Kuchaytirgichlarni sinflanishi, tavsiflari - Информатика и ИТ - Рефераты

Kuchaytirgichlarni sinflanishi, tavsiflari

Загружено в:

15.11.2022

Скачано:

0

Размер:

121.1005859375 KB

Kuchaytirgichlarni sinflanishi, tavsiflari Reja: 1. Kuchaytirgichlarni sinflanishi, tavsiflari. 2. Kuchaytirgichlarda teskari aloqalar.

Tayanch so’z va iboralar: kuchaytirgich, teskari aloqa, modul, kaskad, bo’lgich, ko’paytirgich Kuchaytirgich deb kirish signalini, uning shakli va fizik tabiatini saqlagan xolda son jixatdan o’zgartirish (kuchaytirish) uchun xizmat kiluvchi kurilmaga aytiladi. Kuchaytirgichlarda signalni kuvvat bu- yicha kuchaytirish kushimcha ta`minot manbai xisobiga amalga oshiriladi. 1-rasm. Avtomatika kuchaytirgichlarining klassifikatsiyasi. Avtomatik sistemalarda turli xil: magnitli, eletron, elektr mashinali, gidravlik, pnevmatik va kuchaytirgichlar ishlatiladi. U yoki bu kuchay- tirgichni tanlash, uning anik ishlatiladigan sharoitidan kelib chikkan xolda amalga oshiriladi. Kuprok elektr kuchaytirgichlar qullanishga ega. Kuchay- tirgichlarning asosiy tavsifi bu. uning chikishdagi kuvvatini kirishdagi kuvvatiga nisbati orkali aniklanadigan kuchaytirish koeffisientidir, ya`ni tok va kuchlanish buyicha kuchaytirgichning kuchaytirish koeffisienti mos ravishda bo’ladi. CHiqish signali X ch bilan kirish signali X k o’rtasidagi bog’lanish X 4 =f(X K ) kuchaytirgichning statik tavsifi deb ataladi. Avtomatika kuchaytirgichlari Gidravlik Elektron Ionli Elektrik Pnevmatik Elektromexanik Elektromashinali Magnit li

1-rasm. Avtomatik boshqarish tizimi elementlarining funksional sxemalari: a – passiv element(E); b – aktiv element (kuchaytirgich); v – teskari aloqali element(TA). Kuchaytirgichlarga quyiladigan talablar: kuchaytirilgan signal quvvati yuqori, inersionligi kam, sezgirligi yuqori va statik tavsifi tugri chiziqli bo’lishi kerak. Quyida elektrik signal kuchaytirgichlarning bir necha turi keltirilgan. Magnitli kuchaytirgich 2 a -rasmda uchta sterjenli po’lat uzak 1, boshkaruv We, va ishchi W u cho’lg’amlar lardan tashkil topgan oddiy magnitli kuchaytirgichning sxemasi keltirilgan. Boshkaruv cho’lg’ami uzgarmas tok tarmog’iga ulanadi va uzakni magnitlash uchun xizmat kiladi. Ishchi chulgamlar yuklama R ro bilan uzaro ketma- ket ulanib, uzgaruvchan tok tarmogiga ulanadi. Ishchi chulgamlar shunday ulanishi kerakki, uzakning urta sterjenida xosil buladigan potoklar yunalishi karama-karshi bo’lsin. Bunda xar bir uzaro ketma-ket ulangan ishchi cho’lg’am tomonidan boshkaruv cho’lg’amida xosil bulgan eYUK yunalishi xam karama-karshi buladi va bir-birining kuchini kirkadi. Boshqaruv toki I b qancha katta bo’lsa, po’lat o’zak shuncha ko’p magnitlanadi va uning magnit kiri- shuvchanligi  xam shuncha kamayadi. Magnit kirishuvchanligiga mutanosib ravishda ishchi cho’lg’amlarning quyidagi ifodadan aniqlanadigan induktivligi L u xam kamayadi bu erda: W u - chulgamlar soni; S- uzak kesimi yuzasi;

I- uzakning urtacha uzunligi. 1v-rasmda kuchaytirgichning ishchi cho’lg’amlari induktivligi L u bilan boshqaruv (magnitlovchi) toki I b orasidagi bog’lanish tavsifi keltirilgan. I b = O bo’lganda W u cho’lg’amlarining induktivligi maksimal, I b o’sishi bilan induktivlik kamayib boradi. Induktivlikning kamayishi yuklama tokining oshishiga olib keladi: bu erda: U-uzgaruvchan tok tarmog’i kuchlanishi; R va YA yu - mos ravishda ishchi cho’lg’amlar va yuklamaning aktiv qarshiliklari; w- kuchlanishning burchak chastotasi. SHunday qilib, W b cho’lg’amidagi tok I b ni o’zgartirib, yuklama toki I yu ni o’zgartirish mumkin. YUklama toki I yu bilan boshqaruv toki I b orasidagi bog’lanish (1b-rasm) kuchaytirgichning statik tavsifi deb ataladi. 2 Rasm. Magnitli kuchaytirgichlarda kuchaytirish koeffisientini oshirish maqsadida musbat teskari aloqa ko’llaniladi (2 b-rasm). Teskari aloqa cho’lg’ami W Ta ni, boshqaruv cho’lg’ami We ga o’xshab, o’zakning o’rta sterjeniga joylashtiriladi. Bu xolda boshqaruv va teskari aloqa cho’lg’amlari xosil qilgan magnit yurituvchi kuchlar o’zaro qo’shiladi va kuchaytirish koeffisienti oshadi. Magnitli kuchaytirgichlar konstruksiyalari sodda, ishda ishonchli, pishik va kuchaytirish koeffisienti katta (10000 va undan yukori) bo’lganligi uchun xar xil avtomatik

qurilmalarda ko’plab qo’llanishga ega. Ularning kamchiligi tok Ls yo’k bo’lganda salt toki I st ning mavjudligidir (2 v-rasm). Nazorat savollari 1. Signal kuchaytirgich elementlar tugrisida umumiy ma`lumotlarni keltiring. 2. Magnitli kuchaytirgichlarning tuzilishi, ish prinsipini tushuntiring. 3. Musbat teskari alokali magnitli kuchaytirgichni tushuntiring. 4. Operasion kuchaytirgichlarning sxemasini chizing va ish prinsipini tushuntiring.

Foydalaniladigan asosiy adabiyotlar va oʻquv qoʻllanmalar roʻyxati 1. Dj Fruden. Handbook of Modern Sensors. – New Yourk: Sprinder Verlag. 2005. 2. Arxipov A.M., Ivanov V.S., Panfilov D.I. Datchiki Freescale Semiconductor. 3. Shipulin Y u .G. Элементы и устройства систем управления. Конспект лекций. – Ташкент: ТашГТУ, 2017. – 280с 4. Галиев А.Л., Галиева Р.Р., Элементы и устройства автоматизированных систем управления. Учеб. Пособие. – Россия: Стерлитамак, 2008 -220 с. 5. Клим Ю.М. Типовые элементы систем автоматического управления. – М: Форум: ИНФРА-М, 2004. -384 с. 6. Бабиков М.А., Косинский А.В. «Элементы устройства автоматики»- М: Выс.шк. 2005. 7. Yusupbekov N.R, Muxamedov B.I, Gulomov Sh.M. Texnologik jarayonlarni nazorat qilish va avtomatlashtirish: texnika oliy oquv yurtlari talabalari uchun darslik. – T.: Oʻqituvchi, 2011. -576b.

Похожие

Ijro qiluvchi qurilmalarni sinflanishi, umumiy tavsiflari

Optik tolalarning turlari va tavsiflari

Elementlarni xususiyatlari, statik va dinamik tavsiflari

Elektrik relelar, ishlash printsipi, asosiy tavsiflari

Muxandislik dasturlarining sinflanishi va ularning qo’llanilish sohalari