Amaliy vazifalarni xal qilishda tizimli tahlildan foydalanish - Информатика и ИТ - Рефераты

Amaliy vazifalarni xal qilishda tizimli tahlildan foydalanish

Загружено в:

05.10.2022

Скачано:

0

Размер:

24.3291015625 KB

Amaliy vazifalarni xal qilishda tizimli tahlildan foydalanish Reja: 1.Amaliy vazifalarni xal qilishda tizimi tahlildan foydalanish 2.Muammoni echishda tizimli tahlildan foydalanish jarayonlarining bosqichlari. 3.Muammoni xal kilishda muamm echimining me’yorlari.

1. Amaliy vazifalarni xal qilishda tizimiy tahlildan foydalanish Tashkilot rahbarlari tomonidan o’z oldilariga qo’ygan maqsadlarga erishish uchun har kuni boshqarma qarorlarini qabul qilishga to’g’ri keladi. Qaror qabul qilishning bosqichlaridan biri alternativa tanlashdir. Alternativa qidirishda qo’yidagi usullardan foydalaniladi: 1. Evristik modellashtirish. 2. Ekspert baholash. 3. Tizimli tahlil. 4. SWOT-tahlil. 5. CHora tadbirlar daraxti (echimlar daraxti). 6. Blok sxema usuli. 7. "Aqliy hujum " usuli. Echimlar daraxti ko’plab turdagi daraja va bog’lanishlardan iborat ma’lumot ko’rsatish usuli. Odatda ierarxik prinsip asosida tasvirlanadi:  asosiy maqsad yoki daraxtning yuqori maqsadlar darajasi (firmalar uchun bu uni ko’ra bilish, missiyasi);  unga bo’ysunuvchi birinchi, ikkinchi va boshqa darajadagi daraxt shoxlari. Rahbar muammoni echishning alternativ variantlarini tanlashda foyda berish ehtimolligini oshirish maqsadida iloji boricha ko’proq miqdorda alternativ echimlar olishi mumkin. Qaror qabul qilishda eng yaxshi samara olinadi qachonki yaxshilab ishlab chiqilgan variantlar tayyorlangan bo’lsa. Ushbu holatda ular qanchalik ko’p bo’lsa, ulardan birini tanlash shunchalik qiyinlashadi, amaliyotda faqat bittasidan foydalaniladi, shuning uchun oldindan barcha alternativ echimlarning iqtisodiy maqsadliligi, ish hajmi va samaradorligini aniqlab olish tavsiya qilinadi. Aniq bir alternativni aniqlash o’z ichiga echim samaradorligini baholash, rahbarning malakasi va ijodiy qobiliyatlariga asoslanuvchi formal mantiqiy va evristik usullari yordamida hisoblanadigan chiqishdagi ko’tilgan natijadan kirishdagi qiymatni ayirish ishlarini oladi. SHu bilan birga umumiy qonun qoidalarga rioya qilish zarur: oldindan keraksiz variantlarni chiqarib yuborib, varianlar orasidan uch turtta eng optimal echimlarni tanlab olish. Echimning samaradorligini baholag mezonini belgilab olish kerak. Mezon asosida natijaviylikni aniqlash, bunda albatta og’ish holatlarini e’tiborga olish zarur bo’ladi. Maqsadga yaqinlashishda ko’proq samara beruvchi qonuniyatlardan foydalanish orkali xaqiqiy natijaviylikni aniqlash kerak.

Agar bahoni o’ta aniqlik bilan berib bo’lmasa, unda har bir echim uchun kutilayotgan og’ish darajasini belgilab olish zarur. Agar tanlangan echim haqida hech qanday ma’lumot ma’lum bulmasa, unda echim haqida rahbarning sub’ektiv fikri belgilovchi xarakterga ega bo’ladi. Amaliyotchilarning fikricha to’liq echimlar to’plami o’zi etarli emas, kerakli vaqtda zaruriy echimni tanllash ham zarurdir. Bu esa juda ko’p hollarda sa’natni talab qiladi. Tanlovning mazmuni nimada? Tanlash mexanizmi nimadan iborat? Buning mazmuni: a) kimdir nimadir qilishni taklif qiladi b) birinchi va ikkinchisini qiyoslaydi; v) ataylab shunaqa qildi, chunki bir ikkinchisidan foydaliroq. Solishtiriluvchi variantlar ko’p bo’lishi mumkin. Alohida variantlarning nisbiy qiymatlari, kamchiliklari va afzalliklarini solishtirib, variant egasi qanchalik muammoni qamrab olganligini aniqlab olish zarur. Rahbar barcha ushbu hatti harakatlarga baho berishi zarur. Ushbu ishni bajarish davomida noto’g’ri fikrlardan qochish va barcha faktlar e’tiborga olinganmi yo’qmi shuni o’ylab ko’rish kerak. SHuningdek, hech qanday ish bajarilmasa, qanday oqibatlarga olib kelishini ko’rib chiqish kerak. Qo’yidani savollarni o’z o’ziga berib ko’rish kerak: • to’satdan qandaydir to’siqlar paydo bo’lishi mumkinmi? • muammolarning ishchilar faoliyatiga qanday ta’sir etadi? • bu qonuniymi? • yuqori boshqaruv darajada qanday qarshiliklar vujudga kelishi mumkin? Tizimli tahlilning markaziy va zamonaviy mavzularidan biri tizimiy muammolar tushunchasi hisoblanadi. Ilmiy tadqiqotlarning tajribalarini umumlashtirgan holda, ushbu sinfdagi muammolarni umumiy identifikatsiya qilishga imkon beradigan bir nechta belgilarni ajratish mumkin. Tizimli tahlil rivojlanishi davrida operatsion tadqiqotlar sohasidagi mashhur amerikalik tadqiqotchi G.Saymon ilmiy tadqiqotlar sohasiga kiradigan muammolarni uch xil sinfga kirishini ta’minlaydigan klassifikatsiyani taklif qilgan edi:

1.Strukturaviy tuzulishi jixatdan yaxshi tashkillashgan yoki mikdoriy jihatdan shakllantirilgan muammolar bo’lib, ulardagi xususiyatlar shunchalik yaxshi va yaxlit tushuntirilganki, ular mikdoriy jihatdan baholanadigan sonlarda va ramzlarda ifodalash mumkin bo’ladi. Ushbu muammolar matematika oid nazariy tadqiqotlarning predmeti hisoblanadi; 2.O’rganilayotgan ob’ektning faqatgina muhim jihatlarini og’zaki ta’riflashni, ular o’rtasidagi bog’liqliklarni o’z tarkibiga olgan, yoki strukturaviy jixatdan tashkillashmagan sifat jihatdan ifodalangan muammolar. Ushbu muamolar gumanitar fanlar, ya’ni sotsiologiya, psixologiya, iqtisodiyot, siyosatshunoslik, yurisprudensiya va boshqalar manfaatlari doirasiga kiradi. 3.Strukturaviy jixatdan zaif tashkillashtirilgan muammolar, ya’ni o’z ichiga sifatiy va mikdoriy elementlarni ham oladi bunda muammoning sifatiy, ma’lum bulmagan, noaniq tomonlari ustunlik qilish tendensiyasiga ega bo’ladi. Ushbu muammolar tizimiy tahlilning asosiy predmetini tashkil qiladi. 2. Muammoni echishda tizimli tahlildan foydalanish jarayonlarining bosqichlari. Muammoni echishda tizimli tahlildan foydalanish jarayonlarining bosqichlari turlicha bo’lsada lekin, ularni bir ketma ketlikka keltirish mumkin. Kuyida ko’pgina muammolarni echimida qo’llaniladigan bosqichlarni keltiramiz: 1. Muammoni tanlash; 2. Muammoni qo’yish va murakkablik darajalarini chegaralash; 3. Maqsad va vazifalar ierarxiyasini o’rnatish; 4. Vazifani echish yo’lini tanlash; 5. Modellashtirish; 6. Taxminiy strategiyalarni aniqlash; 7. Natijalarni kiritish. Muammoning echilish jarayoni Muammoni hal qilish jarayoni terminlarida ifodalangan teskari aloqa yordamida boshqaruvning umumiy elementlari quyidagilardan iborat:  Mavjud tizimning ob’ektlari, xususiyatlari va aloqalarining qayta tuzilishi;

 CHiqish modelini va tizim harakatining mezonlarini boshqarish uchun tizimning chiqishini kirishga aylantirish;  Tizimni saqlab qolish yokki yaxshilash maqsadida davom etayotgan jarayonga ta’sir o’tkazish;  Mavjud va kutilayotgan jarayon o’rtasidagi farqlarni aniqlash uchun o’qitish va anglash Har bir bosqichdagi echimning natijasi tadqiqotning keyingi yo’nalishini hal qiluvchi 2 xil ma’no berishi mumkin: 1. Qisman bo’lgan echimning tekshiruvini o’tkazish (buning natijasida to’liq echim o’rganib chiqilishi ham mumkin, o’rganilmasligi ham mumkin) yoki to’liq echimning tekshiruvini o’tkazing. Bu tekshiruvlarning har biri yoki ijobiy yoki salbiy natijani berishi mumkin. Agar muammoning to’liq echimining iloji bo’lmasa, salbiy natijaga yo’nalgan yo’l alternativ echim tomonga olib boradi; 2. To’liq echimning tekshiruvi o’tkazilganda salbiy javobga ega bo’lgan tomon yangi gipotezalar ishlab chiqish va muammoning hal etilishini boshqa yo’llarini o’ylab topish muhimligini ko’rsatib beradi. Ijobiy javob bo’lgan tomonda esa echim tugallangan hisoblanadi, lekin bu erda ham keyingi harakatlar olib borilishi mumkin Echimlar ba’zida: Eng kam qiymatli echim nisbatan ko’p vaqtni talab qilishi mumkin; Kam tavakkalga ega echim nisbatan kam samaraga ega bo’lishi mumkin; Tez amalga oshiriluvchi echim katta qiymat va tahdidga ega bo’lishi mumkin. Masalani belgilab olish bo’yicha ishlash. Masalani belgilab olishda tizim tahlili bilan shug’ullanuvchi mutaxassis quyidagi ishlarni amalga oshirishi kerak:  Birinchidan, muammo qanday qilib aniqlab olinganini tasvirlab berish;

 Ikkinchidan, u nima sababdan muammo sifatida qaralayotganini belgilab olish;  Uchinchidan, uni o’rta masalalar simptomidan xalos etish;  To’rtinchidan, masalaning kutilmagan oqibatlari haqida operatsion ta’riflar berish. Quyidagi yo’nalishlarda ish olib borish muammo mohiyatini ochishda katta ahamiyat kasb etishi mumkin 1. Muammoning tizimning kamchiliklarini ko’rsatuvchi qismini yig’ish va tahlil qilish; 2. Muammoning tizimning yutuqlarini ko’rsatuvchi qismini yig’ish va tahlil qilish; 3.Muammo haqida ma’lumotlarni, xususan kenglikka, chastotaga, muvofiqlikka, ishonchlilikka va aniqlikka kirishni baholovchi tizimosti tizimni tasvirlash va tahlil qilish; 4.Tizimning kamchiligi yoki xatosi, nosozliklarni tekshiruvchi qayta aloqani topish; 5. Ob’ekt va tizimosti tizim xususiyatlarini ularning aniq, mantiqiy va asosli aloqasidan kelib chiqqan holda bog’lashga intilish; 6. Ushbu muammoning faqatgina bir qismi bo’lgan umumiy tizimni tasavvur qila olish; 7. Muammo va tizimostiga bog’liq umumiy tizimni bog’lash. U qanday aniqlanganini belgilash. YUqorida keltirilganlardan xulosa kilib quyidagi farazlarni keltirish mumkin:  Birinchi faraz. Hamma kirishlar barcha chiqishlarni bilish uchun kerak  Ikkinchi faraz. Barcha kirishlar bir yoki undan ortiq chiqishlarni olish uchun kerak, lekin nammasi uchun emas.

 To’rtinchi faraz. Bir yoki undan ortiq chiqishni olish uchun bir yoki undan ortiq kirish kerak hisoblanmaydi. Agar sharoit qarama- qarshi bo’lsa, quyidagi tizimli farazlarni ilgari surish mumkin:  Beshinchi faraz. Birorta chiqish qilish uchun kirish qilish shart emas.  Oltinchi faraz. Bir yoki undan ortiq chiqish qilish uchun bir yoki undan ortiq kirish shart emas. Masalani echish chog’idagi kamchiliklar quyidagi holatlarda yuz beradi. 1. Muammoni echish chog’idagi vositalarning bir- biriga o’xshamasligi. 2. Echim izlash chog’ida aniqlikning etishmasligi. 3. Muammoning echimini topgunga qadar paydo bo’ladigan boshqa muammolar. 4. Muammo bilan ma’lum bir aniq ma’noda ish olib bora bilmaslik. Umuman olganda, tadqiqotchi hodisa haqida obektiv tasavvo’rni o’lchovlar yoki bu jarayonning real voqelik natijasi bilan taqqoslagan holda boshqa ma’lumotlardan ajrata olishi shart. Jarayon vaqt o’tishi bilan o’zgarib boruvchi hodisa sifatida ko’rilishi zarur. Jarayon natijalarini timsol yoki sonlarda ko’rsatish inson o’ylari, intuitsiyasi va qarorlari yordamida topilgan amaliy natijalardan farq qiluvchi tartibga ega.Tartib klassifikatsion kategoriya hisoblanib.turli natijalarni farqlash uchun qo’llaniladi. Inson asosiy bo’g’in rolini bajargan holatlarda uning vazifasi xuddi hisoblovchi mashinalar kabi kirishni qabul qilish va chiqishni amalga oshirishdan iborat. Ushbu barcha holatlarda inson protsessor kabi o’zining jismoniy parametrlari va psixologik xususiyatlaridan kelib chiqib aniqlanadi. 3.Muammoni hal qilishda muammo echimining me’yorlari. Nizoning mavjudligi, nizolilik . Tizimli muammolar tabiat va jamiyatning o’z taraqqiyoti sari ichki intilishi va ushbu intilishni amaliy jihatdan ruyobga chiqarish bo’yicha doimiy cheklangan imkoniyatlari o’rtasidagi ziddiyatlar bilan shakllanadi. Ziddiyatlar inqirozgacha borib etishi bilan tahdid soladigan turli miqyos va mazmundagi nizolarning aniq yoki yashirin ko’rinishida namoyon bo’ladi. Aks

holda, bunday sinflargi muammolar o’z tabiatiga ko’ra nizoli xarakter kasb etadi. SHu sababli tizimli muammolarning farqli tomoni sifat mezonining ko’p omillilik va ko’pligi bilan bog’liq bo’lgan echimning kompromiss xarakteri hisoblanadi. Umuman olganda, ular faqatgina ziddiyatlarning rivojlanish dinamikasidagi hal qilinishi bilangina hamda aniq maqsadga erishish xoxish hamda buning uchun mavjud imkoniyatlar o’rtasidagi aqliy kompromissni topish yo’li bilan ham qilinadi. Misol uchun, texnik tizimlarni ishlab chiqish va modernizatsiya qilish jarayonida nizolilik buyurtmachining eng kam harajat qilgan holda maksimal samaraga erishishga nisbatan xoxishida namoyon bo’ladi. Ammo masalaning boshqa tomoni esa, konstruktorning imkoniyatlari mavjud texnik va texnologik baza jihatdan cheklanganligi, uning moliyaviy ehtiyoji buyurtmachining hisobkitoblariga har doim ham mos kelmasligidir. Bunday vaziyat tovar va xizmatlar bozoridagi ishlab chiqaruvchi va iste’molchi o’rtasidashi munosabatlarda ham ko’zatiladi. Harbiy-texnikaviy, siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy xarakterdagi tizimiy muammolar ham aniq va yaqqol nizolilik xarakterini kasb ettiradi. Noaniqlik . Tizimli muammolar dinamikasining mazmunli tomonini voqeliklar rivojlanishining ehtimolli ssenariylari (variantlari) yordamidagina tasvirlash mumkin va ularda mazkur muammoning, uning echimi uchun zarur bo’lgan boshqa muammolar va resurslar bilan aloqalari duch keladigan holatlarga nisbatan to’la tshkis ma’lumotlar yo’q. Tizimli muammo ham qilinishida duch kelinadigan barcha vaziyatlarni oldindan hisobga olishning imkoni yo’q. Ilmiy tadqiqot ishlarining ko’rsatishicha, apriori (lat. a priori – avval boshdan) tizimiy muammoning namoyon bo’lgan qismi bo’lib, uning echimi uchun zarur bo’lgan axborotlar uchumiy hajmining 5-10% foizdan ko’pini tashkil qilmaydi. Qolgan qismi esa tadqiqotchiga mavhum bo’lib, faqatgina tadqiqot jarayonida ko’rina boshlaydi. Bundan tashqari, tizimli muammolar uchun ular echimi uchun ko’rinmas usullar va yo’llaning keng miqyosi xos bo’lib, biroq, imkoniyati bor bo’lgan variantlarning butun qismlari oldindan aniqlanishi mumkin emas. Tizimli muammoni hal qilish ko’pchilik

hollarda buyumlarning tabiatiga nisbatan qaror topgan qarashlarni qayta ko’rib chiqish, fizik, biologik va ijtimoiy jarayonlarni an’anaviy tushunish doirasidan chiqib ketadigan xulq atvorning prinsipial yangi chiziqlarini izlash bilan bog’liq bo’ladi. Bir xil ma’noga ega bo’lmaslik. Tizimli muammo ko’pincha ularni afzalliklari bo’yicha turli darajalarga bo’lishning murakkabligi bilan xarakterlanadigan o’z echimlarining bir qancha variantlariga ega. Tizimli muammolar tematikasida tolerantlikning o’ziga xos sohasi mavjud bo’lib, intuitiv qabul qilish bilan beligilanadi va unga ilmiy (mantiqiy) metodlar bilan kirib bo’lmaydi. SHuning uchun ham intuitsiya (bilim bilan mutahkamlangan) va ilmiy ijod tizimli tahlilda katta va hal qiluvchi rolni o’ynaydi hamda tizimli ziddiyatlarni hal qilishning yangi g’oyalari va yo’llari vujudga kelishining manbai bo’lib xizmat qiladi. Riskning mavjudligi. Tizimli muammolarning hal qilinishi ma’lum bir resurslarni (moliyaviy, moddiy, axborot va boshqa) talab qiladi va ichki va tashqi tomonlardan qarshilik ko’rsatish bilan shartlangan risk elementlariga ega bo’ladi. Qarshilik ko’rsatishning tabiati xolisona bo’lib, u tizimli muammo hal qilinishining har qanday varianti bir sub’ektning manfaatlariga javob berishi va boshqalarning manfaatlarini kamsitishi bilan bog’liqdir. Manfaatlarning o’zaro bog’liqligi muammoni birgalikda hal qilish uchun zarur bo’lgan resurslardan foydalanishning umumiyligi uchun mazkur muammolarning boshqa muammolar bilan korrelyasiyasi natijasida vujudga keladi. Hech qanday qo’shimcha resurslar sarfi mazkur tizimli muammoning nizolarsiz har bo’lishini kafolatilay olmaydi (qo’shimcha resurslar sarfi yangi muammolarni vujudga keltiradi), uni hal qilishning har qanday varianti msaqbsl emas, zero u bilan bog’liq boshqa muammolarning qanday echilishi ma’lum emas. Ko’pjihatlilik . Tizimli muammolar ular vujudga keladigan va rivojlanadigan substansiyaning ko’plab turli tomonlarini o’zida qamrab oladi, biroq, ushbu tomonlar o’rtasida o’zaro ta’sir aloqalari mavjud. Masalan, agar gap jamiyat rivojining ijtimoiy muammolari haqida borsa, tahlil sohasiga gumanitar, iqtisodiy, siyosiy, etnik va boshqa bir-biroi bilan bog’liq masalalar aloqador bo’ladi. Texnik

muammolarni hal qilish doimo iqtisodiy, moliyaviy, ishlab chiqarish, texnologik, estetik, ekologik va boshqa xarakterdagi masalalar bilan bog’liq. Katta bo’lmagan jihatlarni istisno qilish yo’li bilan muammoni soddalashtirish uchun urunishlar o’z-o’zidan katta murakkabliklarni keltirib chiqaradi. Bir vaqtda, barcha tomonlarni hisobga olish sari intilish muammoning kattalashib ketishiga va echilmasligiga olib keladi. Har qanday tizimli muammoning o’lchamlari makonida, tizimli tahlilning muhim pragmatik vazifalarini izlashni talab qiladigan aurea mediocritas («oltin o’rtachalik») sohasi mavjud. Komplekslilik. Tizimli muammolar odatda ko’plab ilmiy fanlarning (matematika, fizika, kimyo, biologiya, kibernetika, sotsiologiya va boshqa) manfaatlarini o’zida jamlaydi. Biroq, ulardan hech biri alohida ularni yaxlit hal qilishning samarali yo’llarini taklif qila olmaydilar. Sababi shundaki, an’anaviy ilmiy fanlarning maqsadli tor qiyosiy yo’nalishi avval boshdan eng muhimi ongli ravishda o’z manfaatlari doirasini cheklaydiganligidir. Nyuton davridan beri faqatgina shunday qilib muhim amaliy natijalarni qo’lga kiritish mumkin deya e’tirof etib kelinmoqda. Tizimli tahlil ilmiy-amaliy manfaatlar doirasi qanday bashoratli kuchni targ’ib qilishidan qat’iy nazar, bir nazariya doirasida to’qnashmasligi lozimligini ilgari suradigan boshqa konseptual asosda quriladi. Tizimli muammoni samarali hal qilish faqatgina agar o’zining anglash imkoniyatlari bilan tomonlarning barcha shaklarini va tadqiq qilinayotgan ob’ektning namoyon bo’lishini qamrab oladigan ilmiy metodlar va bilimlarning murakkabligi bo’yicha mos holatlarini jalb qilish bilan bog’liq barcha holatdagina mumkin. Biroq, bilimlar va metodlarning kompleksi o’z-o’zidan uning alohida elementlarini boshqarishga qodir, tadqiqotlarning natijalarini birlashtirish va bir muncha muhim yo’nalishdagi kuchlarni to’play olish uchun zarur bo’lgan ba’zi tizim hosil qiluvchi mezanizm bo’la olmaydi. Bunday mexanizmning funksiyalarini bajarishda tizimiy tahlilning asosiy missiyasi mavjud. O’zi hal bo’luvchanlik . Tizimli tahlilning bu noodatiy xususiyati shundaki, ularning layoqati tabiiy yo’l bilan hal qilinadi, ya’ni ilmiy metodlar va bilimlar joriy qilinmasa ham. Masala shundaki, bunday o’zi hal bo’lishning oqibati qanday

bo’ladi, ijobiymi, salbiymi, konstruktiv yoki destruktiv. Asosiy tizim tahlilining pragmatik yo’nalganligi bunday muammoli sohada voqealar rivojining salbiy variantlarini istisno qiladigan, vujudga keladigan muammolarning konstruktiv yo’llarini va echish texnologiyalarini topishda namoyon bo’ladi. Evolyusiyaviylik (Tadrijiylik). Har qanday tizimli muammo o’tmishdagi qandaydir muaammoning davomi bo’lib, yangi muammo vujudga kelishining manbai hisoblanadi. Bir muammoning boshqa muammoga o’tishi sikli nafaqat o’zilmaydigan xarakterga ega, balki tarmoqlanish tendensiyasiga ega (bir muammo boshqa ko’plab muammolarni keltirib chiqaradi). Tizim tahlilining markaziy vazifasi muammo echimining quyidagi variantlarini topishdadir: a) yangi, yanada echilishi qiyin bo’lgan muammolarning vujudga kelishini istisno qiladi; b) o’zida tabiat va jamiyat tomonidan ilgari yaratilgan imjobiyliklarni bo’zish layoqatini aks ettirmaydi; v) har bir yangi ilmiy tanqiqot ab ovo («tuxumdan») boshlanmasligi uchun ilmiy yo’nalishlarning rivojlanishidagi vorisiylini bo’zmasdan, uni qo’llabquvvatlaydi. Tayanch iboralar: Muammoni aniqlash va belgilash, maqsadni shakllantirish, qaror qabul qilishga ta’sir etuvchi omillarni aniqlashni o’rganish.Masalarning echishning alternativ variantlarini topishni o’rganish va ular asosida echimlar daraxtini qo’rish.

Foydalaniladigan adabiyotlar ro’yxati 1. Managing with Systems Thinking, Michael Balle, McGraw-Hill, London, 1994 2. Каримова В.А., Зайнутдинова М.Б., Назирова Э.Ш., Садыкова Ш.Ш. Тизимли таҳлил асослари. Тошкент. – “Шарк” - 2014 3. Отамурадов С. Глобаллашув ва миллий – маънавий хавфсизлик. Т.» Ўзбекистон»2013 4. Перегудов Л.В.Саидов М.Х. Илмий ижод методологияси Т.Молия 2008. 5. О’Коннор Дж., Макдермотт И. Искусство системного мышления: необходимые знания о системах и творческом подходе к решению проблем. М., 2006. 6. Саркисян Р.Е. Системный анализ и принятие решений. Часть 1. Вопросы методологии. Детерминированные методы и модели линейного и нелинейного программирования. Учебное пособие для специальности 22.06.02 - «Управление инновациями». -М.: МИИТ, 2008. - 222 с. 7. Хоффер Дж.А., Джордж Ж.Ф., Валачич Ж.С. Современный системный анализ и проектирование. - США.: Пиарсон эдукатион, 2002

Похожие

Xizmatlar ko’rsatish muammolarni hal etishda tizimli tahlildan foydalanish bosqichlari

Qaror qabul qilishda jarayonida model va modellashtirish

Modulli dasturlash. Amaliy dasturlardan masala echishda foydalanish

Tizimli monitoringni boshqarish

Tizimli tahlil strukturasi