Электр тармоқларининг кучланишлар қатори ва кучланишлар бўйича русумлаштириш - Энергетика - Рефераты

Электр тармоқларининг кучланишлар қатори ва кучланишлар бўйича русумлаштириш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

42 KB

Электр тармоқларининг кучланишлар қатори ва кучланишлар бўйича русумлаштириш Режа 1. Электр тармоқларнинг кучланишлар қатори 2. Электр тармоқларнинг русумлаштириш 3. Ўзбекистон Республикаси электр тизимлари тўғрисида қисқача маълумотлар

Электр энергиси электр тармоқлар орқали ҳар хил кучланиш билан узатилади ва тақсимланади. Кучланишнинг катталиги электр энергиясининг қуввати ва узатиладиган масофадан танланади. Электр энергисининг қуввати ва узатилаётган масофа қанча катта бўлса, кучланиш ҳам шунга қараб катта бўлиши лозим. МХМ ларда ва шу жумладан Ўзбекистон Республикасида қўлланадиган кучланишлар қатори қабул қилинган ва шу қаторга мос электр тармоқларда транформаторлар, изомерлар ва бошқа асбоб-ускуналар ишлаб чиқарилади. МХМда қўлланадиган кучланишлар қатори қуйидагича:  Ўта юқори кучланишли-1100, 800 кВ ўзгармас ток тармоқлари.  750, 500, 220, 110, 35, 10, 6 кВ-юқори кучланишли уч фаза ўзгарувчан ток тармоқлари.  660, 380, 220, 127 В паст кучланиш ўзгарувчан ток тармоқлари. Электр тармоқларининг ҳар хил қисмларида ҳар хил кучланишлар қўлланилади. Электр тармоқлар, вазифасига қараб қуйидагича бўлинади. 1. =1100 кВ, =800 кВ, ~750 кВ, ~500 кВ кучланишли тармоқлар - тизимлараро электр тармоқлар дейилади ва асосан алоҳида электр тизимларнинг ўзаро боғлайди. Масалан, Ўрта Осиё ва Жанубий Қозоғистон ва Ғарбий Сибир электр тизимларнинг боғловчи 500 кВ–ли ЭУИ ва подстанциялар электр тармоқлари. 2. ~500 кВ, ~220 кВ, ~110 кВ–кучланишли тармоқлар ҳудудий электр тармоқлар дейилади. Бу турли тармоқлар катта ҳудуднинг электр станциялари ва истеъмолчилар ўзаро боғлайди. Масалан, Ўзбекистон Республикасининг Самарқанд, Бухоро, Навоий ва Қашқадарё вилоятларининг боғловчи ЭУИ ва подстанциялар. 3. ~35 кВ, ~10 кВ, ~6 кВ –маҳаллий ёки тақсимловчи электр тармоқлар дейилади. Бу турли электр тармоқларга коммунал хўжалик ва фабрика заводларнинг бевосита электр таъминловчи тармоқлари киради.

4. ~0,4 кВ, 0,22 кВ–паст кучланишли электр тармоқлар дейилади. 5. Бу турли электр тармоқлар, коммунал хўжалик ва фабрика заводларнинг ички, уч ва бир фазали, тармоқлари киради. Электр тармоқларнинг маъмурий-бошқариш тизими ҳам мана юқорида кўрсатилган бўлинишни акс этади. ҳозирги вақтда Ўзбекистон Республикасининг маъмурий-бошқариш тизими бозор иқтисодиёти талабига мослантириб ислоҳ қилинаяпти. Ўзбекистон Республикаси электр тизими тўғрисида қисқача маълумот ҳозирги вақтда Ўзбекистон Республикасининг электр тизими иссиқлик ва гидроэлектро станциялар мавжуд. Бутун мамлакат истеъмол қилинадиган электр энергиясининг 86,5% иссиқлик электр станцияларда, 16,5% гидроэлектр станцияларда ишлаб чиқарилади. Бу электр тизимга юзлаб километрли 500, 220 кВ ҳаво ЭУЙ ва мос равишда ўнлаб шу кучланишли йирик подстанциялар, минглаб километрга чузилган 110, 35, 10 кВ ЭУЙ ишлаб турибди. Йирик электр станцияларга 2,2 мВт Новоангрен ИЭС, Сирдарё, Тошкент, ИЭС лари ва бошқалар киради. Мустақиллик йилларида Ўзбекистон Республикаси электр тизими анча ривожланди. Сирдарё-Гузор 500 кВ-ли ҳаво ЭУЙ, Бухоро-Қоровулбозор, Қоракўл-Қоровулбозор 220 кВ-ли ҳаво ЭУЙ қурилди. Яқин йилларда йирик ИЭСлар ишлатишга топширилади. Ўзбекистон электр тизими, Қоракўл-Мари 500 кВ ли ЭУЙ билан қўшни Турманистон, Гузур-Норак 500 кВ ли ЭУЙ билан Тожикистон, Сирдарё- Тохтагул 500 кВли ЭУЙ билан Қирғизистон ва Тошкент, ИЭС-Чимкент бинлан Қозоғистон электр тизимлари билан боғланган. Бу алоҳида миллий электр тизимларнинг ўзаро боғловчи ЭУЙ катта аҳамиятга эга бўлиб, барча миллий электр тизимнинг ташкил этади ва ягона тизимнинг барқарорлигини оширади. Барча миллий электр тизимлар бирлаштирилган диспетчер хизмати орқали бирлаштирилган бўлиб, қисқа туталиш шикастланишлардан кейинги

тезкор қайта уланишларда бирлаштирилган диспетчер орқали қатнаши кўзга тутилган. Айнан мана шу имконият ягона электр тизимнинг электр таъминлаш ишончлилигини оширади ва алоҳида аҳамиятга эга. Қисқа туташиш шикастланишлардан кейин электр тизимнинг барқарорлигини сақлашда ҳал қилувчи омилга эга. ҳозирги вақтда Ўзбекистон Республикаси ва барча МХМ нинг электр тизимларининг ИЭС лар буғ турбиналар асосида ишлаяпти. Буғ турбиналари иссиқлик энергиясининг механик энергияга айлантирувчи ускунадир. Бу ускуналарнинг фойдали иш коэффициенти паст. Шунинг учун электр тизимларда биринчи вазифа буғ турбиналарнинг ҳозирги замон буғ-газ турбиналар билан алмаштиришдир. Бу вазифанинг бажарилиши энергетик ресурсларнинг тежашдир, чунки бу турли турбиналарнинг фойдали иш коэффициенти юқори. Ўзбекистон Республикасининг электр тизимларнинг истиқболли режаси яқин вақтда Талимаржон иссиқлик электр станцияларнинг ишга тушириш, Сирдарё-Самарқанд-Навоий 500 кВ ли ҳаво ЭУЙ нинг қурилишининг тугатиш ҳамда энергия ва энергетик ресурсларниг тежашга йўналтирилган бир қатор йирик илмий-тадқиқот мавзуларнинг амалга ошириш натижасида электр энергиясининг нисбий сарфини камайтириш ва ривожланган мамлакатларнинг нисбий сарфи қийматига эришмоқ.

Фойдаланилган адабиетлар: 1. Боровиков В.А.и другие «Электрические сети энергетических систем» учебник для техникумов. Л.Энергия, 1992г 2. Мельшиков Н.А. Электрические сети и системы учебник для вузов М. Энергия, 1983г

Похожие

Электр тизимларда ички ўта кучланишлар.

Синусоидал ток ва кучланишлар. Синусоидал

Резонанс ҳақида. Кучланишлар резонанси.

Электр тармоқларининг бефарқ нуқтаси

Электр тармоқларининг ҳозирги замон техник-иқтисодий кўрсатгичлари.