Кредит хатар ва уни бошқариши - Экономика - Рефераты

Кредит хатар ва уни бошқариши

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

42 KB

Кредит хатар ва уни бошқариши Режа: 1. Кредит хатарини бахолаш мезони. 2. Фоиз хавф-хатари. 3. Кредит ва фоиз хатарига таъсир этувчи омиллар.

Таянч ибора. Актив, поссив, фоиз, кредит, мижоз имконияти, гаров, капитал, фоиз, хавф-хатар, ликвидлик, ракобат, баланс. Ривожланган бир катор мамлакатларнинг хусусан. АКШ. Германия, Швейцария, франция каби мамлакатларнинг банк амалетида кредит хавф-хатаринибахолашининг 5та мезони қуллани-лади. 1. Мижознинг обру-эътибори 2. Мижознинг имконияти 3. Мижознинг копитали 4. Шарт-шароитлар 5. Горов. мижознинг обру-эътибори деганида унинг зиммасидаги мажбурятларни уз вақтида бажариш соҳасида ортирган шухрати тушинилади Мижознинг имконияти деганда, унинг барча операциялар буйича ёки аник бир лойиха буйича пул маблағларига эга бўлиш имконияти тушунилади. Мижоз капиталининг маълум бир қисми кредит суралаётган объектини молиялаштирилишига жалб этилиши керак яъни, хавф-хатарнинг маълум бир қисми мижознинг хссасига ҳам тўғри келиши керак. Шарт-шароитлар деганда мижоз корхонасига мансуб бўлган тармоқнинг, махаллий бозорнинг ва умуман иқтисодиётининг жорий холати тушунилади. Гаров мижозининг мазмуни шундаки кредит леквидлик гарови билан белгиланган бўлиши керак. Фоиз хавф-хатари деганда фоиз ставкаларининг даражаси ва ҳаракатининг ўзгариши натижасида сарар кўриш хавфи тушунилади. Фоиз хавф-хатари дебиторларни ҳам кредиторларни ҳам уз карига тортади. Фоиз хавф-хатарини минималлаштириши мумкин. Фоиз хавф- хатарини бошқаришининг бир қанча усуллари мавжуд. Бўлар жумласига қуйидагиларни киритиш мумкин. 1. Активларни бошқариш 2. Пссивларни бошқариш 3. Фоиз мажмуасини бошқариш

4. ПЭЛни бошқариш Активларни бошқариш, одатда маблағлар маблағи билан тўғридан-тўғри боғлиқ равишда амалга оширилмайди. Активлар йегиндисининг усиши сабабларини фойдалилик даражасини ва хавф-хатарга учраши эхтимолларини таҳлил қилиш орқали фоиз хавф-хатарини минималлаштиришга эришиши мумкин. Аммао активларни бошқариш 20 мил билан чеклаб колади. 1. Активнинг ликвидлилиги ва кредитни тулай олмаслик хавфини мавжудлиги. 2. Бошқа банклар томонидан кредит бахосини белгилашда ракобатнинг мувжудлиги билан банк пассивларни бошқариш, пассивларга нисбатан, уларни активлар портифелини миқдори ва таркибини белгиловчи мухим омил деб хисоблашга асосланади. Шу сабабли пассивларнинг микдоирини муддатини ва уларни жалб қилиш ҳаракатларини кредитлар партифел билан мувофиклаштир иш-фоиз хавф-хатарини минималлашти-ришнинг окилона йўли хисобланади. Пассивларни бошқаришни узига хос томонлари бор. 1. жалб қилинган маблағларнинг бахоси банкларнинг кўпчилик кредитларидан келадиган даромадлардан анча паст 2. кредитларнинг фоиз ставкаси бозор орқали аник урнатилади ва шунинг учун ҳам депозитларнинг қийматига нисбатан ўзгарувчан хисобланади 3. Банклар ва бошқа кредит институтлари томонидан жалб қилинган маблағлар ўзаро кучли ракобатда бўлади. III. Ҳар бир тижорат банки маълум даражадаги фоиз мартасига эришишига ҳаракат қилади. Бу эса уз навбатида кредит хавф-хатарининг маълум даражасини белгилаб беради. Фоиз мартасининг даражаси қанчалик юқори бўлса, банкнинг кредит хавф-хатарига йўл қуйиш эхтимол шунчалик юқори бўлади. Фоиз мартасини белгилаб қуйилган даражаси қуйидаги омиллар таъсирида вақти-вақти билан ўзгариб туради. 1. Фоиз ставкаларининг ўзгариши

2. Ракобат 3. Хавф-хатар даражасининг ўзгариши Умуман олганда фоиз мартасини бошқариш мураккаб жараён бўлиб банк операцияларининг, ўзгаришини фоиз ставкаларини ва умуман иқтисодиётдаги ўзгаришларни доимо таҳлил қилиб боришини талаб қилади. Инфиляция даражаси юқори бўлган мамлакатларда кўпчилик банклар катъий белгиланган ставкада кредитлашни амалга ошира олмайдилар. Уз навбатида корхоналар ҳам аҳоли ҳам катъий белгиланган ставкада депозитлар қуйишни хохламайдилар. Инфляция сиёсий ва иқтисодий нобарқарорлик шароитида юз бераётган бўлса, унда фоиз ставкаларни олдиндан чамалашнинг умуман иложи бўлмайди. Банк балансида катъий белгиланган ҳамда сўзиб юрувчи ставкадаги активлар ва пссивлар бўлишига қарамасдан, активларни муддатлари буйича мувофиклаштира олмаслиги мумкин шунинг учун банк даромад келтирадиган активларнинг айримларини танлаб олиб фоиз ставкаларнинг ўзгаришини аниклашга ҳаракат қилиш лозим. Кредитлаш жараёнида банк корхонага тегишли активларни химоя қилиш мумкин. Агар қуйидаги 3 шарт бажарилса гаров йўли билан кредит хавф-хатарни минимал даражада қисқартириш мумкин. 1. Гаровга олинган активлар бошқа банклар учун гаров объекти бўлмаслиги керак 2. Гаровнинг қиймати берилган ссуда қийматига мос бўлиши керак 3. Гаровга олинган активларнинг холати устидан вақти-вақти билан назорат олиб бориши керак. Ҳозирги кунда Ўзбекистон Республикасида кредитлар учун гаров объекти сифатида товар моддий қийматлар ва асосий воситалар ишлатилмокда. Ривожланган бозор иқтисодиёти шароитида энг ликвидли ва ишончли гаров объекти бўлиб хукуматнинг қимматбахо қоғозлари ва ер хисобланади.

Ўзбекистон Республикасидан ерга хусусий мулкчиликнинг мавжуд эмаслиги, республикамизда қимматбахо қоғозлар бозорининг ривожланмаганлиги сабабли бу ички мухим омил гаров объекти сифатида фойдаланиш имкониятини бермайди.

Фойдаланилган адабиётлар : 1. И. А. Каримов – Ўзбекистон иқтисодий сиёсатининг устивор йуналишлари Тошкент Ўзбекистон нашриёти 1993 й. 2. И. А. Каримов –Ўзбекистон бозор иқтисодиётига ўтишни ўзига хос йўли. Тошкент Ўзбекистон нашриёти 1993 й. 3. И. А. Каримов –Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларини чуқурлаштириш йўлида Тошкент Ўзбекистон нашриёти 1995 й. 4. В. А. Чжен – “Пул ва молия бозорлари” Тошкент иқтисодиёт ва ҳуқуқ нашриёти 1997 й. 5. В. А. Чжен – “Бозор очиқ иқтисодиёт” Тошкент иқтисодиёт ва ҳуқуқ нашриёти 1997 й.

Похожие

Кредит ва кредит тизими

Кредит асослари

Жамиятнинг молия ва кредит тизими

Банк хавфсизлигига таъсир қилувчи хатар шакллари

Корхоналарда молиявий риск (хатар)ларни бошқариш