Ўзбекистон давлати ва ҳуқуқи - Юриспруденция - Рефераты

Ўзбекистон давлати ва ҳуқуқи

Загружено в:

19.09.2022

Скачано:

0

Размер:

80 KB

Ўзбекистон давлати ва ҳуқуқи Режа: 1. Умумий ў рта таълим ўқ ув дастури . 2. Умумий ўрта таълим ў кув дастурининг мақсади. 3. ”Ўзбекистон давлати ва ҳуқуқи” ўқув фанининг вазифаси.

Умумий урта таълим укув дастури Ўзбекистон Республикаси давлат мустақиллигига эришиб иқтисодий ва ижтимоий ривожланишнинг ўзига хос йўлини танлаши, Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги Қонуни ва “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури” қабул қилиниши давлат таълим стандартларини жорий этиш ва уларнинг фаолият кўрсатиш механизмини ишлаб чиқиш, янги дастурлари, режалари, дарсликларни жорий этишни бугунги куннинг долзарб вазифасини қилиб қўйди. Ўзбекистон Республикаси “Таълим тўғрисида”ги Қонуни ва “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури”га мувофиқ Вазирлар Маҳкамасининг 1998йил 13 майдаги “Ўзбекистон Республикасида умумий ўрта таълимни ташкил этиш тўғрисида”ги қарорига асосан “Ўзбекистон Республикасида умумий ўрта таълим тўғрисида” Низом тасдиқланди. Ушбу Низомга мувофиқ умумий ўрта таълим дастурлари умумий ўрта таълимнинг давлат таълим стандартлари билан белгиланади. Мактабнинг ўқув тарбиявий иши, жумладан, ҳуқуқий таълим а маданиятни юксалтириш ҳам Ўзбекистон Республикаси Ҳалқ таълими вазирлиги томонидан тасдиқланган таянч ўқув режаси ва умумий ўрта таълим дастурлари асосида амалга оширилади. Ўзбекистон демократик ҳуқуқий давлатни қуриш ва адолатни фуқаролик жамиятини шакллантириш йўлида дадил бориб, жаҳон хамжамиятида мустаҳкам ўрин эгалламоқда. Демократик ҳуқуқий давлатни барпо этиш учун юксак ҳуқуқий тафаккур, ҳуқуқий маданият устиворлиги зарурдир. Бунга эришишда ёшларнинг ҳуқуқий жиҳатдан билимли бўлиши муҳим аҳамият касб этади. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг 1997 йил 29 августдаги қарори билан тасдиқланган “Жамиятда ҳуқуқий маданиятни юксалтириш Миллий дастури”да бу долзарб муаммони ҳал қилиш, ҳалқнинг ҳуқуқий маданиятини ошириш учун қабул қилинган қонун ва қонуний

хужжатларнинг моҳиятини аҳолига, айниқса, келажагимиз бўлган ёш авлодга тушунтириш, чуқурроқ етказиш зарурлиги юксак ҳуқуқий маънавият – демократик жамият пойдевори ҳамда хуқуқий тизим етуклиги ифодаси эканлиги таъкидланган. Қонунни ҳурмат қилиш ҳуқуқий жамиятнинг, сиёсий ва ҳуқуқий тизимлар самарали фаолият кўрсатишининг асосий талабларидан бири хисобланади. Юксак ҳуқуқий маданиятни шакллантириш давлат сиёсатининг устивор йўналишларидан бирига айланган бугунги кунда умумтаълим мактабларида “Давлат ва ҳуқуқ асослари” фанининг ўқитилишини юқори даражада кўтаришда ушбу ўқув фанидан тузилган ўқув дастури ёшларнинг ҳуқуқий таълим ва тарбиясини такомиллаштиришдаги вазифаларни бажаради. Президентимиз Ислом Каримов Олий Мажлиснинг XIV сессиясида таъкидлаганидек, ҳуқуқий таълим тизимида мазкур тажриба, унинг натижалари чуқур тахлил этилиб, экспериментатор ўқитувчилар, мутахассисларнинг хулосалари хисобга олиниб, таълим андозалари, “Давлат ва ҳуқуқ асослари” фани ўқув режаси ва дастури мазмунини ислоҳатларнинг бош мақсадидан келиб чиққан холда, янги авлодни қарор топтиришга қаратилган зарур тузатишлар киритилди хамда такомиллаштирилди. Ушбу дастурни бугунги кун талаби даражасида ўқувчилар онгига етказиш юқори малакали, ҳуқуқий билим ва маданиятли, фидойи ўқитувчиларга ҳамда уларнинг замонавий янги педагогик технологияни эгаллаганлик даражаларига боғлиқ. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг “Ўзбекистон Республикасида умумий ўрта таълимни ташкил этиш тўғрисида”ги қарорида Умумий ўрта таълимнинг /мактабнинг 1-9 синфлари/ таълим дастури: -ўқувчиларнинг мунтазам билим олишини, уларда билим олиш эхтиёжини ривожлантиришни асосий ўқув, илмий ва умуммаданий билимларини шакллантириш;

-ўқувчиларни меҳнат кўникмалари, мустақил ижодий фикрлаш, касб танлашга ва атроф-оламга онгли муносабатини ҳосил қилиш; -миллий ва умумбашарий қадриятларни узвий бирлаштириш асосида юксак маънавий-ахлоқий фазилатларни тарбиялашни, ўз Ватанига ва ҳалқига содиқ фуқарони шакллантиришни; -1-9 синфлар ўқув дастурининг академик лицейлар ва касб-ҳунар коллежларига ўқитиш дастурлари билан ўзаро боғлашни таъминлаш лозимлиги белгилаб берилди. 1998 йил 1 сентябрга қадар – умумий ўрта таълимнинг давлат таълим стандартларини ишлаб чиқиш билан бир пайтда унинг асосий умумтаълим мактаблари учун тажриба ўқув дастурлари ишлаб чиқилиши, 10-11 синфлар ўқув юкламалари ва дастурларининг тегишли равишда 5-9 синфлар ўқув дастурларига, шунингдек, академик лицей ва касб-ҳунар коллежлари дастурларига ўтказилиши ҳамда 1998-1999 ўқув йили мобайнида – бу ўқув дастурларини умумтаълим мактабларида тажриба тариқасида синаб кўрилиши, 1999 йил 1 июлгача – тажриба ўқув дастурларини жорий этишни тажриба тариқасида синаб кўриш якунларини ҳисобга олган ҳолда ҳалқ таълими тизими педагоглари, мутахассислари ва раҳбарларининг хулосаларини умумлаштириб, Вазирлар Махкамасига таклифлар киритилиши белгилаб берилди. Узбекистон Республикаси Вазирлар махкамасининг «Узбекистон Республикасида умумий урта таълимни ташкил этиш тугрисида»ги карорида умумий урта таълимнинг таълим дастури кабул килинди. 1998-1999 укув йилдан урта умумтаълим мактабларининг 8 синфлари учун «Давлат ва хукук асослари» курси хафтасига 1 соатдан жами 34 соат укитилиши Узбекистон Республикаси Халк таълими вазирлиги томонидан тасдикланган булиб, 8 – синфлар курси учун тажриба синов дастурини тузишда Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”, “Жамиятда ҳуқуқий маданиятни юксалтириш Миллий дастури тўғрисида”ги қонунларга, ҳамда “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури” ва Вазирлар Маҳкамасининг

Ўзбекистон Республикасида “Умумий ўрта таълимни ташкил этиш тўғрисидаги” 1998 йил 13 майдаги қарорига асосланади. Умумий ўрта таълим ўкув дастурининг мақсади Бу дастурнинг максади: -Узбекистон давлат ва хукук предмети юзасидан укувчилар билмининг давлат таълим стандартлари даражасида булишини таъминлаш; - Ватанимиз равнаки, келажаги булган ёшларнинг хукук ий саводхонликка эришишлари, юксак даражадаги хукукий онгга эга булишлари хамда хукукий билимларини кундалик хаётга куллай олишлари учун хукукий маданиятни шакллантиришнинг кенг камровли мунтазам тизимини яратишдир. Ушбу дастур барча ёшларнинг хукукбузарликлари олдини олишга ёрдам бериши зарурки, хукукий билимларга эга булган ва уларни амалиётда тадбик эта оладиган кишигина маданиятли ва билимли деб хисоблаши, ана- Ватанимизнинг буюк давлатлар каторидан урин олишга хисса куша олиши мумкинлигини шакллантириш лозим. Урта умумий таълим мактабларининг 8-синфлари учун «Узбекистон давлат ва хукуки» фанининг асосий максади баркамол шахсни шакллантиришни хисобласа, хукукий таълимнинг хусусий максадлари куйидагилардан иборат: -укувчиларнинг «Узбекистон давлат ва хукуки» фани буйича умумий билим, куникма ва малакаларини пухта эгаллаб олишларини таъминлаш; - хукукий таълимда янги педагогик техналогия услубларидан кенг фойдаланиш; - укувчилар «Узбекистон давлат ва хукуки» фанининг укитиш оркали давлат, хукук, ахлок хакида тушунчалар бериш, «Узбекистон давлат ва хукуки» назариясининг пайдо булиши, ривожланиши, Мустакил Узбекистон давлатида хукукий маданият ва хукукий таълимни юксалтириш давлатнинг устувор вазифаларидан бирига айланганлиги, бугунги кунда «Узбекистон

давлат ва хукуки» фанини урганишнинг ахамияти хакида умумий тушунчалар бериш; - демократик хукукий давлатни куриш ва адолатли фук а ролик жамият и ни шакллантириш бугунги куннинг асосий вазифалари эканлигини укувчи ёшларга етказиш хамда уларнинг эгаллаган билимларини куллай олишларига эришиш; - жаҳон ҳамжамиятида мустаҳкам ўрин эгаллаётган Ўзбекистонда ёшларни юксак ҳуқуқий маданияти, ҳуқуқий билимини шакллантириш – бугунги куннинг асосий вазифаси эканлигини ўқувчи ёшларга етказиш ҳамда уларнинг эгаллаган билимларини ўзгача ҳаётий вазиятларда қўллай олишларига эришиш. Ўзбекистон давлати ва ҳуқуқи ўқув фанининг вазифаси Ўкув фаолиятининг вазифаси: - укувчиларда Узбекистоннинг ижтимоий-иктисодий, сиёсий, хукукий, илмий, маданий тараккиёти йуналишларига мос даражадаги билимлар тизимни шакллантириш; - укувчиларни ижодий фикрлай оладиган, хаётий муаммоларга мустакил муносабат билдира оладиган тарзда тарбиялаш, касб, касб танлашга ва атроф оламга онгли муносабатни хосил килиш; -миллий ва умумбашарий кадриятларни узвий бирлаштириш асосида юксак маънавий ва ахлокий фазилатларни тарбиялашни, уз ватанига ва халкига содик фукорони шакллантириш; -«Узбекистон давлат ва хукук» фани юзасидан укувчилар билимини давлат таълим стандартлари даражасида булишини таъминлаш. «Давлат ва хукук асослари» фани бир неча кисмлардан иборат булиб, таълимнинг узликсизлиги ва изчиллигини унинг такрорланмаслиги ва айникса укувчини хаддан ташкари зуриктириб юбормасликка риля килиш, яъни у укувчи ёшига мос, таълим олувчининг кизикиши, эхтиёжи,

узлаштиришини хисобга олган холда хукукий таълим укув дастури куйидагича таксимланади. 8-синф учун «Узбекистон давлат ва хукуки» фани укув режаси жами 34 соат, хафтасига 1-соат. № Булимлар ва мавзулар Соати 1 1-мавзу: Узбекистон давлат ва хукуки фани хакида 1-соат 2 I -булим давлат ва хукук тушунчаси 2-мавзу:Давлат пайдо булгунга кадар жамиятни бошкариш 1-соат 3 3-мавзу:Давлатни вужудга келиши 1-соат 4 4-мавзу: Давлат шакллари 1-соат 5 5-мавзу: Ахлок ва хукук 3-соат 6 II -булим Узбекистонда милий давлатчиликнинг шаклланиши ва ривожланиши. 6-мавзу: Энг кадимги даврда Узбекистон худудида давлат ва хукук 2-соат 7 7-мавзу: Урта асрлар даврида Узбекистон худудида давлат ва хукук 3-соат 8 8-мавзу: Урта Осиё мутафаккирларининг сиёсий хукукий карашлари 2-соат 9 9-мавзу:Узбек хонликлари даврида давлат ва хукук 1-соат 10 10-мавзу:Чор Россияси ва Шуро даврида Узбекистонда давлат ва хукук 1-соат 11 11-мавзу: 1-ярим йиллик буйича умумлаштирувчи дарс 1-соат 12 III -булим Узбекистон хукукий демократик давлат ва фукоролик жамиятини барпо этиш йулида 12-мавзу: мустакил Узбекистон давлатининг бунёд булиши 4-соат 13 13-мавзу: Узбекистон Республикаси конститутцияси- мустакиллигимизнинг хукукий асоси 1-соат 14 14-мавзу: хукукий давлат тушунчаси ва шартлари 1-соат 15 15-мавзу: хукукий онг ва маданятни юксалтириш давлатнинг устувор вазифаларидан бирига айланиши 2-соат 16 16-мавзу: хукукий химоя килувчи давлат органлари 3-соат 17 17-мавзу: Вояга етмаганлар томонидан содир этилаётган хукукбузарликлар, уларнинг сабаблари ва олини олиш йуллари 2-соат 18 18-мавзу: IV -чорак буйича умумлаштирувчи дарс 1-соат 19 19-мавзу: Сиз 8 синф «Узбекистон давлат ва хукуки» фани 1-соат

машгулотларидан кандай билим ва тушунчаларни олдингиз? 20 20-мавзу: «Узбекистон давлати ва хукуки» фанининг укув дастурида акс этадиган йиллик мавзулар буйича тест асосида укувчилар билимини аниклаш 1-соат 21 21-мавзу: «Узбекисто давлат ва хукуки» фани буйича энг юкори бахоланган ижодий ишлар куриги 1-соат Жами 34-соат I - бўлим Да влат ва хукук тушунчаси 1-Мавзу: Ўзбекистон давлат ва ҳуқуқий фани ҳақида. (1 соат) “Ўзбекистон давлат ва ҳуқуқи” фанининг мақсади, вазифаси. Фан ҳақида тушунча, фанларнинг бўлиниши. “Ўзбекистон давлат ва ҳуқуқи” фанининг ижтимоий фан эканлиги, бошқа фанлар билан алоқадорлиги. Ўзбекистон демократик ҳуқуқий давлатни қуриш ва адолатли фуқаролик жамиятини шакллантиришда “Ўзбекистон давлат ва ҳуқуқи” фани ўқитилишининг долзарблги ва аҳамияти. Шу фаннинг ўрганиш масалалари. Ўқувчи билимини аниқланшнинг назорат тартиблари.

2-Мавзу: Давлат пайдо булгунга кадар жамиятни бошкариш (1-соат). Кишилик жамияти дастлабки даврдаги ижтимоий хокимият. Жамиятда пайдо булган муносабатлар ва уларни тартибга солиш. Давлатнинг пайдо булишига таъсир колувчи омиллар. 3-Мавзу: Давлатни вужудга келиши.(1-соат). Давлат тушунчаси. Давлат пайдо булиши сабабалари. Давлатнинг белгилари, функциялари. Давлат хокимияти. 4-Мавзу:Давлат шакллари.(1-соат). Давлат шакллари тушунчаси.давлатнинг бошкариш шакли. Давлатнинг тузилиш шакли.сиёсий режим. Давлат сиёсати. 5-Мавзу: Ахлок ва хукук.(3-соат). Ахлок тушунчаси. Кишилик жамиятнинг дастлабки даврида ахлок коидаларининг пайдо булиши.урф-одат, расм-русм, анъаналар. Ижтимоий хокимият ва ахлокий коидалар. Хукук тушунчаси, унинг мохияти, вазифаси. Хукукнинг вужудга келиши ва ривожланиши. Хукук манбалари ва хукук тизими. Ахлок ва хукукнинг бирлиги ва тафавутлари. Хукукбузарлик ва унинг турлари. Хукукий жавобгарлик. Вояга етмаганлар томонидан содир этилаётган хукукбузарликлар, уларнинг сабабалари ва олдини олиш йуллари. Вляга етмаганларнинг хукукий жавобгарлиги. II -Булим:

6-Мавзу:Узбекистонда миллий давлатчиликнинг шаклланиши ва ривожланиши. Кадимги даврда Узбекистон худудида давлат ва хукук.(2-соат) Узбекистонда давлатчиликнинг шаклланиши ва ривожланиши.кадимги Хоразм, Бактрия, сугдиёна, канг, Довон давлатлари, Кушон подшолиги давлат бошкаруви ва хукук. «Авесто» кадимги давр манбаларидан бири. «Авесто» да хукукий муносабатларнинг тартибга солиниши. 7-Мавзу:Урта асрлар даврида Узбекистон худудида давлат ва хукук.(3-соат). Урта асрларда ерга эгалик килиш муносабатларининг шаклланиши. Эфталитлар ва Турк хоконлигининг давлатни идора килиш тизимлари. Араблар хукмронлиги даврида давлатчилик.Куръони Карим ва хадис хукукий манба сифатида. IX - XII асрларда Марказий Осиёдаги мустакилдавлатлар, уларнинг давлат бошкаруви. Темур ва темурийлар даврида давлат ва хукук. «Темур тузуклари» Амир темур давлатининг асосий хукукий манбаи. 8-Мавзу:Урта осиё мутафаккирларининг сиёсий-хукукий карашлари.(2-соат). Абу Наср Фаробий, абу Райхон беруний, абу Али Ибн Сино, Алишер Навоий ва бошкаларнинг конунийлик, адолат, давлат бошкаруви тугрисидаги сиёсий – хукукий карашлари. Тасаввуф илми намоёндалари-Баховуддин накшбанд, Ахмад Яссавий, нажмиддин Куброларнинг сиёсий, хукукий

карашлари. Марказий осиё мутафакирларининг сиёсий, хукукий карашларининг бугунги кунда конунчиликни ривожлантиришдаги ахамияти. 9-Мавзу:Узбек хонликлари (Бухоро, Хива, Кукон) даврида давлат ва хукук. (1-соат). Давлат бошкарувининг узига хос хусусиятлари. Узбек хонликлари давлат бошкаруви. Суд тизими. Шарият. Хонликлар даврида оила хукуки ва мулкий муносабатлар. 10-Мавзу:Узбекистон Чоризм ва Шуро мустамлакачилиги давлат бошкарув тизими ва хукук.(1-соат). Чоризм ва Шуро давлати, унинг мохияти. Мустамлакачилик сиёсатининг максади. Чоризм хукмронлиги даврида Узбекистонда хукукий тартиб. Туркистон АССР, БХСР, ХХСР нинг ташкил топиши, Узбекистон ССР нинг ташкил этилиши. 1924-1990 йилларда Узбекистон давлат ва хукукининг собик иттифокка мажбурий буйсундирилиши. Тоталитар тартибнинг урнатилиши. 1918-1990 йилларда Узбекистон ССР нинг конунчилик фаолиятидаги ахволи. 11-Мавзу: I ярим йиллик буйича умумлаштирувчи дарс. (1-соат). Тест синовлари, мустакил фикрлаш, ёзма ишлар, маърузалар, рефератлар куриги. III -Бўлим: Узбекистон хукукий демократик давлат ва фукоролик жамиятини барпо этиш йулида.

Похожие

Ўзбекистон давлати ва ҳуқуқи тарихи - тарихий-ҳуқуқий фан

Қўқон хонлиги давлати ва ҳуқуқи

Ўрта асрларда Мовароуннаҳр давлати ва ҳуқуқи

Ўзбекистоннинг мустақилликка эришгандан кейинги давлати ва ҳуқуқи

Ўрта Осиё хонликлари давлати ва ҳуқуқи тарихи