Конвектив иссиқлик алмашиниш (иссиқлик бериш) - Физика - Рефераты

Конвектив иссиқлик алмашиниш (иссиқлик бериш)

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

132 KB

Конвектив иссиқлик алмашиниш (иссиқлик бериш) Режа : 1. Иссиқлик бериш жараёни. 2. Иссиқлик бериш коэффициенти.

Одатда суюқ ва газсимон иссиқлик элтувчилар қаттиқ таналарга текқанда қизийди ёки совуйди. Масалан, печка трубаларидан чиқаётган газ тутунлари ўзини иссиқлигини қизитилаетган загатовкага, буғ қозонларида ичида исиётганва қайнаётган сувли трубаларга берилади, хонадаги ҳаво иситувчи жиҳозлар билан қизийди. Қаттиқ жисм юзаси билан суюқлик орасидаги иссиқлик алмашиниш жараёнини иссиқлик бериш деб аталади. Иссиқлик ўтказган тана юзасини-иссиқлик алмашиниш юзаси ёки иссиқлик берувчи юза деб аталади. Ньютон-Риҳман қонунига биноан иссиқлик бериш жараёнидаги иссиқлик оқими иссиқлик алмашиниш юзаси «F майдонига ва юза ҳарорати t c билан суюқлик ҳарорати «t ж » фарқига пропорционал боғлангандир, яьни Q = a F × | t c - t ж | 32-расм. Табиий конвекцияда иссиқлик тарқатувчи сирт юзасига перпендикуляр холатда иссиқлик элтувчи тезлиги ва температурасининг тақсимоти Иссиқлик бериш жараёни, иссиқлик оқимининг йўналишига боғлиқ бўлмаган ҳолда (девордаги суюқлик ёки тескари) унинг миқдори мусбат деб қабул қилинади. Шунинг учун t c - t ж фарқини абсолют миқдор бўйича олинади, яьни каттасидан кичигини айрилади

Пропорционаллик коэффиценти a иссиқлик бериш коэфффиценти деб аталади. Унинг ўлчов бирлиги Вт / (м 2 × к) a -иссиқлик бериш жараёнининг интенсивлигини ҳарактерлайди. Унинг миқдори ушбу ифода билан аниқланади ж c ж c t t q t t F Q     a ) ( Иссиқлик узатиш коэффиценти a иссиқлик алмашиниш юзасининг ҳар хил нуқталарида ҳар хил бўлиши мумкин. Бундай ҳолларда локал (махаллий) иссиқлик бериш коэффициенти тушунчаси киритилади. Ҳисоблашларни содддалаштириш мақсадида юзалар бўйича ўртача иссиқлик бериш коэффицентидан фойдаланилади. Юқоридаги формула бўйича иссиқлик бериш коэффициенти экспериментал шароитларда ҳисобланади, яъни ҳамма колган миқдорлар аниқ бўлганда. Ҳисоблашда a нинг қийматини аниқлаш қийиндир, чунки у бир катор омилларга: суюқликнинг физик хусусиятига (зичлигига, ковушкоклигига, иссиқлик сигимига, иссиқлик ўтказувчанлигига), юзанинг шаклига ва улчамига муҳит ҳаракати пайдо бўлишининг табиатига, ҳаракат тезлигига боғлиқдир. Иссиқлик бериш коффициентининг миқдорига иссиқлик алмашиниш юзаси олдидаги суюқликнинг оқим шароити хал қилувчи таъсир қилади. Ҳаракатни пайдо бўлиши ҳарактери жиҳатидан икки хил ҳаракатини фарқ қилинади: эркин ва мажбурий. Эркин ҳаракат оғирлик куч таъсири остида бўлган қизиган ва совуқ суюқлик заррачаларининг зичлигини фарқи натижасида рўй беради. Буни табиий конвекция ҳам деб юритлади ва суюқлик турига, ҳарорат фарқига, ҳамда жараён кечаётган жой ҳажмига боғлиқдир. Мажбурий ҳаракат насос, вентилятор, шамол таъсири остида рўй беради. Умумий ҳолларда мажбурий ҳаракат билан бир вақтни ўзида эркин ҳаракат ҳам пайдо бўлиши мумкин.

Эркин ҳаракатни нисбий таъсири ҳароратлар фарқи қанча катта бўлса ва мажбурий ҳаракатни тезлиги қанчалик кичик бўлса шунча катта бўлади. Суюқликларни ҳаракати ламинар ва турбулент ҳарактерга эга бўлиши мумкин. Ламинар режимда суюқлик заррачалари қатламлар бўйича аралашмасдан ҳаракатланади. Турбулент режим суюқликнинг ҳамма қатламларини тўхтовсиз аралашиши билан характерланади. Ламинар режимдан турбулент режимга ўтиш Рейнольдс сони деб аталувчи улчамсиз критик улчам билан аниқланади.    l R Kpe Бу ерда  - суюқликни ҳаракатланиш тезлиги:  - суюқликни кинематик қовушқоқлиги: l - каналнинг ҳарактерли ўлчами: R e £ 2300 бўлса суюқликни трубадаги ҳарактери ламинар, R e ³ 10000 бўлса турбулент бўлади. Ихтиёрий диаметрли трубада ихтиёрий суюқликни ламинар режимдан турбулент режимига ўтишини аниқловчи критик тезлик ушбу муносабатдан топиши мумкин: ; 2300 d кр ×    бу ерда  - суюқликни зичлиги; d - труба диаметри. Ҳар бир режимдаги суюқликни заррачаларини ҳаракатида қаттиқ юзага тўғридан - тўғри тегиб тўрган жойда улар ёпишиб туради. Натижада суйри юзага яқин жойда қовушқоқлик кучи таъсири остида суюқликнинг юпка тормозланган қатлами ҳосил бўлади. Суюқликнинг тормозланган бу қатлами гидродинамик чегаравий қатлам деган ном олган.

33-расм. Чегара қатламни ҳосил бўлиши (а) ва махаллий иссиқлик узатиш коэффицентини тақсимланиши (б) Иккинчи чизмада ясси юзани доимий тезликдаги  о суюқлик оқими узунасига ёнидан оқиб ўтганда гидродинамик чегаравий қатлам кўрсатилган. Бу қатлам қалинлиги " d " оқимнинг бўйича катталашиб боради, чунки қовушқоқликни таъсири ҳаракати бориши билан бўзилмаган оқимга кўпроқ тарқала боради, х-нинг кичик миқдорларида чегаравий қатламларда ламинар оқим рўй беради. Секин- аста бу турбулент оқимига ўтади. Аммо турбулент оқим бўлганда ҳам чегаравий қатламда девор яқинида жуда юпка суюқлик қатлами ламинар оқимга эга бўлади. Бу қатламни ёпишкок қатлам ёки ламинар қатлам ости дейилади. Гидродинамик қатлам тушунчасига ўхшаш иссиқлик чегаравий қатлами тушунчаси ҳам мавжуд. Бу тушунчага биноан қаттиқ юзага яқин жойда, суюқликни ҳарорат девор ҳароратидан t c танасидан нарироқдаги суюқлик ҳароратига t ж ўзгаради. Умумий ҳолларда гидродинамик ва иссиқлик " d " чегаравий қатламларнинг қалинлигига пропорционалдир.

Фойдаланилган адабиётлар 1. И. А. Каримов Ўзбекистон XXI аср бўсағасида. Хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тарақққиёт кафолотлари. Т.1997. 2. Ж. Нурматов ва бошқалар. Иссиқлик техникаси. Т. 1998. 3. www.Ziyonet.uz

Похожие

Нурланиб иссиқлик алмашиниш

Иссиқлик ва масса алмашиниш асослари

Иссиқлик сиғим

Иссиқлик узатиш

Буғ қозонининг иссиқлик схемаси