Иссиқлик ва масса алмашиниш асослари - Физика - Рефераты

Иссиқлик ва масса алмашиниш асослари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

78.5 KB

Иссиқлик ва масса алмашиниш асослари Режа : 1. Иссиқлик бериш усуллари. 2. Иссиқлик ўтказишнинг миқдорий тавсифномалари. 3. Иссиқлик ўтказувчанлик. 4. Иссиқлик ўтказувчанлик коэффициенти. 5. Стационар режимда иссиқлик ўтказувчанлик .

Термодинамиқанинг иккинчи қонунига биноан бўшлиқда иссиқликнинг ўз-ўзидан ўтиш жараёни ҳароратнинг фарқи таъсири остида ўтади ва ҳарорати паст томонга йўналган бўлади. Иссиқлик ўтиш қонуниятлари ва бу жараённинг миқдорий тавсифномалари иссиқлик алмашиниш назариясининг тадқиқот қилиш предмети ҳисобланади. Иссиқлик ҳамма моддаларда, токи ваккум орқали ҳам тарқалиши мумкин. Иссиқлик уч хил усул билан берилиши мумкин: 1) иссиқликни молекулалар, атомлар, электронлар ва бошқа кичик заррачалар ҳисобига бериш; 2) модданинг макроскопик ҳажми билан биргаликда, яъни конвектив иссиқлик бериш (масалан трубалар орқали иссиқ сувни узатиш). 3) Нурланиш орқали бериш. Биринчи усулда берилганда ҳарорат юқори бўлган сохадан паст сохага маълум тезликда ўтади. Иккинчи усулда иссиқлик иссиқ суюқликлар орқали юзага ёки аксинча берилади. Учинчи усулда иссиқлик ҳамма тиниқ нур муҳитларида берилади, шу жумладан вакуммда ҳам. Иссиқлик бериш учун ишлатиладиган ҳаракатлантирувчи муҳит (масалан сув иккинчи усулда) иссиқликни элтувчи дейилади. Кўп пайтларда иссиқликни бир вақтни ўзида ҳар хил усуллари билан бериш амалга оширилади. Буни мураккаб иссиқлик алмашиниш дейилади. Иссиқлик ўтказишни миқдорий тавсифномалари. Иссиқлик ўтиш интенсивлиги иссиқлик оқимининг зичлиги билан яъни вақт бирлигида майдон юзаси бирлиги орқали узатиладиган иссиқлик миқдори орқали характерланади. Бу миқдор ВТ/м 2 ўлчанади ва одатда q билан белгиланади.

Вақт бирлигида ихтиёрий юза F орқали бериладиган иссиқлик миқдорини иссиқлик алмашиниш назариясида иссиқлик оқимининг қуввати ёки оддий қилиб иссиқлик оқими деб аталади ва q билан белгиланади. Ўлчов бирилиги ж/с, яъни Вт да ўлчанади. Иҳтирий t вақт оралиғида ихтиёрий юза орқали берилган иссиқлик миқдори ушбу ифода орқали аниқланади q = Q/F = Q t / F t Масса ўтиши (алмашиниши) ҳақида тушунча. Модданинг массасини муҳитдаги бирор нуқтадан бошқа нуқтага ўтиши қурилаётган нуқталарда берилган моддаларнинг куюклиги (концентрацияси) ҳар хил бўлса амалга ошади. Масалан, газ аралашмаси компонентлари ҳажм бўйича тенг тарқалган бўлса, уларнинг концентрацияси кўп бўлган жойдан концентрацияси кам бўлган жойга ўтади, ва секин-аста ҳамма ҳажм бўйича тенглашади. Масса ўтиши: 1) диффузион (фақат атом ва молекулалар орқали масса ўтса); 2) конвектив бўлади. Диффузион ўтиш газларда, конвектив ўтиш суюқликларда содир бўлади. Куритиш ва кимёвий реакцияларда конвектив масса алмашинишларни яъни, жисм юзасидан суюқ ёки газли муҳитга массани ўтишини ҳисоблашга тўғри келади. Бундай жараён конвектив (ўтиш, кўчиш) масса бериш дейилади. Иссиқлик ўтказувчанлик. Иссиқлик ўтказувчанликни асосий қонуни. Иссиқликни ўтиши иссиқлик ўтказувчалик билан тана ҳажмидаги ҳароратни тарқалиши билан боғлиқдир.

Берилган вақт мобайнида тананинг ҳамма нуқталаридаги ҳароратнинг миқдорларини ҳаммаси ҳарорат майдони деб аталади. Ҳарорат майдони қуйидаги математик ифода билан ифодаланади. t = f (x; y; z; t ) Ҳарорат битта ёки иккита фазовйи координаталар бўйича жуда тез-тез ўзгариб туради. Шунга биноан ҳарорат майдони бир ёки иккки ўлчовли бўлади. Агар вақт ўтиш билан тананинг ҳамма нуқталарида ҳарорат ўзгармаса, стационар ҳарорат майдони дейилади, ўзгарса стационар бўлмаган ҳарорат майдони дейилади. Ҳамма нуқталарида бир хил ҳарорат бўлган юзани изотермик юза дейилади. Изотермик юзага тик бўлиб, ҳароратни ортиб бориши томонига йўналган, сон жиҳатидан шу йўналишдаги ҳароратнинг ҳосиласига тенг бўлган вектор ҳарорат градиенти ҳисобланади. Фурье қонунига асосан иссиқлик оқими зичлигининг вектори ҳарорат градиентига пропорционалдир. q = - l gradt бу ерда l -модданинг иссиқлик ўтказиш коэффициенти; Вт/м.к Формуладаги “-” белги q векторнинг ҳарорат градиентига тескари йўналганлигини кўрсатади. Иссиқлик оқимининг зичлиги ҳар бир бошқа йўналиш «n» учун шу йўналишдаги вектор q нинг проекциясига тенг

29-расм. Икки ўлчовли харакат майдонида grad t ва q векторларининг тахминий жойлашуви q n = qCosj = - l grad + cos j Ихтиёрий F юзадаги тўлиқ иссиқлик оқими Q ни ушбу ифодадан топилади.        l   F dF n t Q Иссиқлик ўтказувчанлик коэффициенти. Иссиқлик ўтказувчанлик коэффициенти берилган модданинг иссиқлик ўтказиш имкониятини ҳарактерлайди. У ушбу ифода орқали топилиши мумкин; l t = l o ° C (1 + b t) бу ерда b -ҳарорат коэффициенти (материалнинг l сини унинг ҳарорати 1 о ортгандагисини англатади). Энг катта иссиқлик ўтказувчанликни енгил газ-водород эгаллайди, l =0,2 b т / (м.к) Металларда иссиқлик ўтказувчанлик электронларни иссиқлик ҳаракати туфайли таъминланади, газларда молекулаларнинг тартибсиз ҳаракати туфайли. Металларни иссиқлик ўтказувчанлиги газларга караганда

юқоридир. Мис кукуни учун l =400 Вт/ (м.к), углеродли пулат учун l =50 Вт / (м.к). Суюқликларда иссиқ ўтказувчанлик кам, сувда l» -0,6 Вт /(м.к). Стационар режимда иссиқлик ўтказувчанлик Бир хил жинсли ясси деворнинг иссиқлик ўтказишини кўриб чиқамиз. (30- Расм). 30-расм. Ясси девор бўйлаб температурани стационар тақсимланиши Бу ҳол учун l нинг қиймати ушбу ҳароратда t = 0,5 (t c1 - t c2 ) справочниклардан олинади. Иссиқлик оқимининг зичлиги q = (t c1 - t c2 ) · l / d , ёки Q = (t c1 - t c2 ) · l , F / d l× F / d – муносабатни деворнинг иссиқлик ўтказувчанлиги, тескари қиймати d / l F деворнинг термик қаршилиги деб аталади ва R l -билан белгиланади. У ҳолда охирги ифодани ушбу куринишда ёзиш мумкин: Q = (t c1 - t c2 ) × R l Кўп қатламли девор учун деворнинг термик қаршилиги ҳар бир деворнинг термик қаршиликларни йигиндисига тенг, яъни     l l l× d   n i i i n i i F R R 1 1

 ld   n i i i c c F ntt Q 1 )1( 31-расм. Кўп қатламли деворда температуранинг тақсимланиши Ҳар бир қатламдаги ҳарорат ушбу ифода билан топилади  l    k i i c kc R Q t t 1 )1 ( 1

Фойдаланилган адабиётлар 1. И. А. Каримов Ўзбекистон XXI аср бўсағасида. Хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тарақққиёт кафолотлари. Т.1997. 2. Ж. Нурматов ва бошқалар. Иссиқлик техникаси. Т. 1998. 3. www.Ziyonet.uz

Похожие

Нурланиб иссиқлик алмашиниш

Конвектив иссиқлик алмашиниш (иссиқлик бериш)

Иссиқлик сиғим

Иссиқлик узатиш

Иссиқлик техникаси предмети, мазмуни ва вазифаси, тарихи