Саноат биноларида ёруглик ва ҳаво алмашуви

Саноат биноларида ёруглик ва ҳаво алмашуви

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

49.3681640625 KB

Саноат биноларида ёруглик ва ҳаво алмашуви Режа: 1. Ишлаб чиқариш хоналари микроиқлими. 2. Хоналарда ҳавони алмаштириш усуллари 3. Ишлаб чикариш биноларида шовкин ва тебранишга карши кураш.

Саноат биноларида ёруглик ва ҳаво алмашуви Ёруғлик саноат биноларида бир хилда тарқалган бўлиши, ишлаш жойлари тўғри тушаётган ёруғликлардан ҳоли бўлиш, кўзни чарчатадиган ёруғлик ва ярқироқ асбоб – ускуналарни бўлмаслигини таҳмин қилиши керак. Ишлаб чиқариш хоналарида ёруғлик табиий, сунъий ва аралаш бўлади. Ёритиш усулини танлаш ишлаб чиқариш технологияси спецификаси, бинонинг ҳажмий – режавий ва тузилмавий ечими, қурилиш районининг иқлими ва ёруғлик иқлими, ҳамда иқтисодий эҳтиёжлар ҳисобига бўлади. Табиий ёруғлик одамлар доимо бўлиб турадиган хоналарда кўрилади. Ишчи жойларини табиий ёруғлик билан ёритиш доимий бўлмаслиги ҳам мумкин, чунки у йил ва куннинг қайси вақтига, атмосфера ҳолатига ва ҳ.к. боғлиқ бўлади. Икки сменалик ишларда табиий ёруғликдан фойдаланиш вақти камроқ. Суний ёруғликдан ишлаб чиқаришда ички муҳитни берилган параметрларда қаттиқ ушлаб турадиган, ёруғлик фонарларидан меъёрий фойдаланиш қийин бўлган жойларда фойдаланилади. Аралаш ёруғлик кундуз пайтлари бир вақтини ўзида табиий ва суний ёруғлик фойдаланилганда қўлланилади. Суний ёруғлик табиий ёруғликдан етарли бўлмаган участкаларга ўрнатилади, шунинг билан бирга чироқлар ишлаётганларга таъсир қилмаслиги ва спектрал таркиби бўйича табиий ёруғликка яқин бўлиши керак. . Биноларни табиий ёруғлик билан таҳминлаш ўз навбатида: ён томондан (боковой) ташқи деворга ўрнатилган ёруғлик тушадиган тешик ёрдамида, тепадан – томга ўрнатилган фонарлар ёрдамида ва ҳар иккиси биргаликда амалга оширилади.

Табиий ёруғлик танлашда технологик жараённи, қандай аниқликда ишлаш шароити, бинонинг ҳажмий режавий ва тузилмавий ечими, қурилиш жойининг иқлими ва ёруғлик иқлими ҳисобга олинади. Вариантлар солиштирилиб ёруғлик тури аниқланади. Ён томондан ёритиш кўп қаватли биноларда, ҳамда хона чуқурлигини дераза баландлигига (шартли ишчи юзасига нисбатан) нисбати камида 8 бўлганда тепадан ва ёндан - бир қаватли кўп оралиқли биноларда қўлланилади. Табиий ёруғлик билан ёритиш доимий бўлмайди, шунинг учун хоналарда табиий ёруғлик қийматини абсолют бирликларда аниқлаб бўлмайди. Саноат биноларда ёруғлик-табиий ёруғлик коэффициенти билан ўлчанилади (т.е.к) (е н ). Т.ё.о.н. меъморий миқдори МДҲ нинг ёруғлик иқлими бўйича бўлинган ( I , II , III , IV , V ) поясларга қараб, ушбу формула бўйича топилади: e н (I,II,III,IV,V) = e н , m е н – КМК жадвалидан ишлаб чиқариш бинолари учун олинадиган меъёрий миқдордаги т . ё . к . m - иқлим ёруғлик коэффициенти Ҳисоблаш ишларини бажаришда биринчи ва охирги нуқта девордан 1 м ичкаридан олинади , қирқим чизиғида вақтинчалик ишчи турган жой 0,8 м деб қабул қилинади , нуқталар орасидаги масофа 2 –3 м , олинади . Ёруғлик тушадиган ўрин ўлчами , шакли ва турган жойи тўғрилигини ҳисоблаш йўли билан топилади . Бунинг учун ёруғлик ён томондан , тепадан тушганда алоҳида ҳисоблаб , кўндаланг ( разрезда ) қирқимда тушаётган ёруғлик эгри чизиқ билан кўрсатилади ва ҳамма нуқталардаги ёруғлик жамланиб ўртача тушаётган ёруғлик аниқланади ва чизмада кўрсатилади . Урин майдони ҳисоблаганга нисбатан +5, -10% оғиши мумкин.

Саноат иншоотларида ёруғлик ҳисоби алоҳида услубий қўлланмада берилгани учун бу ерда уни ёритишни лозим топмадик. Баъзи саноат биноларида технологик жараёнга қараб сунъий ёруғликдан фойдаланилади, бунда ҳархил ёритгич асбоблари ва системалари қўлланиб улар қандай баландликда ва шароитда қўйилиши ҳисобланади. Сунъий ёритиш умумий ва аралаш системали бўлиши мумкин. Агар ишлаб чиқариш биноларда I ва II разрядли, яъни юқори ва энг юқори аниқликда иш бажариладиган бўлса, у вақтда табиий ва сунъий ёруғликдан фойдаланилади. Ишлаб чиқариш хоналари микроиқлими . Ишлаб чиқариш хоналари технологик жараён талабларига жавоб берган ҳолда, у ерда ишлаётганлар учун микроиқлим ҳам ташкил этилган бўлиши зарур. Ҳаво муҳити метеорологик параметрларига ҳарорат, намлик, ҳаво ҳаракати тезлиги ва тозалиги киради. Ишлаб чиқариш биноларининг микроиқлими иш категорияларига (оғир, ўртача оғир ва енгил) қараб, хоналардан нима мақсадда фойдаланишга, технологик жараён вақтида чиқадиган иссиқлик миқдорига ва йилнинг қайси даври тўғри келишига қараб иссиқ ва совуқ даврларга (период) бўлинади. Совуқ пайтида ҳарорат 16 – 22 С, намлик 30 – 60 % ва ҳаво ҳарорати 0,2 – 0,3 м/с бўлади. Иссиқ кунлари ҳарорат 18 –25 С, намлик 30 – 60 %, ҳаво тезлиги 0,2 –0,5 ва 0,3 – 0,7 м/с бўлади. Ишчи зонаси деб полга нисбатан 2 м баландлик қабул қилинади. Доимий ишлаш жойи деб, ишлаётган киши вақтини кўп қисмини ўтказадиган майдони (участка) ҳисобланади. Ишлаб чиқариш хоналарининг ишчи зонаси ҳавосида заҳарли газлар, парлар, чанглар ва бошқа аэрозоллар концентрацияси меъёрдагидан ошиб кетмаслиги учун жиҳозлар, аппаратлар ва тармоқлар герметикланади,

заҳарли моддалар чиқарадиган жойлар ишчи хоналаридан ажратиб қўйилади. Ишлаб чиқариш биноларида меҳнат шароитини яхши ташкил этиш учун бир қанча тадбирлар кўрилади, шулардан асосийси хоналарда ҳаво алмашувидир.(расм 3.) Расм 3. Бир қаватли бинолар аэрация схемалари а – қиш ва ёз даврларида, б – шамол пайтида бино ёпмаларида бўладиган босим эпюралари, в – шамол пайтида кириладиган ва чиқиладиган туйникларни очилиши, г – шамол йўналиши Хоналарда ҳавони алмаштириш усуллари : шамоллатиш (аэрация) йўли билан (ўринлар орқали), механик усул билан шамоллатиш ва кондиционерлар ёрдамида амалга оширилади. Хоналарда ҳаво алмашувининг аэрация усули, яҳни табиий шамоллатиш ҳаво алмашувининг ташкил этилган ва бошқариладиган усули дейилади, чунки у хонага берилаётган ҳавони бошқариш қобилиятига эга. Ҳаво аэрациясини бўлиши биноларда ҳарорат ва намликни йил давомида ёки кунда ўртача тебраниб туришини таҳминлайди.

Механик (мажбурий) шамолатиш усули ҳавонинг ҳарорати ва намлигини кескин ўзгариши мумкин бўлмаган ишлаб чиқариш хоналарида қўлланилади. Ҳарорат намлик ҳолатини берилган тартибда ушлаб туриш керак бўлган ишлаб чиқариш жойлашадиган биноларда, кондиционерлар ўрнатилади.

Ишлаб чикариш биноларида шовкин ва тебранишга карши кураш. Ишлаб чиқаришда ишчиларга доим шовқин (шум) ҳалақит беради, у эса ўз навбатида организмга ва маҳсулот чиқаришга таъсир қилади. Шунинг учун шовқинга қарши кураш катта социал, санитар-гигиеник ва иқтисодий аҳамиятига эга. Саноат корхоналарида шовқин чиқарадиган жойлар ҳархил, ҳар қандай машина ва механизмлардан, қувур тармоқлардаги газ ва суюқлик оқими, аппаратлар, санитар - техник жиҳозлар, цех ва корхона ичидаги транспорт ва ҳакозодан бўлиши мумкин. Шовқинни даражаси ва спектрга боғлиқ ҳолда, одамга таъсир қиладиган шовқиннинг босқичлари, аниқланган : I - даражаси 120 –140 дБ дан юқори бўлган шовқин эшитиш органларига кучли ( механик ) таъсир этади; II –даражаси 100 – 120 дБ ли шовқин паст частоталарда ва 80 – 90 дБ ли ўрта ва юқори частоталарда одамнинг эшитиш органида ўзгаришлар киритади, III - паст даражали шовқин одамнинг нерв системасига, айниқса ақлий меҳнат билан шуғунланадиганларни таҳсир килади. Юқоридаги босқичлар асосида шовқинни одамга таъсири санитар меъёрлар билан белгиланади ва шу меъёрлар асосида хоналарда ва саноат корхонаси худудидаги доимий иш жойларда шовқинга қарши чоралар кўрилади. Лойиҳалаш пайтида, яъни, қурилиш-акустик тадбир қабул қилинаётганда шовқинни пасайтириш бўйича икки кўринишдаги вазифа ҳал қилинади. Биринчи ҳолатда ўралган хонада шовқин тарқалиши камайтирилади, иккинчи ҳолатда хонадаги жойлардан (технологик, санитар-техник жиҳозлар) чиқаётган шовқин даражаси пасайтирилади. Товушни(шумни) пасайтирувчи қурилиш акустик усулларга (товуш юткич асбоблар, экранлар ва ҳ.к.), шовқин бўлаётган хоналарни алоҳида

қилиш, товуш ютувчи материалларда ва акустик экранлардан фойдаланиш киради

Адабиётлар: 1. Сербинович П. П. Архитектура промшленних зданий. М. 1982. 2. Орловский Б. Я. Архитектура гражданских и промшленних зданий. М. 1991. 3. Кутухин Е. Г., Коробков Л. Г. Конструкци промшленних и селскохозяйственних зданий. М. 1995. 4. Шубин Л.Ф. Архитектура промшленних зданий. М. 1986.

Похожие

Турар жой биноларида жорий ремонт қилиш

Саноат корхоналари ёрдамчи бино ва хоналари

Саноат бинолари ва тузилмаларини унификация килиш

Саноат бинолари поллари

Саноат бинолари ёпмалари