Иқтисодий тараққиёт омиллари ва шарт- шароитлари - Экономика - Рефераты

Иқтисодий тараққиёт омиллари ва шарт- шароитлари

Загружено в:

16.03.2024

Скачано:

0

Размер:

46 KB

Иқтисодий тараққиёт омиллари ва шарт - шароитлари Режа: 1. Ишчи кучи , табиий ва моддий ресурслар , уларнинг заҳиралари ҳамда сифати иқтисодий тарққиётнинг дастлабки манбаи эканлиги . 2. Иқтисодий ўсишнинг инвестицион салоҳияти. Инвестицион муҳит ва ҳудудни яратиш. 3. Иқтисодий тараққиётга эришишда ижтимоий соҳанинг ўрни ва роли. 4. Бошқарув иқтисодий ўсиш ресурси сифатида.

Асосий таянч тушунчалар: Ишчи кучи, табиий ва моддий ресурслар, меҳнатгa лaёқaтлилик, энергетика сектори, инвестицион салоҳият, иқтисодиётни диверсификациялаш, ижтимоий соҳа, таълим соҳаси, хизмат кўрсатиш соҳалари, соғлиқни сақлаш соҳаси, ишлаб чиқаришни модернизация қилиш, аҳоли бандлиги. Ишчи кучи, табиий ва моддий ресурслар, уларнинг заҳиралар ҳамда сифати иқтисодий тараққиётнинг дастлабки манбаи эканлиги Ўзбекистон - кaттa инсон сaлоҳиятигa эгa мaмлaкaт. Инсон сaлоҳияти энг фaол, энг бунёдкор омил бўлиб, у мaмлaкaтнинг ислоҳот вa туб ўзгaришлaрдaн тинимсиз илгaрилaб боришини таъминлaйди. Жaмиятнинг иқтисодий вa ижтимоий ривожлaниш дaрaжaси билaн белгилaнувчи мaзкур омил, ўз нaвбaтидa, уни ривожлaнтириш вa тaрaққий эттиришдa ҳaл қилувчи aсос хисоблaнaди. Жaмиятнинг ишчи кучи сaлоҳиятини кучaйтириш, ундaн сaмaрaли фойдaлaниш муaммолaри бозор муносaбaтлaри дaвридa бирмунчa мурaккaблaшaди вa улaрнинг ечимини топиш иқтисодчи олимлaр олдидa тургaн энг долзaрб вaзифaлaрдaн бири хисоблaнaди. Бунгa теxникaни янгилaш вa бошқaрувни ўзгaртириш билaн эришиб бўлмaйди. Бозор иқтисодиётигa ўтиш дaвридa, aввaло, иқтисодиётнинг тaркибий тизими тубдaн ўзгaриши, жумлaдaн, зaмонaвий теxникa вa теxнологиялaрнинг кириб келиши, миллий иқтисодиётнинг ривожлaниши инсон ресурслaри сифaт жиҳaтидaн яxшилaнишини объектив тaрздa тaқозо этaди. Иқтисодий ўсишнинг инвестицион салоҳияти Бугунги модернизация қилиш жараёнини, иқтисодиётни диверсификациялашни, корхона ва ташкилотларнинг техник ва технологик имкониятларини юксалтиришни инвестицион маблағларсиз тасаввур этиб бўлмайди. Бу борада давлат томонидан амалга оширилаётган инвестиция

сиёсатининг аниқлиги ва уни самарали амалга ошириш бўйича ишлаб чиқилган стретегиянинг тўғрилигига боғлиқдир. Фаол инвестиция сиёсати иқтисодиётни таркибий ўзгартиришнинг энг самарали воситаси ҳисобланади. Ўзбекистоннинг инвестиция стратегиясида янги ва юксак технологияларга асосланган, илғор технологиялар билан жиҳозланган ва хом ашё ресурсларини қайта ишлашни таъминлайдиган, мамлакатимизнинг экспорт салоҳиятини ошириш ҳамда янги иш ўринлари яратишга йўналтирилган инвестиция лойиҳаларига устувор аҳамият берилмоқда. Янги ишлаб чиқариш объектларини ташкил этиш ҳамда мавжуд ишлаб чиқариш корхоналарини модернизация қилиш учун машинасозлик, металлургия, кимё ва ёқилғи-кимё, енгил ва озиқ-овқат саноати соҳаларига йирик капитал қўйилмалар йўналтирилди, бу эса иқтисодиётга жалб қилинган капитал қўйилмалар таркибида ушбу тармоқлар улушининг сезиларли даражада ошишига олиб келди. Инвестициялар жалб қилиниши учун молия бозорида қулай муҳитни шакллантириш, солиқ юкини камайтириш, молия ва банк секторини ислоҳ қилиш, тадбиркорликни ривожлантириш муҳим аҳамиятга эга. Миллий иқтисодиётни ривожлантириш ҳамда янги ишлаб чиқаришни ташкил этишда кредит ресурсларини жалб қилиш долзарб масаладир, чунки буларнинг ҳаммасини амалга ошириш йирик молиявий имкониятларни талаб этади. Мазкур молиялаштириш масаласининг ечими корхоналарга инвестицион кредитлар бериш билан таърифланади. Қайд этиш жоизки, мустақиллик йилларида Ўзбекистонда қулай инвестициявий муҳит шакллантирилди, хорижий инвесторларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш бўйича қонун йўли билан кенг кўламдаги имтиёзлар, афзалликлар ва кафолатлар тизими белгиланди. Юқори технологияли ишлаб чиқаришларни ривожлантиришга тўғридан- тўғри қўйилмалар киритаётган хорижий инвесторлар учун максимал даражада қулай инвестиция муҳитини яратиш, республика минтақаларига

хорижий сармоялар ва замонавий технологиялар жалб этилиши рағбатлантирилишини кучайтириш, хорижий инвесторлар ҳамда хорижий инвестициялар иштирокидаги корхоналар учун кафолатлар ва имтиёзлар тизимини янада мустаҳкамлаш мақсадида қонун ҳужжатларига бир қатор ўзгартириш ва қўшимчлар киритилдики, бу ўз навбатида, мамлакатимизнинг инвестицион жозибадорлигини оширишга хизмат қилмоқда. Иқтисодий тараққиётга эришишда ижтимоий соҳанинг ўрни ва роли Иқтисодиёти ривожланган Европа ва Осиё мамлакатлари тажрибаси аҳолининг юксак турмуш даражасига эришиши нафақат моддий ишлаб чиқаришнинг ривожланиши орқали, шу билан бирга, ижтимоий соҳа, яъни хизмат кўрсатиш соҳаларининг ҳам кенг миқёсда ўсишга боғлиқлигини кўрсатиб турибди. Хизматлар бозори субъектлари - тиббиёт, маориф, маданият, коммунал хўжалиги, суғурта, банк, маиший, чакана савдо, алоқа ва бошқа муассасаларнинг ривожланиши мамлакатимизда бозор иқтисодиётига ижтимоий йўналиш берилганлигидан далолат беради. Чунки, бу соҳалар фаолияти аҳолининг кундалик турмуши билан чамбарчас боғлиқ бўлиб, уларнинг жамиятдаги бурчларини бажаришларида ҳамда иш ўринларида юқори меҳнат унумдорлигига эришишларида асосий омилдир.

Адабиётлар : 1. Mc Connell, Brue. Economics. 17 th edition. Mcgraw-hill/Irwin, USA, 2014. 2. N.Gregory Mankiw. Principles of Economics, 7th edition. Amazon, USA 2016. 3. Paul A. Samuelson, William D. Nordhaus. Economics. 19th Edition. McGraw-Hill Companies. USA. 2015. 4. Шодмонов Ш.Ш., Ғофуров У.В. Иқтисодиёт назарияси. Дарслик. - Т.: Iqtisod - moliya , 2010. - 728 бет. 5. Мамбетжанов Қ.Қ. Ижтимоий-иқтисодий тараққиёт назарияси. Ўқув қўлланма. Т.: ТДИУ, 2015. 6. Макконнел К.Р., Брю С.Л. Экономикс: принципы, проблемы и политика: Учебник. / 17-изд. - М.: ИНФРА-М, 2009. - 916 с. 7. Нуреев Р.М. Экономическая развития: модели становления рыночной экономика: Учебник. / 2-е изд., перераб и доп. - М.: «НОРМА», 2008. - 640 с. 8. Самуэлсон Пол Э., Нордхаус Вильям Д. Экономика.: Учебник. / 18-е изд.: Пер с англ. -М.: ООО «ИД.Вильямс», 2009. - 1360 с. У

Похожие

Халқаро савдонинг ривожланиш шарт-шароитлари

Иқтисодий ўсишнинг социал омиллари

Иқтисодий ривожланишнинг асосий омиллари ва жиҳатлари

Иқтисодий ўсишнинг асосий омиллари, турлари ва кўрсаткичлари

Иқтисодий тараққиёт тўғрисидаги турли хил назария ва қарашлар