Тармоқланган занжирлар - Физика - Рефераты

Тармоқланган занжирлар

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

495.5 KB

Тармоқланган занжирлар 1. Тармоқланган занжирларнинг ҳар бир тармоғидан ўтаётган токларни ҳисоблаш кўп кийинчиликларга олиб келади. Чунки ҳар бир тармоғидан ўтаётган ток фақат шу тармоқдаги ЭЮК ва қаршиликларга боғлиқ бўлмай, балки занжирдаги умумий потенциал тақсимотига боғлиқ бўлади. Бундай занжирларнинг ҳар бир тармоғидан ўтаётган токларни ҳисоблаш учун Кирхгофнинг иккита қоидасидан фойдаланилади. Кирхгофнинг биринчи қоидаси тугунлар учун ўринли бўлади. Олдин тармоқланган занжирда тугун тушунчасини киритиб оламиз. Тугун деб занжирнинг учта ва ундан ортиқ тармоқлари бирлашган нуқтага айтилади. Занжирларда бундай нуқталардан бир нечта бўлиши мумкин. қоида : Ҳар бир тугун учун токларнинг алгебраик йиғиндиси нолга тенг бўлади. Буни баъзан бошқачароқ қилиб: тугунга келаётган токларнинг йиғиндиси ундан кетаётган токларнинг йиғиндисига тенг бўлади. (1-расм), деб ҳам таърифланади А тугун учун   4 1i i 0 I (1) ёки: I 1 қ I 2 + I 3 + I 4 бўлади. Кирхгофнинг 1-қоидаси занжирларни ҳисоблаш учун етарли эмас. Бунинг учун Кирхгофнинг 2-қоидасини билишимиз керак бўлади. қоида: Тармоқланган занжирнинг ҳар бир берк контурининг томонларидан ўтаётган токларнинг қаршиликларига кўпайтмаларининг алгебраик йиғиндиси, шу берк контурдаги электр юртувчи кучларнинг алгебраик йиғиндисига тенг бўлади.     1 i i k kR I (2) ёки : I 1 R 1 +I 2 R 2 –I 3 R 3 қ 1 + 2 + 3 бўлади . бу ерда k қ3 ва i қ3 деб олинди, ёки: I 1 R 1 – I 2 R 2 қ  1 бу ерда k қ2, i қ1 бўлади.

1 ва 2 қоидалар асосида ёзилган (1) ва (2) тенгламалар бизга чизиқли алгебраик тенгламалар системасини беради. Бу ерда номаълумлар сони ( I еки R лар) тенгламалар сонига тенг бўлиши керак. Акс ҳолда, яъни номаълумлар сони тенгламалар сонидан кўп бўлса, бундай ечим чексиз кўп бўлади. Шундай қилиб, тармоқланган занжирнинг ҳар бир тармоғидан ўтаётган токни ёки бошқа элементини ҳисоблаш учун чизиқли алгебраик тенгламалар системасини ечишга тўғри келади. 2. Тармоқланган занжирларга мисол тариқасида Уитсон кўприги ёрдамида қаршиликларни ўлчаш усулини келтириш мумкин. Бу усул 51- лаборатория ишида ўз ифодасини топган. Бундан ташқари, Кирхгоф қоидалари ёрдамида қаршиликларни кетма- кет ва параллел улашда ЭЮКларни улаганда занжирнинг ҳар бир тармоғидан ўтаётган токларни, агар токлар маълум бўлса, кирашиликларни ҳисоблашда фойдаланиш мумкин. +аршиликларни параллел улаш мисолида шунт қаршиликни танлашни кўриб чиқамиз. Бизга маълумки, бирор занжирдаги ток кучини бундан кам ток кучига мўлжаллаган амперметр ёрдамида ўлчаш талаб қилинган бўлса, амперметрга параллел қилиб шунт деб аталган R ш қаршилик уланади (2-расм). В тугун учун Кирхгофни 1-қоидасини ёзамиз: В: I - I A - I ш қ0(3) BR a CR ш B контур учун 2-қоидани ёзамиз. I A R A – I ш R ш қ0 (4) (3) ва (4) ларни система қилиб ечамиз.      0 I I I 0 R I R I ш A ш ш A A Бу системадан I ш ни йўқотамиз ва қуйидагини оламиз. ш A ш A R R R I I   (5) Фараз қилайлик занжирдан ўтадиган ток I қ100 A бўлсин, амперметрда

ўлчаш имконияти 10А бўлсин. Шу хусусий ҳол учун шунт қаршиликни танлаш керак. (5)дан қуйидагини оламиз. 10 R ш қ R ш + R A 9 R ш қ R A бундан: R ш қ9 R A бўлади. Ҳар бир амперметрда унинг ток ўлчаш чегараси ва ички қаршилиги берилган бўлади. Шунга қараб (6) ифодадан шунт қаршиликни ҳисоблаб олинади.

Адабиётлар 1. Окунь Л.Б, Физика элементарннх частиц. М.1985 2. Мухин К.И. Физика элементарньк частиц. Т.2, М.1985. 3. Физика микромира. Маленькая энциклопедия. М.1980. 4. Наумов А.И. Физика атомного ядра и элементарннх частиц М.1984. 5. Хуанг К. Кварки, лептон и калибровочные поля. М. 1985 6. Боголюбов Н.И., широков Д.В. Квантовые поля. М.1980. 7. www.ziyonet.uz

Похожие

Радиотехник занжирлар элементлари

Уч фазали ўзгарувчан ток занжирлар

Электр занжирлари ҳақида умумий маълумотлар

Тўла ток қонуни. Магнит занжирларини ҳисоблаш

Молекуляр биофизика