Strigalar - Ботаника - Рефераты

Strigalar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

51.5 KB

www.arxiv.uz Reja: 1. Karantin ituzumdoshlar oilasiga kiruvchi begona o`tlar 2. Murakkabdoshlar oilasiga kiruvchi begona o`tlar 3. Strigalarning tarkalishi 4. Strigalarning marfologik va biologik xususiyatlari 5. Strigalarning o`tib kelish yullari

Sariq strigalar –striga lutae Lour Yarim parazit o`simlik bo`lib, shakarqamish, makkajo`xori ildizida parazitlik qiladi. Bir yillik 20 sm balandlikdagi o`tsimon o`simlik. Barglari ensiz, o`troq qalami, barg qirrasi butun 1,3-3,5 mm uzunlikdagi urug` orqali 5000 tadan ortiq miqdorda urug` hosil qilib ko`payadi. Osiyo,Afrika, AQSH, Avstraliyaning tropik va subtropik mintaqalarida tarqalgan. Zararlangan o`simlik tezda so`liydi, o`sishdan orqada qolib, sariq rangga kiradi va qurib qoladi. Makkajo`xori ekilgan dalalarning butunlay so`lib qolishiga sabab bo`ladi. Urug`i orqali tarqalganligini etiborga olib, urug`lik materiallarini nazorat qilish, yer usti organlarini yoqib tashlash kerak. Misr strigalari –striga hermonthica Benth Yarim parazit o`simlik bo`lib, urug` orqali ko`payadi. Osyo, Afrika, AQSH, Avstraliyaning tropik va subrotik mintaqalarida tarqalgan. Urug`i orqali tarqalganligini etiborga olib, urug`lik materiallarini nazorat qilish, yer usti organlarini yoqib tashlash kerak. 1. Karantin ituzumdoshlar sistematikasi Tikanli intizum -Solanum rostratum Dun. Salanaceae oilasiga mansub bir yillik begona o`t. poyasi yog`ochlashgan, kuchli shoxlangan uzunligi 30-100 sm usti tuklar bilan qoplangan. Barglari yaxshi ifodalangan, juft patsimon tomirlangan, 5-10 sm uzunlikda. Urug`I dumaloq buyraksimon, rangi to`q jigarrang yoki qora rangda, kattaligi 2-3 mm, eni 1-2 mm sozta meaning ichida 70 tadan hosil bo`ladi. Bitta o`simlikda 20 tadan 8000 gacha urug` hosil qiladi. O`simlikning urug`lari havo harorati 12 0 C bo`lganda may oylarida unib chiqadi, urug`I iyyul oylarida pishib yetiladi. Bu begona o`tning kelib chiqish markazi Shimoliy Amerika hisoblansa-da, u Osiyo Yevropa, Markaziy, Janubiy, Amerikada va Rossiyada uchraydi. Barcha ekinzorlarda ayniqsa bug`doyzorlarda, o`tloqzorlarda, pichanzorlarni ifloslantirib, katta zarar keltiradi. Bu begona o`tga qarshi karantin tadbirlari qatoriga urug`lik matereriallari 2

qat`iy nazorat qilish, almashib ekish qoidalariga amal qilish begona o`t tarqalgan dalalarni ikkinchi yil shudgor qilinib qoldirish kiradi. Ekinzorlarga gerbidsidlar bilan ishlov berilishi kiradi. Uch guli ituzum -Solanum triflorum L. Solanaceae oilasiga mansub bir yillik begona o`t. Poyasi tik o`suvchi, kuchsiz tiklashgan, uzunligi 20-80 sm, usti tuklar bilan qoplangan. Barglari yaxshi ifodalangan, juft patsimon tomirlangan, navbat bilan joylashadiga yaorog`i 2,5-7,5 sm uzunlikda. Gullari barg qo`ynida 3 tadan joylashgan. Urug`i tuxumsimon, to`q jigarrang yoki sariq rangda, sariq rangdagi meaning ichida hosil bo`ladi, shakli dumaloq. Iyun oyida gullasa sentabrda meva hosil qiladi. Bu begona o`tning chiqish markazi Shimoliy Amerika hisoblansa-da u Yevropa, Rossiyada uchraydi. Suv vositasi tarqaladi. Barcha ekinzorlarni ayniqsa sabzovot va dukkaklli ekinzorlarni ifloslantirib, katta zarar keltiradi. Begona o`tga qarshi o`tkaziladiga karantin tadbirlari qatoriga urug`lik materilallarining tarqalishiga yo`l qo`ymaslik, bir yil davomida dalani shudgor qilib qoldirish, ekinzorlarga gerbidsidlar bilan ishloz berish kiradi. Karolina ituzumi (Salanum corolinense L.) Turi. Ituzumdoshlar (Solanaceae) oilasiga mansub poyasi tik o`suvchi, shoxlangan, mayda tikanakli, 30-120 sm balandlikdagi o`simlik qirrasi to`lqinsimon uzunligi 5-15 sm, kengligi 0,8-2,5 sm. Beshta kosachabrg va 5 ta gultojibargdan tashkil topgan. Oq, yoki ko`k rangda ko`rinadi. Kattaligi 1 sm. Mevasi dumaloq silliq, to`q sariq rangdagi 2,5 sm kattalikdagi rezavor meva. Bu begona o`t shimoliy Amerika Rossiya, Gruziliyada tarqalgan, O`zbekistonda uchramaydi. Koroliya intuzumi ko`p yillik ildizpoyali begona o`t. May oyi oxirida vegitadsiya davomida gullab urug` hosil qiladi. Ekinzorlarni o`tloqzorlarni, zararlab katta zarar yetkazadi. Bu begona o`tga qarshi karantin tadbirlari qatoriga u tarqalgan maydonlarda qo`lda yaxshilab tozalash, dixloretan gerbidsidi bilan ishlov berish, urug`lik materiallarini qat`iy nazorat qilish ,kiradi. 3

Temir tikanli (Kam gulli ) senxrus –Censhrus pauciflorus Benth. Poaceae oilasiga mansub bir yillik begona o`t. Poyasi silliq, uzunligi 30-100 sm, usti tuklar bilan qoplangan. Barglari ingichka, 2,10 sm uzunlikda. Gullari shingil to`pgullar bo`lib, novdaning uchida hosil 1000urug` hosil qiladi. Bu begona o`tning kelib chiqishi Markaziy Amerika hisoblansa-da, u Osiyo, Yevropa, Markaziy, Janubiy Amerikada, Avstraliya va Rossiyada uchraydi. Urug`lari shamol va urug`lik materiallari, suv vositasida tarqaladi. Barcha ekinzorlarni ifloslantirib, katta zarar keltiradi, tikanakli mevalar chorva mollarining junini ifloslantiradi, terisini zararlaydi va og`iz boshlig`ini yalig`lantiradi. Begona o`tga qarshi o`tkaziladigan karntin tadbirlari qatoriga ikki yil davomida bug`doyni ular tarqalgan dalalarga ekmaslik, bir yil davomida dalani shudgor qilib qoldirish, ekinzorlarga gerbidsidlar bilan ishlov berish kiradi. 1. Kungaboqarlarning turlari 2. Kungaboqarlarnin morfologik va biologik xususiyatlari 3. Kungaboqarlarnin o`tib kelish yo`llari Kaliforniya kungaboqari – Helianthus californicus DC Turi Asteraceae oilasiga mansub poyasi tik o`suvchi, shoxlangan, 3 m balandlikdagi o`simlik. Bargi navbat bilan joylashadi, barg bandi yaxshi ifodalangan, qalami to`g`ri chiziqli, yashil rangda uzunligi 12-18 sm, kengligi 3-5 sm. Gullari savatchasimon to`pgullarda joylashib, naysimon va tilsimon gullari sariq rangda bo`lib, kattaligi 2 sm. Mevasi dumloq silliq, to`q sariq rangdagi 1 sm kattaligidagi rezavor meva. Urug`I mayda, 3 mm uzunlikda. Ildiz sestemai ildizpoya, stolon va asosiy yulduzdan iborat. Bu begona o`tning vatani Shimoliy Amerika bo`lib, Kanada, AQSH datarqalgan, O`zbekistonda uchramaydi. Kaliforniya kungaboqari ildizpoyali begona o`t. Urug`lari va stonorlar vositasi yordamida ko`payadi. Urug`lar va shamol va urug`lik materiallar vositasida tarqaladi. Ekinzorlarga, o`tloqzorlarga tarqalib, katta zarar yetkazadi. 4

Bu begona o`tga qarshi karantin tadbirlari qatoriga urug`lik materiallari qat`iy nazorat qilish kiradi. Kiprikli kungaboqar –Helianthus oetiolaris Nutt Turi Asteraceae oilasiga mansub, bir yillik, poyasi tik o`suvchi, 60 sm balandlikdagi o`simlik. Bargi juft, o`troq, qalamning uzunligi 2-6 sm. Gullari savatchasimon to`pgullari joylashib, naysimon va tilsimon ranglari bir xil rangda bo`ladi, kattaligi 1-2 sm. Ildiz sestemasi ildizpoya, stolon va asosiy ildizdan iborat. Bu begona o`t Polsha, Fransiya, Shvetsiya, Kanada, AQSH, Meksika, Argentina, Afg`onistonda tarqalgan, O`zbekistonda uchramaydi. Kiprikli kungaboqar ildizpoyali begona o`t. urug`lari va stolonlar vositasida ko`payadi. Urug`lari shamol va materiallar vositasida tarqaladi. Bu begona o`tga qarshi karantin tadbirlari urug`lik materiallari qat`iy nazorat qilishdan iborat. Barg bandli kungaboqar –Helianthus petiolaris Nutt. Turi Asteraceae oilasiga mansub bir yillik poyasi tik o`suvchi, 80 sm balanlikdagi o`simlik. Bargi uzun bandli qisqa yaproqli yavansimon shaklda. Savatchalari mayda, uzunligi 1,2-2,6 sm. Gullari savatchasimon to`ogullari joylashib naysimon va tilsimon gullari sariq rangda bo`lib, kattaligi 1-2 sm. Ildiz sestemasi ildizpoya, stolon va asosiy ildizdan iborat. Bo begona o`t Shimiliy Amerika, (Kanada,AQSHda) tarqalgan O`zbekistonda uchramaydi. Barg bandli kungaboqar ildizpoyali begona o`t. urug`lari vositasida ko`payadi. Urug`lari shamol va urug`lik materiallar vositasida tarqaladi. Bu begona o`tga qarshi karantin karantin tadbirlarini urug`ik materriallarini qat`iy nazorat qilishdan iborat. Tukli kungaboqar –Helianthus scaberrimus Benth Turi Asteraceae oilasiga mansub bir yillik, poyasi shoxlangan, tik o`suvchi, 1 m balandlikdagi o`simlik. Barglari navbat bilan joylashib, ovalsimon. Gullari savatchasimon to`pgullarda joylashib, o`lchami 3 sm, naysimon va tilsimon gullari sariq rangda bo`lib, kattaligi 1-2 sm. Urug`I tuxumsimon, sariq rangda tuklanib, popik hosil qiladi. Ildiz sestemasi ildizpoya, stolon va asosiy ildizdan iborat. 5

Bu begona o`t Nedirlandiya, Fransiya, Shvetsiya, Kanada, AQSH, Argentinada tarqalgan, O`zbekistonda uchramaydi. Bu begona o`tga qarshi karantin tadbirkari qatoriga urug`lik materiallarini qat`iy nazorat qilish kiradi. 6

Adabiyotlar : 1. Voronkova A.V. i dr. – Karantin rasteniy. Moskva. Agropromizdat, 1986.255 str. 2. Dementyeva M.I. – Fitopatologiya. Moskva 1985. 3. Pospelov S.M., Shestiperova Z.I., Doljenko I.K. – Osnov ы karantina rasteniy. Moskva, Agropromizdat, 1985 4. Peresыpkin V.F.Selskoxozyaystvennaya fitopatologiya. Agrop. Moskva 1989. 5. Jumaniyozov M., Safarov M.D., Sangis F.T., Sichev A.Sh. – Respublika o`simliklar karantini davlat bosh inspeksiyasi 6. O`zbekiston respublika hududini karantindan zararkunandalar, o`simlik kasalliklari va begona o`tlardan muhofaza qilishga doir qonun hujjatlari. 2000 7. I.A.Karimov. “O`zbekiston XXI asrga intilmoqda”. Toshkent 2000 y. 8. I.A.Karimov. “Milliy davlatchilik istiqlol mafkurasi va huquqiy madaniyat to`g`risida”. Toshkent 1999 y. 9. I.A.Karimov. “Barkamol avlod – O`zbekiston taraqqiyotining poydevori”. Toshkent 1997 y. 10. Karimov I.A. “Qishloq xo`jalik taraqqiyoti to`kin hayot manbai”. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining X sessiyasida so`zlagan nutqi. 1997 yil 25-dekabr. 11. Qishloq xo`jaligida iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish dasturi 1998- 2000 y. T. O`zbekiston 1998 7

Похожие

Strigalar karantin ituzumdoshlar oilasiga kiruvchi begona o’tlar

Karantin begona o’tlarni ekspertizasi

O’zbekiston Respublikasining karantin begona o’tlar bilan zararlanish holati

Yuksak o'simliklarning organlari to'qimalari va funksional tizimlari

O`simliklarning geterotrof oziqlanishi usullari