Корхона ва ташкилотларда ходимларнинг хизмат-касб жиҳатидан кўтарилишини бошқариш - Экономика - Рефераты

Корхона ва ташкилотларда ходимларнинг хизмат-касб жиҳатидан кўтарилишини бошқариш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

104 KB

Корхона ва ташкилот лар да х одимларнинг хизмат-касб жи ҳ атидан к ў тарилишини бош қ ариш Режа : 1. Хизмат-касб жи ҳ атидан к ў тарилиш тизими 2. Кадрлар резерви билан ишлаш

Хизмат-касб жи ҳ атидан к ў тарилиш тизими 44 . «Хизмат-касб жи ҳ атидан кўтарилиш» ва «мартаба» тушунчаси бир-бирига я қ ин б ў лса ҳ ам, лекин айни бир хил тушунча эмас. «Хизмат-касб жи ҳ атидан к ў тарилиш» атамаси биз учун ў рганиш бўлиб қ олган тушунчадир, лекин «мартаба» тушунчаси ма х сус адаби ё тларда ва амалда деярли ишлатилмасди. Хизмат-касб жи ҳ атидан к ў тарилиш де йил ганда ташкилот томонидан турли даражалар (лавозимлар, иш ў ринлари, жамоадаги мав қ е-мартабаларни таклиф қ илиш ) изчиллиги тушунилади, ходим бу бос қ ичларни ла ёқ атига қ араб ў т а ши мумкин. Мартаба де йил ганда ҳ а қ и қ атда эгалланадиган бос қ ичлар (лавозимлар, иш ў ринлари ва жамоадаги мав қ елар) изчил л иги тушунилади. Бизда қ арор топган ташкилотлар мунтазам ра ҳ барлари мисолида хизмат-касб жи ҳ атидан к ў тарилиш тизимини қ араб чи қ амиз. Бу тизим мунтазам ра ҳ барлар тай ё рлашнинг бешта асосий бос қ ичини назарда тутади. Биринчи боскич. Персоналнинг талабалик вактида амалиёт уташ ва илк бор иш бошлаш боскичи. Иккинчи боскич. Персоналнинг ташкилот ва корхонага янгитдан ишга кабул килиниши вактида Амалий тажрибаларни амалга ошириш давридаги босичи. Учунчи боскич. Персоналнинг куйи бугинларида мунтазам рахбарлар Билан ишлаш боскичи (мастерлар, участка бошликлари) Туртинчи боскич. Персонал бошкарувнинг урта бугинларида мунтазам рахбарликда ишлаш боскичи. (цех бошлиги, булим бошлиги)

Бешинчи боскич. Бошкарувнинг олий бугини мунтазам рахбарлик лавозимида ишлаш даври. Бунда асосан янги кадр тайёрлаш учун рахбарлик вазифасини утайди ва илмий адабиётлар чоп килиш вакти. Биринчи бос қ ич - базавий институтлар ю қ ори курслари талабалари ё ки бош қ а олий ўқ ув юртларидан амали ё тга юборилган талабалар билан ишлашдир. Ходимларни бошқариш б ў линмаларининг мутахассислари талабалар амали ё т ўтайдиган тегишли бўлинмаларнинг ра ҳ барлари билан биргаликда ра ҳ барлик ишига мойил энг қ обилиятли талабаларни танлайдилар ва уларни ташкилотнинг б ў линмаларида муайян фаолиятга тай ё рлайдилар. Тай ё ргарликни ва амали ё тни муваффа қ иятли ў таган талабаларга мазкур ташкилотнинг тегишли б ў линмасида ишлаш учун юборилишга т авсия берилади. Мазкур ташкилотда амали ё тда б ў лмаган ё ш мутахассисларни ишга қ абул қ илиш ва қ тида улар билан тест синовлари ў тказилади ва масла ҳ ат ё рдами к ў рсатилади. Иккинчи бос қ ич - ташкилотга ишга қ абул қилинган ё ш мутахассислар билан ишлашдир. Ё ш мутахассисларга синов муддати (бир йилдан икки йилгача) белгиланади, улар шу муддат ичида бошлан ғ ич таълим курсини (ташкилот билан батафсил танишишни) ў тишлари зарур. Таълимдан таш қ ари ё ш мутахассислар учун бир йил давомида ташкилот б ў линмаларида стажировка ў т а ш ҳ ам назарда тутилади. Ё ш мутахассисларнинг бир йил ичидаги ишлари, уларнинг ў тказилган тадбирларда иштирокини та ҳ лил килиш, стажировка ра ҳ бари томонидан берилган тавсифнома асосида стажировкага якун ясалади ва ра ҳ бар лавозимларга к ў тариш резервига киритиш учун мутахассисларнинг биринчи танлови ўтказилади. Хизмат-касб жи ҳ атидан к ў тарилиш тизимида мутахассиснинг иштирок этиши т ўғ рисидаги бутун ахборот унинг ша х сий хужжатлари тўпламида қ айд қ илинади ҳ амда ташкилотнинг кадрлар т ўғ рисидаги маълумотлар ахборот базасига киритилади.

Учинчи бос қ ич - бош қ аришнинг қ уйи б ўғ ини мунтазам ра ҳ барлари билан ишлашдир. Ана шу бос қ ичда танлаб олинган қ уйи б ўғ ин ра ҳ барларига (мастерлар, участкаларнинг бошли қ лари) кечки ва сирт қ и олий ўқ ув юртларини тамомлаган, ў з жамоаларида муваффа қ иятли ишлаб кела ё тган ва тест синовлари дан муваффа қ иятли ў тган ходимларнинг бир қ исми ҳ ам қў шилади. Мазкур гуру ҳ билан бутун давр мобайнида (2-3- йил) ани қ ма қ садга қ аратилган муайян ишлар олиб борилади. Бу ходимлар ва қ тинча й ўқ б ў либ турган ра ҳ барларнинг вазифасини бажариб турадилар, уларнинг дубл ё рлари ҳ исобланадилар, малака ошириш курсларида таълим оладилар. Тай ё ргарлик бос қ ичи тамом б ў лгандан с ў нг , ҳ ар бир ра ҳ барнинг ишлаб чи қ ариш фаолиятини та ҳ лил қ илиш асосида иккиламчи танлаб олиш ва тестлаштириш ў тказилади. Иккиламчи танлашдан муваффа қ иятли ў тган ра ҳ барлар цех бошли қ ларининг, улар ў ринбосарларининг б ў шаб қолган ў ринларини эгаллашга таклиф этилади, лекин бундан олдин ана шу лавозимларда стажировкадан ў тадилар ё ки резервга киритиладилар ва б ў ш ў ринлар пайдо б ў лиши билан лавозимга тайинланадилар. Тай ё ргарликдан ў тган бош қ а ходимлар ў з вазифаларида ишлашни давом эттирадилар; шунингдек , уларнинг горизонтал ў рин алмашишлари ҳ ам мумкин. Тўртинчи бос қ ич - бош қ арувнинг ў рта б ўғ ини мунтазам ра ҳ барлари билан ишлашдир. Мазкур бос қ ичда ё ш ра ҳ барларнинг қ арор топган гуру ҳ ида ишлаб турган исти қ болли цех бошли қ лари ва уларнинг ў ринбосарлари ҳ ам қў шилади. Ишлар якка тартибдаги режалар асосида ташкил этилади. Ў рта б ўғ иннинг тайинланган ҳ ар бир ра ҳ барига у билан якка тартибда иш олиб бориш учун ю қ ори б ўғ ин ра ҳ бари мураббий қ илиб тайинланади. Мураббий ра ҳ бар ходимларни бошқариш б ў линмаларининг мутахассислари билан биргаликда даъвогарнинг шахсий сифатлари ва касб со ҳ асидаги билимлари, малакаларини та ҳ лил қ илиш асосида унинг учун якка тартибда тай ё ргарлик режасини тузиб чи қ адилар. Бешинчи бос қ ич - бош қ арувнинг олий б ўғ ини мунтазам ра ҳ барлари билан ишлашдир. Юқори лавозимларга ра ҳ барларни тайинлаш - бу мураккаб

жара ё ндир. Асосий қ ийинчиликлардан бири кўпгина талабларга жавоб берадиган номзодни танлашдир. Бош қ аришдаги олий б ўғ ин ра ҳ бари тармо қ ни, шунингдек , ташкилотни яхши билиши керак. У ишлаб чи қ ариш, молиявий, кадрлар масалаларида амал қ илиш учун асосий функционал кичик тизимларда ишлаш тажрибасига эга б ў лиши, фав қ улодда ижтимоий- и қ тисодий ва си ё сий вазиятларда малакали ҳаракат қ ила олиши зарур. Ташкилотнинг бир б ў линмасидан бошқасига ў тиш анча олдин, яъни ра ҳ барлар бош қ аришнинг қ уйи ва ўр та б ўғ инларида б ў лган ва қ тларида бошланиши лозим. Олий б ўғ индаги б ў ш вазифаларни эгаллашга одам танлаш ва қў йиш ра қ обат асосида амалга оширилиши зарур. Уни ю қ ори б ўғ ин ра ҳ барлари ( корхона, филиаллар директорлари, бош мутахассислар ва шу кабилар) дан иборат ма ҳ сус комиссия бош қ аришнинг тегишли б ў линмалари мутахассислари иштирокида ва зарурат ту ғ илганда муста қ ил экспертларни жалб қ илган ҳ олда амалга оширишлари даркор. 7.2. Кадрлар резерви билан ишлаш 45. Кадрлар резервини режалаштириш ходимларнинг лавозимларга к ў тарилиб боришини ма қ сад қ илиб қў яди. У муайян ходимларнинг лавозимларга к ў тарилиши, алмашиниши, б ў шатилишининг бутун бир занжир ини ишлаб чи қ ишни талаб қ илади. Кадрлар резерви режалари лавозимларни эгаллаш схемалари тарзида тузилиши мумкин, улар турли ташкилотларнинг ў зига хос х усусиятлари ва анъаналарига қ араб хилма-хил шаклларга эга б ў лади. Шуни айтиш керакки, вазифалар ташкилий тузилишларга ривожлантириш схемалари вариантидан иборат . У лар турли мав қ ега эга бўлган муайян шахсларга м ў лжалланган б ў лади. Якка тартибда тузиб чи қ илган лавозимларни эгаллаш схемаларига намунавий схемалар асос б ў лади. Улар ходимларни бош қ ариш хизматлари томонидан ташкилий структураларга м ў лжаллаб тузилади ва ишчи ў ринларини эгаллашнинг андозаси вариантидан иборат б ў лади.

Биздаги ташкилотларда кадрлар резерви билан ишлаш со ҳ асида катта тажриба т ў планган. Энди бу иш қ андай амалга оширила ё тганлигини қ араб чи қ амиз. Кадрлар резервини шакллантириш жара ё нининг асосий бос қ ичлари қ уйидагилардир: *0 ра ҳ бар кадрлар таркибида м ў лжаллана ё тган ў згаришлар режасини тузиб чи қ иш; *1 резервга номзодларни олдиндан танлаш; *2 номзодларнинг ишчанлик, касбий ва шахсий фазилатларига доир ахборотларга эга б ў лиш; *3 кадрлар резерви таркибини шакллантириш. Резервга номзодларни танлашда асосий мезонлар қ уйидагилардир : *4 тегишли маълумот ва касбий тай ё ргарлик даражаси; *5 одамлар билан амалий ишлаш тажрибаси; *6 ташкилотчилик қ обилиятлари; *7 шахсий фазилатлари; *8 саломатлигининг а ҳ воли, ё ши. 46. Кадрлар резервини шакллантириш манбалари қ уйидагилардир: малакали мутахассислар; б ў линмалар ра ҳ барларининг ў ринбосарлари; қ уйи б ўғ ин ра ҳ барлари; ишлаб чи қ аришда ишчи сифатида ишлаб кела ё тган дипломли мутахассислар. Ташкилотларда кадрлар резерви гуру ҳ ига танлаб олиш ва киритишнинг муайян тартиби вужудга келган . Булар қуйидагилардан иборат. Номзодларни танлаб олиш 35 ё шгача б ў лган мутахассислар орасида ра қ обат асосида ў тказилади, бунда номзодлар амалий ишда ў зларини ижобий жи ҳ атдан намо ё н қ илишлари ва олий маълумотга эга б ў лишлари керак. Ходимларни резерв гуру ҳ ларига киритиш т ўғ рисидаги қ арорни ма х сус комиссия қ абул қ илади ва бу қ арор ташкилот б ў йича буйру қ билан тасди қ ланади.

Ҳар бир ходим (стажер) учун стажировка ра ҳ бари ( асосий) ва стажировканинг ҳ ар бир бос қ ичи ра ҳ бари тасди қ ланади, улар ҳ ар бир бос қ ичдаги стажировканинг якка тартибдаги режасини тузиб чи қ адилар. Кадрлар резервига киритилган стажёрларнинг ра ҳ барлари стаж ё рнинг хизмат-касб жи ҳ атидан к ў тарилиш тизими бос қ ичларини муваффа қ иятли ў тганлиги учун моддий жи ҳ атдан ра ғ батлантириладилар. Стаж ё рга унинг эгаллаб турган янги лавозими мос келадиган лавозим маоши белгиланади, лекин бу маош олдингисидан ю қ ори б ў лади . Ш у билан бирга унга мазкур лавозим учун к ў зда т утилган моддий ра ғ батлантиришларнинг барча турлари татби қ этилади. Қиска хулосалар Хизмат - касб жиҳатидан кўтарилиш - бу ташкилот томонидан турли даражалар (лавозимлар, иш ўринлари, жамоадаги мавқе-мартабаларни таклиф қилиш) изчиллигидир, ходим бу босқичларни лаёқатига қараб ўтайди. Мартаба - бу ҳақиқатдан эгалланадиган босқичлар (лавозимлар, иш ўринлари ва жамоадаги мавқелар) изчиллигидир. Хизмат касб жиҳатдан кўтарилиш тизими- мунтазам раҳбарлар тайёрлашнинг бешта асосий босқичидан иборат. Олий ва ўрта махсус таълим ва ўқув юртлари юқори курс талабалари билан, ёш мутахассислар, бошқарувнинг қуйи бўғини мунтазам раҳбарлари, ўрта бўғини мунтазам раҳбарлари ва юқори бўғини мунтазам раҳбарлари билан ишлаш. Раҳбарлик вазифаларига баҳо беришда номзодларнинг: ижтимоий- фуқаролик етуклиги, меҳнатга муносабати, билим даражаси, ташкилотчилик қобилияти, бошқариш тизимига раҳбарлик қилиш ва илғор нарсаларни қўллаб-қувватлаш қобилиятлари ҳамда феъл-атворидаги маънавий-ахлоқий сифатлари ҳисобга олинади. Кадрлар резервини режалаштириш - ходимларнинг лавозимларга кўтарилиб боришини мақсад қилиб қўяди. У муайян ходимларнинг

лавозимларга кўтарилиши, алмашиниши, бўшатилишининг бутун бир занжирини ишлаб чиқишни талаб қилади. Кадрлар резервини шакллантириш босқичлари қуйидагилардир : - раҳбар кадрлар таркибидаги ўзгариш режасини тузиш; - резервга номзодларни олдиндан танлаш; - номзодларнинг ишчанлик, касбий ва шахсий фазилатлари бўйича ахборотларга эга бўлиш; - кадрлар резерви таркибини шакллантириш. Резервга номзодларни танлашнинг асосий мезонлари қуўидагилардир: - тегишли маълумот ва касбий тайёргарлик даражаси; - одамлар билан амалий тажрибаси; - шахсий фазилатлар; - саломатлигининг аҳволи, ёши. Кадрлар резервини шакллантириш манбаларига қуйидагилар киради: малакали мутахассислар; бўлинмалар раҳбарларининг ўринбосарлари; қуйи бўғин раҳбарлари; ишлаб чиқаришда ишчи сифатида ишлаётган дипломли мутахассислар.

Асосий адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. - Т.: «Ўзбекистон», 1992. 2. Ўзбекистон Республикасининг «Таълим тўғрисида»ги қонуни - Т.: «Ўзбекистон», 1998. 3. Ўзбекистон Республикасининг «Аҳолини иш билан таъминлаш тўғрисида»ги қонуни. (янги таҳрир)- Т.: «Адолат», 1998 4. Ўзбекистон Республикасининг «Корхоналар тўғрисида»ги қонуни. -Т.: «Адолат», 1992 5. Ўзбекистон Республикасининг Меҳнат кодекси- Т.: «Адолат», 1996 6. Ўзбекистон Республикасининг «Кадрлар ни тайёрлаш миллий дастури». Тошкент, 1998 1. И.А.Каримов. «Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари».-Т.: «Ўзбекистон». 1997. 7. И.А.Каримов «Ўзбекистон иқтисодий ислоҳатларни чуқурлаштириш йўлида». «Тошкент», «Ўзбекистон», 1996. 8. И.А.Каримов. «Амир Темур фахримиз, ғуруримиз». Т.: «Халқ сўзи» газетаси 1996 йил 26 октябр. 9. И.А.Каримов «Юксак малакали мутахассислар - тараққиёт омили» - Т.: «Ўзбекистон», 1995. 10. www.ziyonet.uz

Похожие

Корхона ва ташкилотларда персонални бошқариш стратегияси

Корхона ва ташкилотларда персонал хулқ- атворини бошқариш

Корхона ва ташкилотларда персонал билан ишлашни бошқариш

Корхона ва ташкилотлардаги хизмат мартабасини бошқариш

«Персонални бошқариш» фанининг мазмуни, моҳияти, предмети ва асосий вазифалари