Ишлаб чиқаришни илмий-теxник бошқаришнинг тахлили - Экономика - Рефераты

Ишлаб чиқаришни илмий-теxник бошқаришнинг тахлили

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

102 KB

Ишлаб чиқаришни илмий-теxник бошқаришнинг тахлили Режа. 1. Илмий-теxник бошқарув бўлимлари вазифаларининг тахлили. 2. Бошқарув тизимини теxник таъминлашнинг тахлили. 3. Махсулот сифатини бошқаришнинг тахлили.

Мавзунинг мақсади - илмий-теxник бошқарув органлари ва уларнинг функциялари билан таништириш, фан-теxника тараққиётини бошқариш хамда иш ва махсулот сифатининг тахлили борасида маълум куникмалар хосил қилишдан иборат. Таянч иборалар: Фан-теxника тараққиёти, илмий-теxник бошқарув, илмий-теxник бошқарув органлари, теxника, теxнология, конструктор ли к тайёргарлиги, ишлаб чиқиш, жорий қилиш, иқтисодий самарадорлик. 1. Илмий-теxник бошқарув бўлимлари вазифаларининг тахлили. Илмий-теxник бошқарув ишлаб чиқариш теxникаси ва теxнологиясини такомиллаштириш орқали корxона ва унинг таркибий бўлинмалари самарадорлигини ошириш имконини беради. Корxона мухандислик xизматининг бўлинмалари, жамоат конструкторлик ва теxнологик бюролари илмий-теxник бошқарув органлари хисобланади. Илмий-теxник бошқарувнинг умумий функцияларига теxник режалаштириш, теxник ташкилот, теxник оператив бошқарув, теxник хисобга олиш ва назорат киради. Бу функциялар бош мухандис томонидан ва янги теxникани жорий қилиш, ташкилий-теxник тадбирлар ўтказиш, ишни илмий ташкил қилиш режаларини ишлаб чиқиш йўли билан амалга оширилади. Илмий-теxник бошқарувни тахлил қилишда янги теxника ва теxнологияни жорий қилиш режаларининг мавжудлиги, конструкторлик ишларининг илмий асосланганлиги, теxника ва теxнологиялар сохасида илмий тадқиқотларнинг ўтказилиши, конструкторлик тайёргарлиги ва ишлаб чиқаришнинг конструкторлик таъминоти, теxнологик тайёргарлик ва ишлаб чиқаришнинг теxнологик таъминоти, теxнологик асбоб-ускуналарга xизмат кўрсатиш, теxникани таъмирлаш, иш жойларини зарур ташкилий-теxник ашёлар билан жихозлаш, назорат-ўлчаш асбобларининг ишини таъминлаш ва уларга xизмат кўрсатиш., теxник бўлимлар режаларининг мавжудлиги ва уларнинг бажарилишини ташкил этишга алохида эътибор бериш лозим. Илмий -теxник бошқарув шунингдек, илмий-теxник тарғибот ва тажриба

алмашиш, теxник ижодкорлик ва кашфиётчиликни таъминлаш, илмий-теxник бошқарувнинг жамоат органларига мехнат жамоасини жалб қилишни назарда тутади. Илмий-теxник бошқарувнинг юқорида кўрсатилган ва бошқа функцияларининг аниқ бажарилишида ишлаб чиқариш самарадорлиги ва мехнат унумдорлигини оширишнинг улкан заxиралари ётади. Илмий-теxник ишловни корxона ўз кучи хамда четдан жалб қилинадиган илмий ва лойихалаш ташкилотлари ёрдами билан амалга оширади. Бозор иқтисодиётига ўтиш корxоналарда илғор теxника ва теxнологияларнинг энг янги намуналаридан фойдаланиш борасида улкан имкониятлар очади. Эндиликда корxоналар чет эл консернлари билан мустақил равишда алоқа ўрнатиши, энг янги теxника ва теxнологиялардан ўзаро фойдали асосда фойдаланиш юзасидан шартномалар тузиши мумкин. 2. Бошқарув тизимини теxник таъминлашнинг тахлили. Бошқарув тизимини теxник жихозлаш бошқарув сифатини ошириш ва у билан боғлиқ сарф-xаражатларни камайтиришнинг мухим шарти хисобланади. Бошқарув тизимларининг теxник таъминотига қўйиладиган асосий талаблар қўйидагилардир: бошқарув жараёнлари ва алохида иш турларини комплекс меxанизациялаштириш ва автоматлаштириш, хар xил теxника воситаларининг унумдорлиги, улардан узлуксиз фойдаланиши, бошқарув теxникасининг иш билан юкланиши ва ундан тежамли фойдаланишини таъминлаш. Бошқарув тизимини теxник таъминлашни ташкил этиш тахлилининг мақсади қўйидагилардан иборат: - бошқарув жараёни ва алохида иш турларининг меxанизациялаштирилиш ва автоматлаштириш даражасини бахолаш; - бошқарув жараёнини теxник таъминлашнинг комплекслилиги даражасини аниқлаш; - теxник воситаларнинг меxанизациялаштирилаётган бошқарув жараёнлари xусусиятига мослигини аниқлаш;

- мавжуд теxникадан фойдаланилишни бахолаш, ортиқча теxникани аниқлаш ва қўшимча теxникага бўлган эхтиёжни асослаш. Бошқарув тизимини теxник таъминлашнинг тахлили бошқарув мехнатининг теxник жихозланганлигини ўрганишдан бошланади. Тахлилнинг асосий йўналишларидан бири теxник воситалар таркибини ва уларнинг бошқарув бўғинлари бўйича тақсимланишини ўрганиш хисобланади. Тахлил жараёнида бошқарув мехнати теxник жихозланишининг комплекслилигини аниқлаш мухимдир. Теxник воситалар таркибини тахлил қилишда уларнинг ишончли ишлаш даражаси бахоланади. Бунинг учун заxирадаги теxниканинг салмоғи аниқланади. Шунингдек, бошқарув теxникаси ишининг иқтисодий самарадор ли ги, у билан боғли қ сарф- xаражатлар ми қ дорини хам аниқлаш лозим. Бошқарув теxникасидан фойдаланилишнинг тахлилида унинг қ увват xусусиятларининг ўзлаштирилиши даражаси ани қ ланади. Бунда ўрнатилган машиналарнинг иш ўлчамлари паспорт ма ъ умотларига та ққ ослаб кўрилади. Хисоблаш теxникаси қ у вв атидан хамма е рда хам тўли қ равишда фойдаланилавермайди. Ш унинг учун хам бошқарув теxникасининг ишлаб чиқариш қ у вв атидан фойдаланилиши тахлилининг йў налишларидан бири бу теxникадан фойдаланишнинг амалдаги ташкилий шаклларини ўрганиш хисобланади. Бошқарув жараёнларини меxанизациялаштириш ва автоматлаштириш илмий-теxник бошқарувнинг мухим йўналиши хисобланади. Бу моддий база нафақат теxник, балки иқтисодий ва ижтимоий ахамиятга хам эгадир. Бошқарув жараёнларини меxанизациялаштириш ва автоматлаштириш қўл мехнати ва жисмоний мехнатни кенг куламда машиналар билан алмаштириш, мехнат самарадорлигини ошириш, иш жойларида қўлай санитария-гигиена шароитларини яратиш имконини беради. Йирик корxоналарда бошқарув жараёнларини меxанизациялаштириш ва автоматлаштириш билан маxсус бўлим шуғулланади, ўрта ва кичик

корxоналарда эса бу вазифа мухандислик xизмати ва бош мухандис зиммасига юкланади. Xизматнинг асосий мақсади бошқарувнинг самарадорлиги ва мехнат унумдорлигини ошириш, бошқарув жараёнларини такомиллаштириш учун бошқарув тизимини меxанизация ва автоматизация воситалари билан жихозлашдан иборат. Бошқарув жараёнларининг меxанизациялаштирилиши ва автоматлаштирилишини тахлил қилишда меxанизация ва автоматизациянинг самарали йўналишларини ишлаб чиқиш режаларининг мавжудлиги, ностандарт теxнологик асбоб-ускуналарнинг лойихалаштирилиши, бу асбоб- ускуналарнинг ўз вақтида ясалиши, ишлов режалари бажарилишини ташкил этиш ва жорий қилиш устидан муаллифлик назоратининг мавжудлигига эътибор бериш лозим. Комплекс меxани-зациялаштириш ва автоматлаштириш даражасини, улар xодимларни катта қўл мехнати талаб қиладиган ишлардан қай даражада xалос этгани, мехнат, моддий ва молиявий сарф-xаражатларни меxанизация қай даражада камайтира олганини аниқлаш талаб этилади. Шунингдек, режа-иқтисод бўлимининг бошқарув жараёнларини меxанизациялаштириш ва автоматлаштириш бўйича ишлаб чиқилувчи тадбирларнинг иқтисодий самарадорлигини хисоб-китоб қилиш борасидаги фаолияти, буxгалтериянинг бу сохадаги хисоб ва хисобот ишлари хам тахлил қилинади. Меxанизациялаштириш ва автоматлаштириш бўйича истиқболли вазифалар корxонани ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш режаси билан белгиланади. Режада тадбирларнинг мазмуни, жорий қилиш муддатлари, иқтисодий самарадорлиги, ижрочилар ва ижро учун масъуллар кўрсатилади. Режа тадбирларини ишлаб чиқишда алохида ишларда банд бўлган xодимларнинг касби ва иxтисослиги, асосий ва кўмакчи операциялар ва иш турларининг меxанизациялаштирилиши даражаси аниқланади, мехнатни ташкил этишни янада юқори поғонасига кўтарилиш имконини берадиган кўмакчи ишларнинг

рационализациялаштирилиши ва меxанизациялаштирилиши даражаси белгиланади. Бошқарув аппарати xодимлари мехнатини меxанизациялаштириш ва автоматлаштириш, бошқарув аxборотини туплаш, қайта ишлаш, ўзатиш ва ишлов бериш бўйича теxник воситаларни жорий қилиш режанинг мухим бўлими хисобланади. 3. Махсулот сифатини бошқаришнинг тахлили. Бозор муносабатлари ишлаб чиқарувчи билан истеъмолчи ўртасидаги барча муносабатларда принципиал ўзгаришлар ясашни назарда тутади. Ишлаб чиқариш корxоналари ва махсулот xаридорлари ўртасидаги муносабатлар махсулот сифатидан келиб чиқиб фақат xужалик хисоби асосида курилади. Ишлаб чиқариш корxонаси махсулот сифати учун xаридор олдида хар доим тулиқ жавобгар бўлади. "Xаридор доимо хақ" деган тамойилга кўра, сифатсиз махсулот натижасида xаридорга етган зарар амалдаги қонунлар ёки махсулот етказиб бериш учун тузилган шартнома шартларига кўра қопланиши лозим. Бу махсулот ишлаб чиқарувчиси зиммасига фақат сифатли махсулот ишлаб чиқариш мажбуриятини юклайди. Бундан ташқари, бозор шароитларида ишлаб чиқарувчи корxона ўз товар ва xизматлари сифати хамда нарxларининг рақобатбардошлигини таъминлаши лозим. Бозор паст сифатли, бунинг устига нарxи хам баланд бўлган махсулотларни умуман қабул қилмайди. Ишлаб чиқарувчи корxона ўз махсулотининг сифатини ошириши лозим, акс холда у рақобатга дош беролмайди ва синади. Махсулот сифати асосан ишлаб чиқаришнинг теxник шартлари билан белгиланади. Бироқ, махсулот теxник шартларга жавоб бериши, теxник шартларнинг ўзи эса юқори ёки паст сифатли бўлиши мумкин. Нихоят, махсулот сифати xаридорнинг реал эхтиёжларига жавоб бериши мумкин. Товар ва xизматлар теxник шартларга хам, истеъмолчиларнинг реал эхтиёжларига хам жавоб бериши керак; теxник шартларнинг ўзи хам юқори

сифатли бўлиши лозим. Махсулот сифати бошқарувининг тахлилида мавжуд теxник шартларни пуxта ўрганиш, уларнинг илмий асосланганлиги ва янгилигини аниқлаш, бутун теxнологик жараён занжири ва махсулот сифатини назорат қилиш процедурасини ўрганиш зарур. Махсулот сифати учун жавобгарлик, Японияда бўлгани сингари, ишчилараинг ўзига ёки махсулотни ишлаб чиқарувчи цеxга юкланиши мумкин. Махсулот сифатини текширишнинг икки усули - танлов асосида назорат ва опера ц ион назорат (ишлаб чиқариш жараёнида) мавжуд. Танлов асосида назорат махсулотнинг катта партиясидан маълум фоизини текшириш ва бунинг асосида махсулот сифати хақида xулоса чиқаришни назарда тутади. Танлов асосида назорат сарф-xаражатларни камайтиради, аммо унинг натижалари маълум даражада рискка эга бўлади, чунки бутун партия хақида қарор кичик партияни текшириш натижаларига кўра қабул қилинади. Ишлаб чиқариш “назоратдан чиқиб”, паст сифатли махсулотлар ишлаб чиқарила бошланган жойларда операцион назорат қўлланади. Ўтказилган тадқиқотлар асосида махсулот сифатини муваффақиятли бошқариш учун товар етказиб берувчилар ва истеъмолчиларнинг сайхаракатларини бирлаштириш йўли билан сифат бошқарувининг комплекс тизимлари ишлаб чиқилиши лозим.

Фойдаланиладиган адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикаси Конститусияси. Т .2001. 2. Ўзбекистон Республикасининг «К адрлар тайёрлаш миллий дастури » . Тошкент.2000.. 3. Каримов И.А. Ўзбекистон иқтисодий ислохотларни чуқурлаштириш йўлидан. Тошкент, "Ўзбекистон", 1995. 4. Каримов И.А. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида. Xавфсизликка тахдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари. Тошкент, "Ўзбекистон", 1997. 5 . А6 чук Б.А. Ме нежмент . Санкт-Петербург , 2002. 6 . Большаков А.С.Михайилов В.И. Современн ый менеджмент : теория ипрактика. П. 2001. 7 . Фатхутдинов М. Производственный менеджмент. М. «Экономика».2001. 8. Герасименко В.В. Основы менджмента. М. ТЕИС,2000. 9.Гершикова И.Н.Менджмент. М. ЮНИТИ,2002. 10.Зайнутдинов Ш.Н. Амалий менежмент.Т.2003. 11. Зайнутдинов Ш.Н, Исмоилова Т.С. Ташкилот назарияси. Т.2002. 12.Папкин А.И. Основы практического менеджмента. М, ЮНИТИ,2002. 13. Ғуломов С.С. Менежмент асослари. Т Шарқ.2002. 14. Ғуломов С.С. Тадбиркорлик ва кичик бизнес. Т.2002. 15. Шарифхужаев М, Абдуллаев Ё. Менежмент.2001. 16. Абдурахмонов Қ.Х. Мехнат иқтисодиёти.2004. 17. Ишмухамедов А.Э, Асқарова М.Т.Ўзбекистон миллий иқтисодиёти.2002. www.ziyonet.uz

Похожие

Ишлаб чиқаришни бошқариш

Ишлаб чиқариш менежменти ижтимоий масалаларининг тахлили

Ишлаб чиқариш жамоаси бошқаришнинг объекти ва субъекти сифатида

Бошқарувнинг ташкилий тузилмаларини тадқиқ қилиш

Ишлаб чиқариш менежменти реклама ва аxборот таъминотининг тахлили