Фавқулодда моддалар ва фойда солиғи ҳисоби - Экономика - Рефераты

Фавқулодда моддалар ва фойда солиғи ҳисоби

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

128.5 KB

Фавқулодда моддалар ва фойда солиғи ҳисоби Режа: 1. Фавқулодда моддалар таърифи ва уларнинг тавсифи. 2. Фавқулодда моддаларни юзага келиш ҳоллари. 3. Фавқулодда моддаларни молиявий ҳисоботда акс эттириш тартибидаги ўзгаришлар 4. Бухгалтерия ва солиққа тортилувчи фойда ў ртасидаги фарқлар. 5. Доимий ва вақтинчалик фарқлар тавсифи. 6. Вақтинчалик фарқлар таъсирида юзага келадиган солиқ самараси ҳисоби 7. Фойда солиғини ҳисоблаш ва молиявий ҳисоботда акс эттириш тартиби

1. Фавқулодда моддалар таърифи ва уларнинг тавсифи. №3- БХМС "Молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисоботга" мувофиқ фавкулотда моддалар ҳўжалик юритувчи субъектнинг одатдаги фаолиятидан кескин фарқ қиладиган ходисалар ёки битимлар натижасида пайдо бўладиган, яъни доимий ёки узлуксиз амалга ошмайдиган даромадлар ёки харажатлардан иборат. Улар молиявий ҳисоботлардан фойдаланувчининг бўлгуси накд пуллар оқимини тахмин қилишда уларнинг ўзига хослигини кўрсатиш учун, яъни камдан-кам ҳолатларда пайдо бўлишлари ва жорий равишда қайтарилмасликлари сабабли молиявий натижасидалар тўғрисидаги ҳисоботда алоҳида кўрсатилади. Ходисалар фавкулотда ҳисобланишлари мумкин, агар улар қуйидаги хусусиятларга эга бўлсалар:  Бир неча йил давомида тез-тез пайдо бўлмасалар.  Ҳўжалик юритувчи субъектнинг одатдаги фаолиятларининг бир қисми ҳисобланмаса.  Маъмурият ёки мулк эгаларининг қарорига боғлиқ бўлмасалар. 2. Фавқулодда моддаларни юзага келиш ҳоллари. Корхонанинг одатдаги ҳўжалик фаолияти натижасида кўрадиган фойда ёки заррари фавкулотда моддалар сифатида каралмайди. Фавқулодда — дул натижасида пахта хосилининг катта қисми барбод бўлди. Дул томонидан етказилган бундай зарар пахта етиштириладиган бундай жойларда камдангкам учрайдиган ҳолатдир. Одатдаги ҳолат — цитрус усимликлари хосилига енгил совук тушиши натижасида зарар етказилди. Енгил совук тушиши ҳоллари ҳар уч-турт йилда пайдо бўлади. Биринчи ҳолатнинг фавкулотда деб юритилишига сабаб шуки, дул пахта етиштириладиган жойларда камдан -кам учрайдиган ҳолатдир. Иккинчи ҳолатда эса корхона ишлайдиган атроф мухитни инобатга олсак, камдан -кам учрайдиган ҳолат эмасдир. Аввалги енггил совукдан бўлган зарар амалиёти бундай зарарни яна пайдо бўлиши мумкинлигидан далолат беради. Қуйидаги ходисаларфа деб каралмаслиги керак, чункиуларни корхонанинг одатдаги ва давом этувчи фаолиятида кўтиш мумкин.:  Шубҳали қарзларни ва товар моддий бойликларни(ТМБ) ҳисобга олган ҳолдаги зарарлар ва зарарлар учун заҳира лар.  Валюта айрбошлаш курси ўзгариши натижасидаги фойда ва зарарлар.  Келишилган нархларнинг ўзгаришлари.  Мулкни, ускуналарни ёки бошқа инвестицияларни сотиш ёки ҳисобдан чиқариш натижасидаги фойда ва зарарлар.

 Ўтган давр харажатларини қоплаш учун даромад солиғини пасайтирилиши ёки аввалги солиқ имтиёзининг бекор қилиниши. Фавкулотда моддалар молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисоботнинг алоҳида бўлимларида, уларнинг пайдо бўлиши билан боғлиқ бўлган турли даромад солиқларидан холи равишда кўрсатиладилар. Даромад солиғи нуктаи назаридан, фавкулотда фойда даромад солиғини ўсишига олиб келади, лекин фавкулотда зарар пасайишига олиб келади. Одатдан ташқари ёки камдан — кам учрайдиган фойда ёки зарарлар. Баъзи ходисалар ёки ҳўжалик муомалалари ҳам одатдан ташқари, ҳам камдан — кам учрайдиган бўладилар. Уларга аниқ таъриф бериш кийинлиги сабабли, улар фавкулотда моддалар сифатида таснифланмайдилар. Лекин асосий нуктаи назар шундаки, Уларга тўлиқ изоҳ бериш учун молиявий ахборотлардан фойдаланувчилар эътиборини жалб қилиш керак. Бу моддалар давом этувчи ҳўжалик муомалаларининг даромад қисмси сифатида ифодаланадилар ва бу давом этувчи ҳўжалик муомалаларининг даромад қисмлари солиқсиз кўрсатилмайди. Давом этувчи ҳўжалик муомалаларидан олдин ёки кейин келадиган даромад моддаларининг суммаларини солиқсиз кўрсатилиши фавкулотда модда кабиларнинг асосий хусусиятидир. Лекин одатдан ташқари ва камдан кам бўладиган фойда ва зарарлар молиявий ҳисоботларнинг тушунтириш хатларида очиб берилиши керак. 3. Фавқулодда моддаларни молиявий ҳисоботда акс эттириш тартибидаги ўзгаришлар Фавқ у лотда моддаларни очиб бериш . Фавқулодда моддалар натижасида пайдо бўлган фойда ёки зарарлар молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисоботда очиб берилиши лозим. Ҳар бир фавқулодда модданинг моҳияти ва суммаси изоҳ ёзувларида очиб берилиши керак. 4. Бухгалтерия ва солиққа тортилувчи фойда ў ртасидаги фарқлар. Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодекси Ўзбекистон Республикасининг қонунчилигига мувофиқ солиқ тўловчилар ҳисобланадиган субъектлар томонидан даромад ( фойда ) солиғи ҳисобининг услубини белгилаб беради. Солиққа тортиладиган фойда (зарар) — бу солиқ қонунчилигига мувофиқ белгиланадиган , ҳисобот даврининг даромад (фойда ёки зарар) суммаси. Корхоналар солиққа тортиладиган даромад (фойда)ни ялпи даромад (фойда)суммасидан ҳамма харажатларни (иш активлиги билан боғлиқ бўлган)айириш орқали аниқлайдилар. Ҳаржатларнинг қандай турларини айириш мумкин ва ялпи даромад (фойда)га нималар киритилиши , солиқ қонунчилиги томонидан белгиланади.

Тўланадиган солиқлар - счет 6410— бу солиқ тортиладиган даромад (фойда)га ҳисобланган ва тўланиши лозим бўлган солиқ суммасидир. Солиққа тортиладиган ва ҳисоб даромад (фойда ) си орасидаги фарқлар. Бухгалтерия ҳисоби фойдаси — бу молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисоботда солиқ айрилмагунчаёки зарар билан боғлиқ ҳисобланган солиқнинг потенциал камайиш суммаси кушилмагунча акс эттирилган фавкулотда моддаларни ўз ичига олган ҳисобот даврининг жами даромад (фойдаси)ёки зараридир. Солиқ тўлаш билан боғлиқ бўлган харажатлар- счет 9810 - ёки ҳисобот даври зарари билан боғлиқ бўлган ҳисобланган солиқнинг потенциал камайтирилиши — бу молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисоботда акс эттириладиган солиқ суммасидир. Тўланадиган солиқ суммасиЎзбекистон Республикасининг солиқ кодексига биноананиқланади. Кўпчилик ҳолларда солиқ олинадиган даромад (фойдаси)ни аниқлаш учун қўлланиладиган ҳисоб сиёсатидан фарқ қилади. 5. Доимий ва вақтинчалик фарқлар тавсифи. Доимий фарқлар. Солиққа тортиладиган ва бухгалтерия даромади (фойдаси) орасида фарқлар вужудга келиш сабабларидан бири бўлиб ,маълум моддалар бир ҳисоб — китобларга киритилади ва бошқасидан ҳисобдан чиқарилиши ҳисобланади. Масалан, айрим харажатлар солиққа тортиладиган даромадни (фойда) аниқлашда йўл қўйиладиган айирмалар ҳисобланмайди, бироқ бу харажатлар бухгалтерия даромад (фойдаси) аниқланганда айрилади. Шу каби фарқлар доимий фарқлар деб аталади. Доимий фарқлар — бу жорий ҳисобот даврида вужудга келадиганва кейинги даврларда қайта ҳисобга олинмайдиган, солиққа тортиладиган даромад (фойда) ва бухгалтерия даромади орасидаги фарқдир. Бундай фарқларга бухгалтерия даромади (фойдаси)нинг бир қисми бўлиб иштиррок этадиган, бироқ шу давлат қонунчилигига биноан солиққа тортиламайдиган, давлат облигациялари бўйича олинган фоиз мисол бўла олади. Бошқа мисол сифатида ҳисоботда асосий фаолият харажатларини билдирадиган, лекин солиққа тортишда фойдадан айрилмайдиган, ишчиларга тўланадиган моддий ёрдамни келтириш мумкин. Доимий фарқлар фақатгина ялпи солиққа таъсир этади ва фойда солиғини тақсимлашда на амалий, на назарий муаммоларни келтириб чиқармайди. Молиявий ҳисоботдан ташқари, улар бухгалтер таъсири доирасидан ташқарида бўлади ва шунинг учун биз бухгалтерия (солиққа тортишгача бўлган ) даромади (фойдаси) доимий фарқлар суммасига тузатиш бажарилди, деган тахминдан келиб чиқами Вақтинча фарқлар солиққа тортиладиган ва бухгалтерия даромади (фойдаси) орасида вужудга келадиган фарқнинг бошқа сабаби бўлиб , иккала суммани аниқлашда киритилган маълум моддалар турли ҳисобот даври ҳисоб — китобларига киритилишидир. Масалан, ҳисоб сиёсати маълум даромад фойда )лар товар ва хизматлар берилган даврда бухгалтерия

даромадига киритилишини белгилаши мумкин, бироқ солиқ солиш қоидалари уларни пул маблағлавр олинган даврда даромад (фойда ) га киритилишини талаб қилиши ёки бунга рухсат бериши мумкин. Бухгалтерия ва солиққа тортиладиган даромад (фойда) ларга киритилган бу даромад (фойда) ларнинг умумий сумаси бир хил бўлади, лекин ҳисобот даврлари ҳар хил бўлади. Бошқа мисол бўлиб , бухгалтерия даромад (фойда)ни аниқлашда қўлланиладиган усулдан фарқ қилувчи , солиқ ка тортиладиган даромад (фойда) ни аниқлашда қўлланиладиган амортизация усули хизмат қилиши мумкин. Бундай фарқлар вақтинча фарқлар деб аталади. Вақтинча фарқлар бу — даромад ва харажатларларнинг айрим моддалари солиққа тортиладиган даромад (фойда)га киритиладигант ҳисобот даври учун улар бухгалтерия даромад (фойда) ига киритиладиган ҳисобот даври билан мос келмаслигидан вужудга келадиган , солиққа тортиладиган ва бухгалтерия даромад (фойда) лари орасида фарқлардир. Вақтинча фарқлар бир ёки бир неча кейинги даврларда ҳисоботдан чиқарилади. Вақтинча фарқнинг вужудга келиши ёки ҳисобдан чиқарилиши бир неча ҳисобот даврлари мобайнида давом этиши мумкин. Бу вақтинча фарқлар турлари ва суммаси ҳақидаги маълумот кўп ҳолларда молиявий ҳисоботлардан фойдаланувчиларга фойдали бўлади. Вақтинча фарқлар самарасини акс эттириш усули ўзгариши мумкин. Баъзан маълумот молиявий ҳисоботларнинг тушунтириш хатларига киритилади, баъзан эса вақтинча фарқлари солиқ самарасининг бухгалтерия ҳисоби усулларини қўллашйўли билан акс эттирилади. Вақтинча фарқлар қуйидагилар натижасида вужудга келиши мумкин:  Суммаларни фойда ҳисобварагининг дебети ёки кредитига олиб бориш вақтидаги фарқлар натижасида.  Бухгалтерия ва солиқ ҳисобларида ҳар хил баҳолаш усулларини қўлланилигшидан вужудга келган фарқлар натижасида.  Фойдага олиб бориш вақти ҳисобига вужудга келадиган вақтинча фарқлар. Агар ҳўжалик ҳаётининг фактлари бир ҳисобот даврининг солиққа тортиладиган ва иккинчисининг бухгалтерия даромади фойда си миқдорида акс эттирилса , унда фойда солиғини ҳисобот даврлари Ўртасида тақсимлаш зарурияти пайдо бўлади. Шунга ўхшаш вақтинча фарқларнинг вужудга келиши қуйидаги ҳолларда бўлади:  агар бирор сумма солиққа тортиладиган даромад (фойда) дан айрилса ва жорий ҳисобот даврида келгуси давр харажатларига олиб борилса. Мисол тариқасида солиққа тортиш мақсадларида асосий воситалар амортизациясининг бир тексда тақсимлаш усулининг ва бухгалтерия ҳисоботи мақсадларида тезлаштирилган амортизация усулининг қўлланилишини келтириш мумкин.  Агар фойда жорий ҳисобот даврига тегишли бўлса, бироқ солиққатортиш мақсадларида кейинги даврда ҳисобга олинса. Мисол :

сотишдан олинган ҳисобот даври фойдаси товарни жунаьтиш пайтида , тегишли солиққа тортиладиган фойда уни тўлаш бўйича шаклланади.  Агар фойда солиқ ҳисобига киритилса, лекин балансда келгуси давр даромад (фойда) лари деб акс эттирилса. Хусусан, бунак тариакасида олинган ижара тўлови балансда келгуси давр даромад (фойда)ларига карашли, бироқ солиққа жорий даврда тортилади.  Агар суммалар молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисоботда жорий ҳисобот даврининг харажати деб акс эттирилиб , лекин солиққа тортиладиган фойда суммасини кейинги даврларда қисқартирса. Бунга мисол бўлиб, кафолатланган таъмирлашни бажариш харажатларининг ҳисобланиши хизмат қилиб, фақатгини уларнинг ҳақиқий вужудга келиш пайтида фойда солиғини ҳисоблаганда айрилиши лозим. Вақтинча баҳолаш фарқлари. Молиявий ва солиқ ҳисобларида ҳар хил баҳолаш усулларининг қўлланиши билан шартланган фарқларнинг вужудга ке лиш ҳоллари унча учрамайди. Улар қаторига қуйидагилар киради:.  Солиқ кредити натижасида амортизация қилинадиган мулкнинг солиққа тортиладиган қиймат базасининг камайиши . Ушбу ҳолда тафовўтнинг вужудга келишига асос бўлиб солиқ тўловчининг хохиши : фойдаланмасдан, тезлашгтирилган амортизация тизимининг имкониятларини тўлиқ қўллаш, ёки тезлаштирилган амортизациядан бош тортиб солиқ кредитидан фойдаланиш кераклиги ҳисобланади.  Ҳисобот валютаси функционал валюта сифатида иштирок этадиган хорижий фаолият. Хорижий валюта курсининг ўзгаришин солиққа тортиладиган база деб ҳисобланган, тегишли активлар ва кредиторлик казларнинг баҳоланиши уларнинг махаллий валютада таннарх бўйича баҳоланишидан фарқ қилиши мумкин. Инфляция сабабли мулкнинг индексация қилиниши натижасида активлар баҳоланишининг солиқ базаси сифатида ўсиши. Баъзан солиқ органлари солиққа тортиладиган базани мулкнинг айрим турларининг бошланғич қийматини индексация қилиш асосида ҳисоблаб беришни талаб қилиши мумкин ,бунда активнинг балнс баҳоланиши ўзгармайди. Корхоналарнинг харид шаклидаги бирлашиши. Кўп ҳолларда корхоналарнинг бирлашувида шаклланган активларнинг баҳолари шу активларнинг мол-мулк солиғини ҳисоблаш учун қўлланиладиган баҳоларидан фарқ қилади. 6. Вақтинчалик фарқлар таъсирида юзага келадиган солиқ самараси ҳисоби Ҳисобот даври солиқларини тўлаш бўйича харажатлар муддатини ўзайтириш усули ёки мажбуриятлар усули қўллаш билан вақтинча фарқларнинг солиқ самараси ҳисоби асосида аниқланиши зарур.

Вақтинча фарқларнинг солиқ самарси ҳисобининг бухгалтерия усулларига мувофиқ, даромад (фойда) солиқлари корхона томонидан даромад (фойда)лар олишда қиллинган харажатлар деб каралади ва тегишли даромад (фойда) ва харажатлар вужудга келган даврда ҳисобланади. Вужудга келаётган вақтинча фарқнинг солиқ самарси молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисоботда солиқлар тўлаш бўйича харажатларга киритилади ва балансда "Муддати ўзайтирилган солиқлар" моддаси бўйича акс эттирилади. МУДДАТИНИ У ЗАЙТИРИШ УСУЛИ. Муддатини ўзайтириш усулига биноан жорий вақтинча фарқларнинг солиқ самаралари вақтинча фарқлар ҳисобидан чиқаридадиган келгуси ҳисобот даврларига муддати ўзайтирилади ёки тақсимланди. Муддатини ўзайтириш усулига биноан ҳисобот даврининг солиқларини тўлаш бўйича харажатлар қуйидагиларни ўз ичига олади:.  Ҳисобланган ,тўланиладиган солиқлар  Бошқа даврларга колдирилгшан ёки бошқа ўтган вақтинча фарқларнинг солиқ самаралари. Жорий даврда вужудга келган вақтинча фарқлар солиқ самаралари белгиланган даромад (фойда) солиғи ставкасини қўллаш ёрдамида аниқланади. Олдинги даврларида вужудга келган ва жорий ҳисобот даврида чиқариладиган алоҳида вақтинча фарқларнинг солиқ самаралари бошланғич белгиланган солиқ ставкаларининг қўлланилиши билан анимкланади. Ушбу усулнинг қўлланишини осонлаштириш мақсадида, ўхшаш бўлган вақтинча фарқлар гуруҳлаштирилиши мумкин. Мажбуриятлар усули. Мажбуриятлар усулига мувофиқ жорий вақтинча фарқларнинг кутилаётган солиқ самараси балансда, ўзида келгуси солиқларнинг узоқ муддатли тўловини ифодалайдиган ёки "муддати ўзайтирилган солиқлар" моддаси бўйича мажбурият сифатида, ёки "муддати ўзайтирилган харажатлар — солиқлар" моддаси бўйича активларсифатидпа акс эттирилади. Муддати ўзайтирилган солиқлар қолдиғи даромад (фойда) солиғи ставкасининг ўзгаришига мос равишда тузатиш қилинади. Мажбуриятлар усулига асосан, ҳисобот даври солиқларини тўлаш харажатлари ўз ичига қуйидагиларни олади:. 1. Ҳисобланган тўланадиган солиқларни; 2. жорий даврда пайдо бўладиган ёки ҳисобдан чиқариладиган вақтинча фарқларга мувофиқ тўланадиган ёки бунак тариқасида тўланган деб ҳисобланадиган солиқлар суммасини; 3. даромад (фойда) солиғи ставкаларининг ўзгаришини акс эттириш учун зарур бўлган балансда "Муддати ўзайтирилган солиқлар" моддаси бўйича тузатишларни. 7. Фойда солиғини ҳисоблаш ва молиявий ҳисоботда акс эттириш тартиби

Даромад (фойда) солиғини молиявий ҳисоботларда қуйидагича акс эттириш лозим :  жорий вақтда тўланиши лозим бўлган даромад (фойда) солиқларини мажбуриятлар деб таснифлаш керак ;  келгусида тўланиши кутилаётган ёки улар бўйича келгусида солиқ имтиёзи берилиши мумкин бўлган муддати ўзайтирилган солиқлар акционерлик капитали киритилмайди ва балансда активлар ёки мажбуриятлар моддалари бўйича акс эттирилади. Даромад (фойда) солиғи суммасини ёхуд муддатини ўзайтиришлар усули бўйича, ёхуд мажбуриятлар усули бўйича аниқлаш керак, ва молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисоботга қуйидаги таркибий қисмлар билан биргаликда киритиш керак:  вақтинча фарқлар ;  доимий фарқлар . ТЎЛАНАДИГАН СОЛИҚ УСУЛИ. Даромад (фойда) солиғини тўлаш бўйича харажатлар — бу жорий фаолиятдан олинган. Компаниянинг фойдасига олиб бориладиган харажатлардир. Бу харажатлар суммаси фирманинг хақиқатдан тўланган солиқ суммасига тенг бўлиши ҳам мумкин, тенг бўлмаслиги ҳам мумкин. Бу сумма солиқ кодексига асосан аниқланади. Кўпчилик кичик фирмадлар учун солиқларни ҳисоблаш учун керакла бўлган усул асосида бухгалтерия ёзувларини юритиш қулайрокдир. Шундай қилиб, молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисоботда келтирнилган солиқларни тўлаш харажатлари бюджетга тўлаш лозим бўлган солиқ суммасига тенг бўлади. Бундай амалиёт одатда умумқабул қилинган стандартларга биноан ҳисоб ланган фойда ва солиқ идоралари услуби бўйича ҳисобланган фойда орасида моддий фарқлар бўлмаганда уринлидир. ИҚТИСОДИЙ ФАОЛИЯТДАН ЗАРАР КЎРИЛГАНДАГИ СОЛИҚ ҲИСОБИ (БХХС). Тадбиркорлик фаолиятидан кўрилган зарарни келгуси даврлар даромад (фойда) и ҳисобига қоплаш учун, уни маълум муддатга кучиришга йўл куяди. Йўл қўйилган зарар солиқ тўловининг камайиши ҳисобига зарарнинг қайта ҳисоботланиши натижасида потенциал иктисод қилишни таъминлайди. Зарар ҳисоб китобига бундай тежаш кириттиладиган ҳисобот даври ўзгариб туриши мумкин. Зарар билан боғлиқ бўлган, ҳисобланган солиқ суммасининг потенциал камайиши, зарар кўрилган ҳисобот даври фойдасининг ҳисоб китобига қуйидаги ҳолларда киритилиши мумкин: a) келгусида солиқга тортиладиган даромад (фойда) бу зарарни қоплаш учун етарли бўлиши тўғрисида тўлиқ етарли ишонч мавжуд бўлганда; b) "муддати ўзатирилган даромад (фойда) солиғи " ҳисоб варагининг кредит қолдиғи мавжудлигида. Солиқ йўқотишлари келгуси давр солиқларининг қисқариши билан ҳисобланган ҳолларда, солиқ имтиёзлари жорий ҳисобот даврида аниқланади, бироқ фақат кейинги даврда фойдаланилади. Бошқа тенг шароитларда, муддати ўзатирилган солиқ имтиёзига эга бўлган фирма

бундай имкониятдан махрум бўлган фирмадан анча қулай шаротитда бўлади. Бу моддани актив сифатида тушунтиришнинг бошқа макбўл бўлган варианти бўлиб, имтиёзни тан олишни фирма солиқ имтиёзидан фойдаланиш учун етарли фойда олмагунча муддатини ўзайтириш ҳисобланади. Агар қоплаш тўланиши лозим бўлган камайиши сифатида акс эттирилиши мумкин бўлса, бу ҳолда имтиёз ундан фойдаланиладиган давр ҳисоботига киритилади, лекин у вужудга келган олдинги давр кўрсаткичларини тузатиши сифатида акс эттирилади. Бундай ёндашув, копланиш манбаи бўлиб, вужудга келиши бу қоплашдан фойдаланиш имконини берувчи келгуси фойда эмас, балким солиқ тўловларини қисқариши иштирок этади деган фаразга мос келади. Солиқ имтиёзи ҳисоботда фақат у келгуси ҳисобот даврларига кучирилганда акс эттирилади. Солиқ чегирмасини келгуси ҳисобот даврларига олиб бориш билан вужудга келган солиқни коплпш суммаси, у вужудга келган йилнинг молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисоботига эмас, у ишлатилган йилнинг ҳисоботига киритилиши лозим, деб такидланади. Қоплаш олдинги ҳисобот даврининг фойдаси ёки зарарининг тузатиши сифатида изоҳланиши мумкин. Солиқ чегирмаси солиқларни ҳисобот даврлари орасида тақсимланиши сабабли вужудга келган зарар деб каралиши керак. Даромад (фойда) солиғининг очиб берилиши. Қуйидаги умумий моддалар алоҳида очиб берилиши лозим: a) зарар кўрилган ҳисобот даврига киритилган ҳисобланган солиқ суммасининг потенциал камайиши; b) зарарнинег қайта ҳисоб ланиш (зачёт) и натижаси сифатида жорий ҳисобот даврининг соф фойда ҳисоб китобига киритилган, ҳисоб ланган солиқнинг потенциал камайиши; c) зарар ни келгусида қоплаш учун ҳар қандай лдаврнинг соф фойдаси ҳисоб китобига киритилган мос келувчи солиқ самараси суммаси. Солиқ тежалишининг қуйидаги моддалари очиб беришга тегишли; a) одатдаги фаолият фойдасига тегишли солиқни тўлаш бўйича харажатлар; b) фавкулотда моддалар, сезиларли хатолар ва ҳисоб сиёсатидаги ўзгаришларга тегишли солиқларни тўлаш бўйича харажатлар; c) солиқларни тўлаш харажатлари ва бухгалтерия даромад (фойда)и орасидаги нисбатнинг изоҳи, агар у ҳисобот бераётган корхона давлатида амал қилаётган солиқ ставкалари билан изоҳланмаса.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати 1. И.А.Каримов. Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида. Т., Ўзбекистон, 1995. 2. И.А.Каримов. Ўзбекистон - бозор муносабатларига ўтшнинг ўзига хос йўли. Т., Ўзбекистон, 1995. 3. И.А.Каримов. Ўзбекистоннинг сиёсий-ижтимоий ва иқтисодий истиқболининг тамойиллари. Т., Ўзбекистон, 1995. 4. Ўзбекистон Республикасида Мулкчилик тўғрисидаги қонун. 1990 йил 31 октябр. - Ўзбекистон ССР Олий Советининг Ведомостлари, 1990 йил №31-33. 5. Ўзбекистон Республикасида Мулкчилик тўғрисидаги қонунга ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақида Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 7 май қонуни - Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг ахборотномаси, 1993 йил, 5-сон. 6. Ўзбекистон Республикасидаги корхоналар тўғрисидаги қонун. 1991 йил 15 феврал - Ўзбекистон Республикаси қонун ва фармонлари. Т. “Ўзбекистон” - 1992. 7. Ўзбекистон Республикасининг Кооперация тўғрисидаги 1991 йил 14 июн қонуни - Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси, 1991 йил 8- сон. 8. Ўзбекистон Республикасининг ташқи иқтисодий фаолият тўғрисидаги 1991 йил 14 июн қонуни. - Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси. 1991 йил 8- сон. 9. Давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш тўғрисида Ўзбекистон Республикасининг 1991 йил 19 ноябр қонуни. Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси, 1992 йил, 1-сон. 10. Монополистик фаолиятни чеклаш тўғрисида Ўзбекистон Республикасининг 1992 йил 2 июл қонуни. - Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси. 1992 йил, 10-сон. 11. www.ziyonet.uz 12. www.nur.uz

Похожие

Юридик шахслардан ундириладиган фойда солиғи

Тақсимланмаган фойда (қопланмаган зарар) ҳисоби

Сарф - харажат ва фойда

Корхоналарда фойда ва рентабеллик

Сарф харажатлар, фойда ва зарар