O`rmon sanoati, binokorlik sanoati - География - Рефераты

O`rmon sanoati, binokorlik sanoati

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

67 KB

O`rmon sanoati, binokorlik sanoati Reja: 1. Umumiy ma`lumot. 2. O` rmon sanoati haqida. 4. Binokorlik sanoati.

O`rmon sanoati quyida gi tarmoqlarni o`z ichiga oladi: daraxt kesish, yo g ` ochsozlik (taxta tilish, mebe l , gugurt ishlab chiqarish va h.k. ) sanoati, sellyuloza- q o g oz va o`rmon-kimyo sanoati. O`rmon sanoati korxonalari bir-biri bilan chambarchas bo g` langan, ya`ni birining ma x suloti ikkinchisi uchun xom ashyo bo`lib xizmat qiladi . Yo g` och tayyorlash korxonalari taxta tilish zavodlariga yo g` och beradi, taxta esa mebel sanoati uchun xom ashyo bo`lib xizmat qiladi . Yo g` och tayyorlash korxonalari chiqindilari (shox-shabba) va yo g` ochsozlik chigitlari ( q ipi q , po`stlo q , q irindi) o`rmon sanoatida spirt, moy va bo`yo k lar ishlab chiqarish uchun ishlatiladi. Shu sababli ham , o`rmon-kimyo kombinatlari k o`rish keng tarqalgan. O`rmon sanoatining bir-biriga yaqin joylashgan va xom ashyo, energiya, transportdan birgalikda foydalanishga ham da chi q indilarni to`li k k ayta ishlashga asoslangan musta x kam ishlab chiqarish aloqalariga ega bo`lgan korxonalar o`rmon sanoati majmuasi deb ataladi. O`rmonlar vazifasiga ko`ra quyida gi turlarga bo`linadi: sanitariya o`rmonlari (sha har lar atrofida); tuproqni, dalalarni, suvni mu x ofaza qiluvchi o`rmonlar (daryolar, ko`llar, suv omborlari, kanallar bo`yida); qo`riq xona o`rmonlari. Bunday o`rmonlarda daraxtlarni sanoat maqsadlarida kesish man qilinadi . Shu sababli, o`rmon resurslariga xo`jalik ji x atdan ba h o berganda o`rmon bilan qoplangan butun maydon hisobi ga olinmaydi, balki o`rmonning sanoat uchun kesishga ruxsat etilgan maydoni hisob ga olinadi. Bundan tashqari, x ududni o`rmon bilan q oplanganlik darajasi (o`rmon bilan oplangan butun maydonning shu x ududning butun maydoniga nisbati) degan iqtisodiy ko`rsatkichdan foydalaniladi. O`rmon sanoatining ayrim tarmoqlari xom ashyo manbalari yaqiniga, dengiz, daryo, temir yo`l bilan yaxshi ta`minlangan joylarga, ayrim tarmoqlari esa iste`molchiga yaqin x ududlarda joylashtiriladi. Yo g ` och tayyorlash o`rmon sanoati ishlab chiqarishining 75 foizini tashkil qiladi .

O`rmon sanoati ishlab chiqarishi bir-biri bilan bo g ` langan quyida gi bos q ichlardan iborat: a) yo g ` och tayyorlash (daraxt kesish, uni transport magistrallariga olib chiqish, q ayta ishlash markazlariga yetkazib berish). Bu tarmoq asosan xom ashyo manbalari yaqinida joylashtiriladi; b) yo g` ochga mexanik ishlov berish: taxta tilish, fanera, gugurt, mebel, idish ishlab chiqarish. Taxta tilish sanoati ham xom ashyo manbalariga yaqinroq joylashtiriladi. Fanera asosan oq qayin va olxa daraxtidan tayyorlanadi, shu sababli fanera ishlab chiqarish korxonalari ko`proq aralash va keng bargli o`rmonlar tarqalgan joylarda. Hozir igna bargli daraxtlardan ham fanera ishlab chiqarilmoqda. Gugurt ishlab chiqarish sanoatida xom ashyo tok terakdan foydalaniladi. Shuning uchun gugurt korxonalari asosan shu daraxtlar tarqalgan joylarda q uriladi. Mebel sanoati ko`pro k iste`mol rayonlarida quriladi; v) yo g` ochga kimyoviy ishlov berish (o`rmon-kimyo): sellyuloza, qo g` oz, karton, skipidar, kanifol va boshqa narsalar ishlab chiqaradi. Sellyuloza-qog`oz sanoati qo g` oz, karton, qo g` oz q oplar tayyorlash uchun yarim fabrikalar bo`lib xizmat qiladi gan yo g` och massasi va sellyuloza ishlab chiqaradi. Sellyulozadan sun`iy tola, plastmassalar, kino plyonkalar ishlanadi. Qo g` oz massasi mexanik usul bilan, ya`ni suvda yaxshilab iritilgan yo g` ochni maydalab kukun qilish yo`li bilan olinadi. Sellyuloza yo g` ochni termik usul bilan ishlash natijasida hosil qilinadi . Sellyuloza ishlab chiqarish ko`p mi qd orda suv talab qiladi va qo g` oz olish uchun ko`p elektr energiya sarf bo`ladi. Jahonda yo g` och tayyorlash bo`yicha AQSH, Rossiya, Kanada, Shvetsiya, Finlyandiya, Braziliya, Tropik Afrika va Janubi-Sharqiy Osiyo davlatlari yetakchi hisoblanadi.

Binokorlik sanoati Binokorlik sanoati qurilish uchun turli xil materiallar ishlab chiqaradi va quyida gi tarmoqlarga bo`linadi: gisht, sement, beton, tabiiy toshlar, oyna, shifer va boshqa materiallar ishlab chiqarish. G ` isht ishlab chiqarish juda keng tarqalgan. Oddiy, ichi g`ovak g` ishtlar ham da shlakobloklar ishlab chiqariladi. G` ishtni tuproq va o x akni bir-biriga qo`shib tayyorlanadi sovuqqa chidamli bo`ladi. Qurilishda q izil g ` isht bilan bir qator da pishirilmagan silikatli g ` ishtlar ham ishlatiladi. Bunday g` ishtlar o x ak va qumni bir-biriga aralashtirib qo`yilib, keyin qozonlarda yuqori bosim ostida bu g` latib tayyorlanadi. Sement qurilishda keng ishlatiladigan material. Sement xom ashyosi bo`lib karbonatli (o x aktosh, bo`r, mergel) va gilli (gil, soz tuproq, gilli slanets) tog` jinslari ham da sement ishlab chiqarish uchun yaroqli bo`lgan qator ishlab chiqarish tarmoqlarining chiqindilari (domna ko`llari, nefelin maydalari va boshqalar) hisob lanadi. Sement ishlab chiqarishda ishlatiladigan karbonat tog` jinslarining tarkibi quyida gicha bo`lishi kerak: SaO — 43,5 foizdan yuqori; MgO — 2,5 foizgacha; gilli tog` jinslarining tarkibi: — SiO 2 — 50—60 foiz; Al 2 O3 — 15—20 foiz; Fe 2 O3— 6—10 foiz. Jahonda sement ishlab chiqarish bo`yicha AQSH va Rossiya yetakchi. Sement zavodlari xom ashyo manbalariga yaqin joylashtiriladi. Beton ishlab chiqarish hozir da juda keng rivojlangan. Bu n da temirbeton buyumlari ishlab chiqarish muhim a ham iyatga ega. Temir-beton asosan temir armaturasi va betondan iborat. Beton xom ashyosi bo`lib q um, sha g ` al va sement hisob lanadi. Oyna ishlab chiqarish. Oyna tayyorlash uchun kvartsli qum, soda (ish k or) va o x ak ishlatiladi. Soda o`rniga glauber to`zini ishlatish mumkin. Oyna materiallarining eng keng tarqalgan turi deraza oynasidir. Bundan tashqari shisha idishlar, turli xil texnik q urilish detallari, shisha bloklar, quvur lar va plitalar tayyorlanadi.

Oynasozlik zavodlarini joylashtirishda xom ashyo va yoqilg`i resurslari hisob ga olinadi. Bir tonna oyna (shisha) olish uchun 1 tonna q um va 1 tonna yoqilg`i sarflanadi. Tabiiy toshlar ham q urilishda keng qo`llaniladi . Ular marmar, granit, kva rts li porfir, o x aktosh, q umtosh, sienit, diorit, gabbro, bazaltdan iborat. Bulardan tashqari, binokorlik materiallari sanoatiga shifer, ruberoid, tayyor uy bloklari ishlab chiqarish ham kiradi.

Adabiyotlar: 1. A.S. Soliev «Iqtisodiy va ijtimoiy geografiyaning deolzarb masalalari» 2. A.G. Xrushev «Geografiyapromishlennosti» Moskva. 1989 yil. 3. X.Vaxobov, M.Tillaboeva «Iqtisodiy geografiya asoslari». Toshkent. «Ukituvchi» nashriyoti. 2001 yil 4. www.ziyonet.uz

Похожие

Dunyo o`rmon va yog`ochsozlik sanoati

Mashinasozlik sanoati

Kimyo sanoati

Kimyo sanoati

Qozog’istonning sanoati. Yoqig`i-energetika sanoati