмаларки, уларнинг асосий

вазифаси ўз мижозларига маблағларни қайси лойиҳага сарф этишни тавсия этишдан иборат. 3.Лойиҳаларни бирламчи тайёрлаш Лойиҳаларни бирламчи тайёрлаш йўналишининг асосини бизнес-режа ташкил этади. Кичик лойиҳалар учун бизнес-режа биринчи даражали асословчи ҳужжат ҳисоблансада, катта лойиҳаларни тайёрлашда оралиқ ҳужжат вазифасини ўтайди, холос. Бундай бизнес-режасининг вазифаси қуйидаги саволларга жавоб топишдан иборат: • Инвестиция лойиҳасининг концепцияси лойиҳа устида ишни давом эттириб, техник-иқтисодий ва молиявий жиҳатдан фойдали эканлигини баҳолаш учун ҳужжатлар тайёрлашга арзирдиган даражада қизиқарли ва фойдалими? • Бу концепцияда келажакдаги муваффақият учун хал қилувчи роль ўйнайдиган, шу сабабли алохида эътибор билан тадқиқ қилиниши шарт бўлган жиҳатлар борми? Бизнес-режа инвестиция лойиҳаларини асослайдиган, лойиҳаларнинг имкониятларини белгилайдиган, даромад ва харажатларни ҳисоблайдиган, маблағ оқимини кўрсатадиган муҳим ҳужжатдир. Бу ҳужжат орқали лойиҳалар бошқарилади. Бизнес-режанинг асосий вазифаси лойиҳаларга системали баҳо беришдан иборатдир. Бизнес-режа иқтисодчи ва ишбилармонларга қуйидаги тўртта асосий масалани ечишда ёрдам бериши керак: - бозор сиғими ва уни ривожланиш истиқболларини ўрганишда; - бу бозорга зарур бўлган маҳсулотларни тайёрлаш учун кетадиган харажатларни баҳолаш ва бу харажатларни товарларни сотиш баҳолари билан солиштириб, мўлжалланган ишнинг фойдалилиги даражасини аниқлашда;

- янги бизнеснинг биринчи йилларида бозорда кутилиши мумкин бўлган тўсиқларни аниқлашда; - иш ривожланаётганлиги, ёки орқага кетаётганлигини доимий баҳолаб бориш имконини берувчи сигнал-кўрсаткичларни аниқлаш. Бизнес-режа истиқбол характерга эга бўлиб, уни камида 3 йил ёки 5 йил олдинга тузиш тавсия этилади. Бизнес-режада биринчи йил муҳим аҳамиятга эга бўлганлиги учун режа кўрсаткичлари ойлар бўйича, иккинчи йили чорак (квартал)лар бўйича, кейинги йилларда эса йилда бир марта ифода этилади. Бизнес-режа маълум бир тузилмага эга бўлиши керак. Масалан, ЮНИДО маълумотномасида бу тузилмада, қабул қилиниши мумкин бўлган қарорларни таҳлил қилишга бағишланган қуйидаги бўлимларни ажратиб кўрсатиш тавсия этилган: • товар ишлаб чиқариш ҳажми ва тузилмаси. Бозор сиғимини ва корхонанинг ишлаб чиқариш қувватларини баҳолаш бу учун асос бўлиб ҳисобланади; • маҳсулот ишлаб чиқариш учун фойдаланиладиган ресурслар ассортименти ва ҳажми; • янги ишлаб чиқариш объектларини жойлаштириш; • ишлаб чиқаришни ташкил қилишнинг техник асослари: келгусидаги технологиялар ва уларни реализация қилишни таъминловчи ускуналар парки тавсифи; • ишлаб чиқариш, бошқарув ва савдо ходимлари ишини таъминлаш учун сарфланадиган харажатлар ҳажми ва тузилмаси; • ишлаб чиқариш ва бошқарув ходимлари иш фаолиятини ташкил қилиш, шу жумладан, меҳнат хақи масалалари; • лойиҳани амалга оширишни ташкилий-ҳуқуқий жиҳатдан таъминлаш, шу жумладан, янги ташкил қилинган объектларнинг ҳуқуқий мақоми; • лойиҳани молиявий таъминлаш, яъни зарур инвестиция суммалари, тахминий ишлаб чиқариш харажатлари, шунингдек, инвестиция

ресурсларини олиш имкониятларни ҳамда улардан фойдаланишнинг самарадорлигини баҳолаш. Маҳсулотлар реализация қилинадиган бозор ва рақобатни баҳолаш бизнесрежада катта ўрин тутади. Ишлаб чиқараётган маҳсулотингиз нихоятда сифатли, охирги техника ва технология талабларига жавоб берадиган бўлишининг ўзи хали ижтимоий натижа эмас. Энг муҳими, маҳсулотингиз истеъмолчига керакли бўлиши ва у реализация қилиниши керак. Шунинг учун бу бўлимнинг асосий вазифаси сизнинг ишлаб чиқарадиган маҳсулотингиз ўз истеъмолчисини топа олиши ва рақобатга чидамлилигига инвесторни ишонтира олишдан иборатдир. Маҳсулот реализация қилинадиган бозорларни ўрганиш даврида, уларни тўрт гуруҳга бўладилар: - сиз ишлаб чиқарадиган маҳсулотингизни истеъмолчилар билмайдиган бозорлар; - ишлаб чиқармоқчи бўлган маҳсулотингизни истеъмолчилар биладиган, лекин сотиб олмайдиган бозорлар; - сизнинг рақобатчингиз маҳсулотини сотиб оладиган бозорлар; - истеъмолчилар сизнинг маҳсулотингизни сотиб оладиган бозорлар. Ана шу бозор турлари чуқур таҳлил қилингандан кейин лойиҳа маҳсулотини қаерда ва неча сўмдан сотиш кераклиги аниқланади. Бизнес-режадан ташқари, агар инвестиция асосий фондларни кенгайтириш ёки реконструкция қилишга сарф этилса, унга смета ҳам тузилади. 4.Лойиҳани техник-иқтисодий асослаш ва унинг ташкилий тузилмаси Лойиҳаларни техник-иқтисодий ва молиявий асослашда, унинг барча жиҳатлари (яъни техник, молиявий, тижорат жиҳатлари) билан боғлиқ бўлган муаммоларни муқобил суратда кўриб чиқилади. Бу вазифани фақат иқтисодчиларнинг ўзларигина уддалай олмайдилар, шу сабабли лойиҳаларни тайёрлашнинг бу босқичида турли соҳадаги мутахассислар гуруҳи иштирок этиши мақсадга мувофиқ бўлади.

Булар: - шу тармоқда иш тажрибасига эга бўлган иқтисодчи (иложи бўлса мутахассислар гуруҳига иқтисодчи раҳбарлик қилиши керак); - маҳсулот реализация қилинадиган бозорни таҳлил қиладиган мутахассис (маркетолог); - маҳсулот ишлаб чиқариш технологиясини яхши биладиган бир ёки бир неча муҳандис-технолог; - маҳсулот хусусиятларини, уни сотишда юзага келиши мумкин бўлган муаммолар, хизмат кўрсатишни яхши биладиган мухандис- конструктор; - шунга ўхшаш ишлаб чиқаришларни барпо этиш билан шуғулланган қурувчи-мухандис; - шу турдаги ишлаб чиқаришларда харажатлар ҳисобини юритиш бўйича мутахассис. Доим ишловчи мутахассислар билан бир қаторда гуруҳ ишида лойиҳанинг айрим муаммолари бўйича мутахассислар ҳам (масалан, экологлар) вақти- вақти билан жалб этилиши мумкин. Лойиҳани қабул қилишга, яъни уни қабул қилишга қандайдир омиллар таъсир кўрсатиши аниқланса, лойиҳа гуруҳи дархол бу тўсиқни бартараф этувчи муқобил ечимларни топиши лозим. Лойиҳани якуний шакллантириш ва уни тўлиқ техник-иқтисодий ва молиявий асослашнинг мазмунини якуний қарорга келиш учун зарур бўлган барча турдаги маълумотларни тайёрлаш ташкил этади. Лойиҳаларни техник-иқтисодий асослаш деганда - уларнинг мақсадга мувофиқ эканлиги ва стандартлигини кўрсатадиган, ҳисобланадиган ҳужжатлар мажмуасини тайёрлаш тушунилади. Бу инвестиция олди ҳужжат бўлиб, унда лойиҳалар мухандислик - конструкторлик, қурилиш-технологик томондан асосланади. Тажрибада бу

жараёнга бир ёқлама ёндашиш унинг ҳамма лойиҳалар учун бир хил моделини топиш жуда қийин. Техник-иқтисодий асослашнинг бўлимларининг тахминий тузилмаси қуйида келтирилган: 1. Лойиҳаларни вужудга келтириш шарт-шароитлари ва ғояси: 1.1. Лойиҳа ғоясининг мазмуни. 1.2. Лойиҳа ташаббуслари. 1.3. Лойиҳа бўйича маълумотлар. 2. Бозор таҳлили ва маркетинг стратегияси: 2.1. Умумиқтисодий таҳлил. 2.2. Маркетинг бўйича изланишлар. 2.3. Лойиҳа стратегияси асослари. 2.4. Маркетинг концепцияси. 2.5. Маркетинг тармоқлари ва харажатлари. 3. Лойиҳани ресурслар билан таъминланганлиги: 3.1. Хом ашё ва материаллар таснифи (классификацияси). 3.2. Материалларга бўлган талабнинг ўзига хос хусусиятлари. 3.3. Материал ресурслар мавжудлиги ва уларни етказиб бериш. 3.4. Материалларни етказиб бериш маркетинги. 3.5. Бутловчи маҳсулотлар ва материал ресурслар харажатлари. 4. Лойиҳалардаги объектларни жойлашадиган ўрни ва атроф-муҳит: 4.1. Объект жойлашадиган жой таҳлили. 4.2. Табиий муҳит. 4.3. Атроф-муҳитнинг таъсирини баҳолаш. 4.4. Ижтимоий-иқтисодий сиёсат. 4.5. Лойиҳаларнинг инфратузилмаси холати. 4.6. Лойиҳа учун жойни танлаш. 5. Лойиҳалаш ва технология: 5.1. Ишлаб чиқариш дастури ва қувватлар. 5.2. Лойиҳа учун технология танлаш.

5.3. Лойиҳа учун технология сотиб олиш. 5.4. Лойиҳа учун асосий ҳужжатларни тайёрлаш. 5.5. Лойиҳа учун керакли машиналар ва ускуналарни танлаш. 5.6. Аҳоли учун уй-жой қуриш. 5.7. Техникавий хизмат кўрсатишга қўйиладиган талаблар. 5.8. Умумий инвестиция харажатларини баҳолаш. 6. Лойиҳалар кўрсатилган корхонани ташкил қилиш ва бошқа харажатлар: 6.1. Корхонани бошқаришни ташкил этиш. 6.2. Лойиҳалашни ташкил этиш. 6.3. Умумхўжалик ва умумишлаб чиқариш харажатлари. 7. Меҳнат ресурслари: 7.1. Ижтимоий-иқтисодий ва маданий муҳит. 7.2. Ходимларнинг тоифа бўйича меҳнат ресурсларига талаби. 7.3. Штат жадвали. 7.4. Ходимларни ўқитиш-ўргатиш ва қайта тайёрлаш режаси. 7.4. Ходимлар меҳнатига ҳақ тўлаш харажатларини баҳолаш. 8. Инвестиция лойиҳасини амалга оширишни режалаштириш: 8.1. Инвестиция лойиҳасини амалга оширишни режалаштиришнинг мақсади. 8.2. Лойиҳаларни амалга ошириш босқичлари. 8.3. Лойиҳаларни амалга ошириш графиги. 8.4. Лойиҳаларни амалга ошириш бюджети. 9. Инвестиция лойиҳаларини молиявий таҳлили ва инвестицияларни баҳолаш: 9.1. Лойиҳалар молиявий таҳлилининг мақсади ва вазифалари. 9.2. Лойиҳа харажатларини баҳолашнинг таҳлили. 9.3. Лойиҳаларнинг иқтисодий самарадорлигини баҳолаш услуби. 9.4. Инвестиция лойиҳаларини молиялаштириш.

Лойиҳа ғоясида инвестициянинг аниқ мазмунини ифода қилиш ва инвесторларнинг нима учун бу лойиҳага қизиқиши сабабларини белгилаб бериш зарур. Бу бўлимда лойиҳанинг тарихи, ғоянинг вужудга келиш сабаби, у бўйича олдин қилинган изланишлар баёноти берилади.

Адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикасининг “Инвестиция фаолияти тўғрисида”ги Қонун. 1998 йил 24 декабр. 2. Ўзбекистон Республикасининг “Чет эл инвестициялари тўғрисида”ги Қонуни (30.04.1998й). – Ўзбекистоннинг янги қонунлари. – Т.: Адолат, 2000 й. 3. Ўзбекистон Республикасининг “Ташқи иқтисодий фаолият тўғрисида”ги Қонуни. – Ўзбекистоннинг янги қонунлари. – Т.: Адолат, 2000 й. 4. Ўзбекистон Республикасининг “Чет эл инвесторларининг кафолатлари ва уларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш чоралари тўғрисида” ги Қонуни. – Ўзбекистоннинг янги қонунлари. – Т.: Адолат, 2000 й. 5. «Устувор инвестиция лойиҳаларини амалга ошириш учун хорижий инвестицияларни жалб этиш механизмини такомиллашриш тўғрисида»ги Қарор 2004 йил 9 февраль. 6. Қўшма корхоналар ташкил этишга хорижий инвестицияларни жалб этишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида: Қарор. 2002 йил 11 октябрь. 393-сон //Ўзбекистон Республикаси молиявий Қонунлар.-2003.- №12. 135 б. 7. Тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни ҳуқуқий ҳимоя қилишни кучайтиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг Қарори. //Солиқлар ва божхона хабарлари. -2003. -21 (461)-16 май. -9 б. 8. Каримов И.А. «Жаҳон молиявий–иқтисодий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари»Т.: “Ўзбекистон”-2009 й. 9. Каримов И.А. «Ўзбекистон иқтисодий ислохотларни чуқурлаштириш йўлида» - Т. : Ўзбекистон. 1995 й.

Похожие

Лойиҳаларни бошқаришнинг моҳияти

Инновацион лойиҳаларни бошқариш

Инновацион лойиҳаларни бошқариш

Ўзбекистонда лойиҳаларни бошқариш тенденциялари

Лойиҳаларни бошқариш методологиясининг ҳозирги ҳолати