Sirtning birinchi kvadratik formasi. Sirt ustidagi chiziqlar orasidagi burchak - Геометрия - Рефераты

Sirtning birinchi kvadratik formasi. Sirt ustidagi chiziqlar orasidagi burchak

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

43.5 KB

Sirtning birinchi kvadratik formasi. Sirt ustidagi chiziqlar orasidagi burchak Reja: 1. Sirtning 1-kvadratik formasi. 2. 1-kvadratik forma koeffitsientlari uchun ifodalar. 3. Sirt ustidagi ikkita chiziqlar orasidagi burchak Ta‘rifi. 4. Sirt ustidagi chiziqlar orasidagi burchakni xisoblash uchun formula.

Faraz qilaylik F elementar sirt ( u , v ) tekislikdagi G soxani topologik almashtirishdan xosil qilingan bo ` lsin . G сохада тенгламаси u = u ( t ), v = v ( t ) bo ` lgan egri chiziq olaylik . G soxani F sirtga o ` tkazuvchi topologik almashtirish bu egri chiziqni sirt ustida yotuvchi qandaydir  egri chiziqqa o ` tkazadi . Agar F sirt tenglamasi r=r(u,v) ko`rinishda bo`lsa,  egri chiziqning tenglamasi r=r(u(t), v(t)) ko`rinishda bo`ladi.  egri chiziq yoyining uzunligi quyidagi formula bilan ifodalanadi:                       dtdvrdudvrrdur dt dtdv r dtdv dtdu rr dtdu rdt dtdv r dtdu rdtrS vvuu vvuuvut 2222 2 22 22 2 2' (1) bu yerda  belgi integrallashni  egri chiziq bo`ylab olinishini bildiradi. (1) tenglikdan ds 2 = 2222 2 dvrdudvrrdur vvuu  (2) ni topamiz. (2) ning o`ng tomoni du ва dv ga nisbatan kvadratik formadan iborat bo`lib, uni F sirtning 1-kvadratik formasi yoki chiziqli elementi deb yuritiladi. 1-kvadratik formaning koeffitsientlari uchun kuyidagi belgilashlarni kiritamiz 2 u r = Е , v ur r =F, 2 v r =G. (1) tenglikdan shu narsa kelib chiqadiki, sirt ustidagi chiziqning uzunligini xisoblash uchun sirtning 1-kvadratik formasini bilish yetarli ekan. Shuning uchun odatda 1-kvadratik formani sirtning metrikasini aniqlaydi deyiladi. Sirt ustida yotuvchi chiziqlar orasidagi burchak. Aytaylik u=u 1 (t), v=v 1 (t) ва u=u 2 (t), v=v 2 (t) lar G soxada yotuvchi va (u 0 ,v 0 ) nuqta orqali o`tuvchi egri chiziq tenglamalari bo`lsin. G soxani F sirtga o`tkazuvchi topologik almashtirish bu egri chiziqlarni sirt ustida yotuvchi ikkita  1 ва  2 chiziqlarga o`tkazadi.

Ta‘rif. Sirt ustida yotuvchi ikkita  1 va  2 chiziqlar orasidagi burchak deb, ularning Р (u 0 ,v 0 ) umumiy nuqtalarida o`tkazilgan yarim urinmalar orasidagi  burchakka aytiladi. Endi sirt ustidagi chiziqlar orasidagi burchakni xisoblash uchun formula topamiz. Ma‘lumki, со s  =  2 2 1 1 2 2 ' ' ' ' ' ' ' ' vr ur vr ur r r r r v u v u t t      = =   22 2 2 22 21 1 1 21 2 1 1 2 2 1 2 1 ' ' ' 2 ' ' ' ' 2 ' ' ' ' ' ' ' ' ' Gv v Fu Eu Gv v Fu Eu v Gv v u v u F u Eu        Agar u va v bo`yicha differentsiallashni  1 chiziq bo`ylab d orqali  2 chiziq bo`ylab esa  orqali belgilasak oxirgi formulani sodda ko`rinishda yozishimiz mumkin, ya‘ni со s  =   2 2 2 2 2 2 v G v u F u E v G Fdudv Edu v Gdv udv v du F u Edu                 (*) oxirgi formuladan shu narsa kurinadiki, sirt ustidagi egri chiziqlar orasidagi burchak xam 1-kvadratik forma orqali ifodalanar ekan. (*) formuladan koordinata to`rining ortogonallik shartini topish mumkin. Yani koordinata to`rining ortogonal bo`lishi uchun F=0 bo`lishi zarur va yetarlidir.

А sosiy adabiyotlar: 1. Александров А . Д ., Нецветаев Н . Ю . Геометрия . М.,Наука,1990. 2. Нарманов А.Я. Дифференциал геометрия. Т. Университет, 2003 3. Погорелов А.В. Дифференциальная геометрия. М.,1974. 4. Нарманов А.Я. ва бошқалар. Умумий топологиядан машқ ва масалалар тўплами. Т.Университет, 1996. 5. Сборник задач по дифференциальной геометрии. Под ред. Феденко А.С. М., 1979 . 6 . Бакельман И.Я., Вернер А.Л., Кантор Б.Е. Введение в дифференциальную геометрию в целом. М., Н аука, 1973. 7. Собиров М.А., Юсупов А.Е. Дифференциал геометрия курси. Т., Ўқитувчи, 1965.

Похожие

Sirtdagi chiziqlar orasidagi burchak. Sirt yuzi. Sirtning ichki geometriyasi

Sirtning ikkinchi kvadratik formasi

Sirt ustidagi soxaning yuzi. Izometrik va konform moslik

Sirtning geodezik chiziqlari. Geodezik egrilik. Sirtning eyler xarakteristikasi

Sirtning ichki geometriyasi. Gauss formulasi