Фукаролар соглигини саклаш ва дори воситалари ва фармацевтика фаолияти - Юриспруденция - Рефераты

Фукаролар соглигини саклаш ва дори воситалари ва фармацевтика фаолияти

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

65.5 KB

Ф уқаролар соғлигини сақлаш ва дори воситалари ва фармацевтика фаолияти тўғрисидаги қонунларнинг истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишдаги роли Режа: 1. « Фуқаролар соғлигини сақлаш тўғрисида » ги қонуннинг истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишдаги роли . 2. « Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти тўғрисида » ги қонунларнинг истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишдаги роли .

Фуқаролар соғлигини сақлаш тўғрисидаги қонуннинг истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишдаги роли Соғлиқни сақлаш ва тиббий ёрдам олиш ҳуқуқи – инсоннинг асосий ҳуқуқларидан бўлиб, уларсиз бошқа бойлик ва қадриятлар ўз қимматини йўқотади. Шуни қайд этиш лозимки, соғлиқ инсоннинг шахсий бойлигигина бўлиб қолмасдан, ўта муҳим ижтимоий аҳамиятга ҳам эга. Агар жамиятда соғлигини йўқотган кишиларнинг сони кўп бўлса, самарали ривожланиш бўлмайди, чунки «боқимандалик»нинг юки аҳолининг соғлом ва ишга яроқли қисми зиммасига тушади. Демак, ҳар бир киши ўз соғлиги тўғрисидаги қайғуриши бошқаларнинг соғлигига путур етказмаслиги, давлат эса соғлиқни сақлаш тизимининг сифатли, самарали фаолият кўрсатиши учун тегишли шарт-шароитлар яратиб бериши лозим. Ўзбекистонда фуқароларнинг соғлигини муҳофаза қилиш ва тиббий хизмат олиш ҳуқуқи конститутция даражасида мустаҳкамлаб қўйилган. Республика қонунчилиги томонидан барча фуқаролар учун бепул ва кафолатланган асосий, ҳамда аҳолининг айрим қатламлари учун қўшимча тиббий ёрдам кўрсатилиши белгилаб берилган. Аммо республика фуқаролари бу ҳақиқат қанчалик аччиқ бўлсада, авваламбор ўзларининг сусткашлиги туфайли бепул тиббий хизматлардан фойдаланишнинг мавжуд шартлари ва имкониятлари ҳақида етарлича маълумотга эга эмаслар. Шу сабабли бугунги кунда соғлиқни сақлаш соҳаси, тиббий хизматлар истеъмолчилари ҳуқуқларига риоя қилиш нуқтаи назаридан энг муаммоли соҳалардан бўлиб қолмоқда. Шу сабабли ҳам Республикамизда «Фуқаролар соғлиғини сақлаш тўғрисида»ги қонун қабул қилинди. Бу қонун истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишнинг ҳуқуқий асосларини яратиб берди. Бу қонун 1996 йил 29-августда қабул қилинган бўлиб, 47-моддадан иборат. Бу қонуннинг асосий мақсади қуйидагилардан иборат:

а) фуқароларнинг соғлигини сақлашга доир ҳуқуқлари давлат томонидан кафолатланишини таъминлаш; б) фуқароларнинг соғлом турмуш тарзини шакллантириш; в) давлат органлари, корхоналар, муассасалар, ташкилотлар, жамоат бирлашмаларининг фуқаролар соғлиғини сақлаш соҳасидаги фаолиятини ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солиш. Бу қонуннинг 4-моддасида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар маҳкамасининг фуқаролар соғлигини сақлаш соҳасидаги ваколатлари келтирилган. Умуман олганда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси фуқаролари соғлиқни сақлаш борасида даҳлсиз ҳуқуққа эгадирлар. Давлат ёши, жинси, миллати, ирқи, тили, динга муносабати, ижтимоий келиб чиқиши, эътиқоди, шахсий ва ижтимоий мавқеидан қатъий назар фуқаролар соғлиги сақланишини таъминлайди. Давлат фуқароларда касалликларнинг ҳар қандай шакллари борлигидан қатъий назар, уларнинг камситишлардан ҳимоя қилинишини кафолатлайди.Ушбу қоидани бузишда айбдор бўлган шахслар қонунда белгиланган тартибда жавобгар бўладилар. Ушбу қонуннинг 5-моддасида эса Ўзбекистон Республикаси соғлиқни сақлаш вазирлигининг ваколатлари келтирилган. Бунга кўра Ўзбекистон Республикаси соғлиқни сақлаш вазирлиги ўз ваколатлари доирасида даволаш-профилактика, санитария, эпидемияга қарши, радиация, экология масалалари юзасидан чиқарадиган норматив- ҳуқуқий хужжатлари Ўзбекистон Республикаси ҳудудидага давлат органлари, корхоналар, муассасалар, ташкилотлар, жамоат бирлашмалари ҳамда жисмоний шахслар томонидан бажарилиши мажбурийдир. Ўзбекистон Республикасининг «Фуқароларнинг соғлигини муҳофаза қилиш тўғри- сида»ги қонуннинг 27-моддасига биноан мижоз қуйидаги ҳуқуқларга эга: а) тиббиёт ходимлари ва хизмат кўрсатувчи ҳурмат ва меҳр-мурувват кўрсатишлари; б) шифокорни ва даволаш-профилактика муассасасини танлаш;

в) санитария-гигиена талабларига жавоб берадиган шароитда текширувдан ўтиш, даволаниш ва парвариш қилиниш; Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги белгилаб қўйган тартибда ўз илтимосига кўра бошқа мутахассисларнинг консилиум қилиши ва улардан маслаҳат олиш; - маълумотларнинг сир сақланишини; - тиббий аралашувга ўз ихтиёри билан розилик бериш ёки уни рад этиш; - тиббий ёрдам кўрсатиш вақтида соғлигига зарар етказилган тақдирда кўрилган зарарнинг ўрни қонун хужжатларида белгиланган тартибда қопланиши; - ҳуқуқини ҳимоя қилиши учун ҳузурига адвокат ёки бошқа қонуний вакил қўйилиши. Ҳуқуқлари бузилган тақдирда бемор ёки унинг қонуний вакили бевосита даволаш-профилактика муассасасининг раҳбари ёки бошқа мансабдор шахсига, юқори бошқарув органига ёки судга шикоят билан мурожаат қилиши мумкин. «Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти тўғрисида»ги қонунларнинг истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишдаги роли. «Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти тўғрисида»ги қонун 1997 йил 25-апрелда қабул қилинган, 7-моддадан ташкил топган. Асосий тушунчалар Дори воситалари – келиб чиқиши табиий ва сунъий бўлган бир ёки бир неча дори моддалари ҳамда ёрдамчи моддалар асосида ҳосил қилинган, касалликнинг олдини олиш, ташҳис қўйиш ва даволаш учун қўллашга рухсат этилган воситалар. Дори моддалари – келиб чиқиши табиий ва сунъий бўлган, қўллашга рухсат этилган биологик фаол моддалар.

Фармакологик воситалар – белгиланган фармакологик фаолликка эга бўлиб, клиник синов объектлари ҳисобланадиган муайян доривор шаклидаги моддалар ёки моддалар аралашмаси. Фармакопея – дори воситалари сифатини, уларни тайёрлаш, сифат- миқдор жиҳатидан назорат қилишни, сақлаш шарт-шароитларини ва номлашини белгилайдиган давлат стандартлари тўплами. Дорихона – дори воситалари тайёрлаш, қадоқлаш ва уларнинг сифатини назорат қилиш, шунингдек дори воситалари, тиббий буюмларни, санитария ва гигиена ашёларини харид қилиш, сақлаш ва сотишни амалга оширувчи тиббиёт муассасаси. Бу қонуннинг 3-моддаси «Аҳолини дор воситалари билан таъминлаш соҳасидаги давлат кафолатлари» деб юритилади. Унинг мазмуни қуйидагича: давлат дори воситаларининг асосий турларини бемалол олишни ва улар сифатли бўлишини кафолатлайди. тиббий мақсадда қўлланишга рухсат этилмаган дори воситалари ва тиббий буюмлар билан иш кўришнинг барча шакллари таъқиқланади. Тиббиёт амалиётида қўллашга рухсат этилган дори воситаларининг тиббий буюмларнинг рўйхати Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан белгиланади. Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати дори воситалари билан таъминлаш соҳасидаги сиёсатни белгилайди ва рўёбга чиқаради, дори воситалари ва тиббий буюмлар билан таъминлашга доир соғлиқни сақлаш дастурларини тасдиқлайди ва маблағ билан таъминлайди, уларнинг нархларни назорат қилади. 6-модда. Дори воситалари ва тиббий буюмларни рўйхатдан ўтказиш Ўзбекистон Республикаси соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан белгиланган тартибда амалга оширилади. Қуйидагилар мажбурий тартибда рўйхатдан ўтказилиши керак: а) даволаш, касалликнинг олдини олиш, ташҳис қўйиш воситалари, шифобахш озиқ-овқат ва парафармация маҳсулотлари;

б) дориларни тайёрлашда қўлланиладиган дори воситалари субсанциялари ва ёрдамчи моддалар; в) рўйхатдан ўтказилган дори воситаларининг янги комбинациялари; г) янгича қадоқланган, янги шакл ва таркиблардаги ёки янги технология бўйича тайёрланаётган дори воситалари; д) тиббий буюмлар. 13-модда. Дори воситаларини сотиш Дори воситалари фақат дорихона муассасалари орқали сотилади. Дорихоналар иши дорихона амалиёти учун хос бўлган стандартларга мувофиқ амалга оширилади. Дорихоналар ишини бошқариш олий фармацевтика маълумотларга эга шахсларгагина рухсат этилади. Барча дорихона муассасалари санитария меъёрлари ва қоидаларига жавоб бериши лозим. Муддати ўтган дори воситаларини сотиш ва улардан фойдаланиш тақиқланади. Дорихоналарнинг фармацевтика фаолиятини назорат қилишнинг давлатнинг ваколатли органлари амалга оширади.

Фойдаланилган адабиётлар : 1. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. Асосий Қонун. Т.: Ўзбекистон, 1992, 45-бет. 2. Истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисидаги Қонун. 3. Каримов И.А. Ўзбек халқи ҳеч қачон, ҳеч кимга қарам бўлмайди. Т.: Ўзбекистон, 2005. 4. Ўзбекистон Республикаси «Истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида»ги қонунига шарҳ. Т.: «Ўзбекистон» нашриёт матбаа ижодий уйи, 2005, 288 б. 5. «Стандартлаштириш тўғрисида»ги 1993 йил 28 декабрда қабул қилинган Қонун. 6. «Маҳсулотлар ва хизматларни сертификатлаштириш тўғрисида»ги 1993 йил 28 декабрда қабул қилинган Қонун. 7. «Озиқ-овқат маҳсулотларининг сифати ва хавфсизлиги тўғрисида»ги 1997 йил 30 августда қабул қилинган Қонун. 8. «Фуқаролар соғлигини сақлаш тўғрисида»ги 1996 йил 29 августда қабул қилинган Қонун. 9. «Давлат санитария назорати тўғрисида»ги 1997 йил 3 июлда қабул қилинган Қонун. 10. «Дори воситалари ва фармоцевтика фаолияти тўғрисида»ги 1997 йил 25 апрелда қабул қилинган Қонун. 11. «Банк ва банк фаолияти тўғрисида»ги 1996 йил 25 апрелда қабул қилиган Қонун. 12. www.akadmvd.uz

Похожие

Фукаролар соглигини саклаш ва хизматлар соҳасида қабул қилинган конунларнинг истеъмолчилар хукукларини химоя килишдаги роли ва аҳамияти

Инсон ва фукаролар хукукининг асосий тушунчалари

Узбекистонда инсон ва фукаролар ижтимоий ва иктисодий хукукларининг конституциявий асослари

Нутқ маданияти ва тилнинг тасвирий воситалари

Фукаролик хукуки-тушунчаси. Фукаролик-хукукий муносабатлар