Автоматлаштириш ва ўлчаш системаларининг функционал схемаларини лойиҳалаш - Физика - Рефераты

Автоматлаштириш ва ўлчаш системаларининг функционал схемаларини лойиҳалаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

68.0927734375 KB

Автоматлаштириш ва ўлчаш системаларининг функционал схемаларини лойи ҳ алаш Режа: 1. Функциоал схемаларнинг вазифаси ва уларни бажарилишининг умумий тамойиллари 2. Технологик жи ҳ оз, ускуна ва коммуникацияларни функционал схемаларда ифодалаш  3. Функционал схемаларда автоматлаштириш воситалари ва асбобларининг шартли ҳ арфий белгиланиши  4. Автоматлаштириш воситалари ва асбобларининг функционал схемаларда шартли график тасвирлаш .

Функционал схемаларнинг вазифаси ва уларни бажарилишининг умумий тамойиллари Функционал схемалар автоматлаштириш системалари лойи ҳ асининг асосий техник ҳ ужжати бўлиб, унда технологик объект ва автоматик назорат, ростлаш бош қ ариш ва шу каби воситалари биргаликда тасвирланади Функционал схемаларни тузишда Давлат Стандарти ДС21.404-85 ва кўрсатма материал РМ4-4-85 тала блар ига риоя этилади. Функционал схемаларни лойи ҳ алаш жараёнида қ уйидаги масалалар ҳ ал этилади: 1. Технологик жараённинг му қ обил автоматлаштириш ҳ ажми ани қ ланади; 2. Автоматик тарзда назорат, ростлаш ва бош қ ариш лозим бўлган технологик параметрлар белгиланиб, техник воситалар мажмуасини танлаш ма қ садида уларинг ўлчаш чегаралари, усуллари ани қ ланади; 3. Масофадан ва автоматик бош қ ариладиган ижро механизмлари танланади; 4. Технологик жи ҳ оз, аппарат ва ускуналарнинг автоматик тарзда ҳ имоя ва блокировка этиш учун етарли бўлган ҳ ажми белгиланади; 5. Асбоб, автоматика воситалари ва аппаратураларини шчит ва пультларига, шунингдек, жойига, диспетчер пунктларига жойлаштириш ҳ ал этилади . Технологик жараёнларни автоматлаштиришнинг функционал схемаларини ишлаб чи қ ишда қ уйидаги талаб ва қ оидаларга амал қ илинади: 1. Автоматлаштиришнинг техник воситаларини танлашда технологик жараённинг характерини, жараённинг ён ғ инга ва портлашга мойиллигини, атроф-му ҳ итнинг за ҳ арлилигини ва емирувчилигини, ўлчанаётган му ҳ итнинг физик-кимёвий ҳ оссаларини ва параметрларини; ўлчаш ўзгарткичларининг ўрнатилган жойидан назорат ва бош қ ариш пунктларигача масофасини; бош қ ариш системасига ишончлилик, ани қ лик ва тез таъсир этиш каби талабларни ҳ исобга олиш зарур. 2. Автоматлаштиришда техник воситаларнинг оммавий (серияллаб) ишлаб чи қ ариладиганлари асосида тузилиши лозим; бунда улар ўзининг соддалиги,

ўзаро мос келиши, шчит ва пультларига ўрнатиш қ улайлиги билан таснифланувчи техник мажмуаларидан фойдаланиш ма қ садга мувофи қ дир. 3. Оммавий ишлаб чи қ ариладиган асбоб, техник восита ва аппаратураларини қ ўллаш имкони бўлмаганда янги воситаларни ишлаб чи қ иш учун техник топшири қ берилади. 4. Ёрдамчи энергиядан (электр ёки пневматик) таъминланувчи воситаларни танлаш технологик объектнинг ён ғ ин ва портлаш ҳ авфлилик шароитлари билан, шунингдек ахборот ва буйру ғ сигналларининг тез ишлаши ва узатиши масофасига қ ўйиладиган талаблар эътиборга олинади. 5. Диспетчерлик шчит ва пультларига ўрнатиладиган сигналла ш ва бош қ ариш аппаратураларининг чекланган бўлиши керак, акс ҳ олда ҳ измат кўрсатувчи ҳ одимларнинг эътиборини асосийларидан четга тортади, системани мураккаблаштиради, нар ҳ ини ошириб юборишга олиб келади. 6. Иккинчи даражали, ёрдамчи асбоб ва автоматика воситаларини иложи борича айрим шчитларга жойлаштириб, улар ишлаб чи қ ариш хоналарида бўлгани маъ қу л. Ф ункционал схемаларни лойи ҳ алашда технологик жи ҳ оз, ускуна ва коммуникацияларни ифодалаш Функционал схемада технологик жараён одатда ёрдамчи, иккинчи даражали аппаратларсиз, соддалаштирилган ҳ олда кўрсатилиб, чизманинг ю қ ори қ исмида келтирилади ва технологик объектнинг ишлаш принципи, автоматика воситалари билан муносабати ҳ а қ ида тўла тасаввур бериши керак; технологик жараёнга тегишли трубопроводларга ўрнатиладиган ростловчи орган, арматураларнинг фа қ атгина назорат ва автоматик ростлашда қ атнашадиганларигина кўрсатилади. Сую қ лик ва газларнинг технологик коммуникация ва трубопроводлари ДС2.784-70 га мувофи қ ифодаланади, яъни: сув (-1-1-) ёки кўк рангда, бу ғ (- 2-2-) ёки қ из ғ иш, азот (-4-4-) тў қ сари қ , кислород (-5-5-) яшил рангда ва ҳо к а зо. Коммуникацияларга му ҳ ит таснифига мувофи қ янада ани қ лик киритиш ма қ садида ра қ ам билан бирга ҳ арф индекси ќам қ ўлланилиши

мумкин; масалан: тоза сув-1 т , қ издирилган бу ғ -2 қ , бойитилган бу ғ -2 б , ва шунга ўхшаш. Одатда коммуникацияларни ра қ амли ёки рангли тасвирлаш мураккаб технологик жараёнлар учун тавсия этилиб, соддаларида қ ўлланмаса ҳ ам бўлади. Коммуникация ва трубопроводларнинг чизмаларидаги қалинлиги 0.5 дан то 1.5 мм гача бўлиб, уларнинг вазифасига қараб қалинлиги турли бўлиши мумкин; масалан, коллектор, магистрал трубопроводларни 1-1.5 мм қалинликда кўрсатиш мумкин. Технологик трубопроводларнинг уланиши ва кесилиши 6-расмда кўрсатилган. Газ R 1 Суюқлик а) б) в) 6-расм. Технологик трубопроводларни фукционал схемаларда ифодаланиши: а, б-уланганда; в-кесишганда. Технологик жараённинг жи ҳ оз, ускуна ва аппаратлари чизмада 0.2 дан то 0.5 мм қ алинликда чизилиб, уларнинг ўлчамлари орасидаги нисбат (масштабсиз чизилган та қ дирда ҳ ам) са қ ланиши керак. Ҳ ар бир ускуна олдига унинг номи ёки (жараён мураккаб бўлса) араб ра қ амларида позицион белгиси қ ўйилиши лозим.; ҳ арф-ра қ ам усулини ҳ ам қ ўллаш мумкин, масалан: с-5, н-7, и-3, бунда ҳ арфлар ускуна номини билдиради (с-си ғ им, н-насос, и- иситгич), ра қ ам эса шундай аппаратлар мажмуасининг тартиб номерини ифодалайди. Аппаратлар ра қ ам билан белгиланганда чизманинг бўш ерида аппарат номлари кўрсатилган жадвал берилиши керак.

Автоматлаштириш воситалари ва асбобларнинг шартли график ва ҳ арфий белгиланишлари Функционал схемаларда автоматлаштириш воситаларининг барчаси шартли кўрсатилиб, фа қ ат фильтр, редуктор каби ёрдамчи аппаратуралар тасвирланмайди. Шартли тасвирлаш ДС21 .404-85 талаб ва қ оидалари асосида бажарилади. Чизманинг пастки қ исмида шчит ва пультга ўрнатиладиган назорат, ростлаш ва бош қ ариш асбоблари кўрсатилади. Одатда белгилашнинг икки усули қ ўлланилиши мумкин, яъни соддалаштирилган ва ёйилган. Соддалаштирилган усулда назорат, ростлаш, бош қ ариш ва сигналлаш вазифаларини бажарувчи асбоблар мажмуаси айрим блок кўринишида тасвирланади. Ёйилган белгилаш усулида ҳ ар бир асбоб ёки восита вазифаси бўйича ало ҳ ида ифодаланади. 1-жадвалда автоматлаштириш воситаларини шартли график белгилаш келтирилган; график тасвир 0,5 дан то 0,6 гача қ алинликда бажарилиб, шчитга ўрнатилишини билдирувчи горизонтал чизи қ ва ало қ а йўлларининг қ алинлиги 0,2-0,3мм бўлиши лозим. 2,3,4-жадвалларда автоматлаштириш воситалари ва асбобларнинг функционал схемаларда шартли - ҳ арфий белгилашлар келтирилган. Функционал схемаларда шартли - ҳ арфий белгилашнинг баъзи-бир хусусиятлари: 1. А - ҳ арфи фа қ ат сигналлаш функциясини бажариб, сигналлаш воситаси шчитга ча қ ирилганми ёки асбобнинг ўзига ўрнатилганми эътиборга олинмайди. 2. S - ҳ арфли контакт қ урилмани билдириб, фа қ ат улаш, узиш, блокировка қ илишни ифодалайди; мабодо у бир ва қ тда сигналлашни ҳ ам уласа, у ҳ олда белгилашда S ва А биргаликда қ ўлланилади. 3. Н - ҳ арфи айрим блок ҳ олатидаги қ ўлда таъсир этиш қурилмаси учун белгилнади. 4. За ҳ ира ҳ арфлар стандартда назарда тутилмаган катталикларни белгилашда қ ўлланилиб, чизмада унга изо ҳ келтириш лозим.

1-жадвал Автоматлаштириш воситалари ва асбобларининг функционал схемаларда шартли график тасвири: Номи Тасвири Жойига ўрнатилган бирламчи ўлчаш ўзгарткичлари Шчитга ўрнатилган асбоб Ижро механизми. Умумий тасвири Бошқарув сигналининг берилиши тўхташига қараб: а ) ростлаш органи очилади б ) ростлаш органи ёпилади в ) ростлаш органи холати ўзгар- майди Ростлаш органи Сигналлаш чиро ғ и Электр машина (двигатель, г енератор) Электр қ ўн ғ ир оқ М

2-жадвал Функционал схемаларда автоматлаштириш воситалари ва асбобларининг шартли ҳ арфий белгиланиши: Бел г и Ўлчанаётган катталик Асбобнинг функционал вазифаси A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U - - - зичлик ҳ ар қ андай электр катталик сарф ўлчам силжиш ҳолат қўлда таъсир этиш - - вақт, вақтли дастур сатҳ намлик заҳира ҳарф за ҳ ира арф босим, вакуум сифат, тартиб, концентрация ва шу кабилар радиоактивлик тезлик, частота - - - фарқ , ўзгариш - нисбат, каср - - - автомат ик қайта улаш, айланиб чиқиш - - - - - - интеграл лаш ва қ т бўйича жамлаш - - - - сигна лла ш - - - - - - - кўрса тиш - - - - - - - - қ айд этиш - - - ростлаш, бош қ ари ш - - - - - - - - - - - - - - - улаш, узиш, қ айта улаш - - - - - - - ўлчанаётган катталикнинг ю қ ори чегараси - - ўлчанаётган катталикнинг қ уйи чегараси - - - - - - -

V W X Y Z температура бир нечта турли ўлчанувчи катталик қ овуш қ о қ лик масса тавсия этилмайдиган за ҳ ира ҳ арф за ҳ ира ҳ арф за ҳ ира ҳ арф - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3-жадвал Асбобларнинг функционал аломатларини акслантирувчи қ ўшимча ҳ арфий белгилаш: Номи Белгиси Сезгир элемент (бирламчи ўзгартириш) Масофага узатиш (орали қ ўзгартириш) Бош қ ариш станцияси Ўзгартириш, ҳ исоблаш функциялари Е Т К У

4 -жадвал Сигнал ўзгартиргичларнинг функционал аломатларини акс эттирувчи қўшимча ҳарфий белгилаш: Номи Белгиси Сигнал тури:  Электр ли  Пневматик  Гидравлик Сигнал кўриниши:  Аналогли  Дискретли Ҳ исоблаш қ урилмаси бажарадиган операциялар:  Жамлаш  Сигнални ўзгармас К коэффиц и ентига кўпайтириш  Интеграллаш  Дифференциаллаш  Сигнал ишорасини ўзгартириш E P G A D  K  dx/dt x(-1)

Адабиётлар: 1. Технологик жараёнларни бош қ ариш системалари, Юсуфбеков Н.Р. ва бош қ алар, Т., Ў қ итувчи,1997,453-754 бетлар. 2. Проектирование систем автоматизации технологических процессов, Справочное пособие, Подред. А.С.Клюева,2-е издание, М., Энергоатомиздат, 1990, стр.25-39. 3. Проектирование, монтаж и эксплуатация систем автоматизации в пищевой промышленности, Трегуб В.Г. и др., М., Агропромиздат,1991, стр. 48-54.

Похожие

Автоматлаштириш системаларининг функционал схемаларини лойиҳалаш

Автоматлаштириш системаларининг принципиал схемаларини лойиҳалаш

Автоматлаштириш системаларининг таркиб схемаларини лойиҳалаш

Автоматлаштириш системаларининг ташқи электрли ва трубали ўтказишлар схемаларини лойиҳалаш

Автоматлаштириш системаларининг шчит ва пультларини лойиҳалаш