Саноат бинолари ва тузилмаларини унификация килиш - Архтектура - Рефераты

Саноат бинолари ва тузилмаларини унификация килиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

87.7626953125 KB

Саноат бинолари ва тузилмаларини унификация килиш Режа: 1. Модул системаси ва бино параметрлари. 2. Бинонинг тузилмавий элементларини режалаш укларига боглаш.

Саноат бинолари ва тузилмаларини унификация килиш Унификация деганда, бино ва тузилмаларнинг ҳажмий режали параметрларини ва элементлар сонини шакли ва тузилмасига қараб бир хил ўлчамга келтириб олишга айтилади. Курилиш тузилмалари ва деталларининг ўлчамлар тури сонини қисқартириш мақсадида тармоқлараро ҳажмий - режавий ва тузилмавий саноат бинолари унификацияси ва универсал қўлланиладиган бинолар барпо қилинмокда. 1962 йилда унификацияланган типовой оралиқ (УТП) ва секция (УТС) лардан иборат бўлган қулай ва ҳархил шаклга эга бўлган типовой лойиҳалашга ўтилди. УТП - бу бинолар оралиғи бўлиб, бир хил узунликда, эни, баландлиги ва тузилмавий ҳолатига қараб чиқараётган маҳсулоти технологик жиҳатдан бир-бирига яқин бўлади. УТС – бу бинонинг алоҳида бир қисми (ҳарорат блоки) бўлиб, унда тузилмавий ҳолати бир хил бўлган бир неча хил маҳсулот чиқарадиган корхона жойлашиши мумкин. УТС параметрлари (режа ўлчами, устунлар сеткаси, баландлиги ва цех ичидаги транспорт кўриниши ва юк кўтариши) ишлаб чиқариш талабларига жавоб бериши керак. Унификацияланган оралиқ ва секцияларни қўллаш учун қуйидаги лойиҳалаш материаллари ишлаб чиқарилган: - Типовой конструкция тузилма чизмалари (ТК) - Типовой детал чизмалари (ТД) - Типовой монтаж деталлари ва уларнинг бирикиши (ТДМ). Бу монтаж иши билан шуғулланадиган қурувчилар учун керак бўлади. - Типовой меҳморчилик - қурилиш деталлар (ТДК) буни лойиҳаловчилар ва қурувчилар учун тавсия қилиш мумкин. - Саноат биноларини қуришда ҳажмий - режавий ечимини унификациялаш асосида юқори иқтисодий самара олиш мумкин,

биринчидан тузилмаларнинг типовой ўлчамлари сони қисқариши ва қурилиш корхоналарида ишлаб чиқаришни кўтарилиши ҳисобига нархи пасаяди, иккинчидан УТП, УТС ва чизма материалларини қўллаш натижасида лойиҳа ишлари ҳажми ва уни тайёрлаш қисқаради. Модул системаси ва бино параметрлари. Биноларнинг ҳажмий - режали ва тузилмавий ҳолатини унификация қилишда модул системасидан фойдаланамиз. Бинолар ўлчами ва уларнинг элементлари, қурилиш тузилмалари санитар - техник жиҳозлари билан бирга маълум қонуният асосида асосий модулга (М - 100 мм) бўйсунади. Лекин саноат қурилишида асосий модулга асосланган ҳолда катта (укрупненний) модуллар ҳам қўлланилади (мисол учун 6М – 600 мм, 12М – 1200 мм. ). Ҳажмий - режали ўлчамларни қўллашда қуйидаги катталаштирган модуллардан фойдаланилади: - Бир қаватли биноларда оралиқ эни ва устун қадами 60М, полдан ёпма юк кўтарувчи тузилманинг пастки қисмигача 6М (6м гача бўлса), 6М дан юқориси 12М олинади. - Кўп қаватли биноларда оралиқ эни - 30М (оралиқ 6 ва 12 м бўлганда) ва 60М (оралиқ 12 м дан юқори бўлганда), устун қадами 60М қаватлар баландлиги 6М ва 12М олинади (баландлиги 4,8 м ва ортиқ бўлса.) Унификация қоидаларига ва бинони параметрларига қараб: Бир қаватли саноат биноларининг: -оралиқ эни 12 , 18 , 24 , 30 ва 36 м (юқори); -устун қадами - четки қаторларда 6м (12 м), ўрта қаторларда 6 ва 12 м; -баландлиги (полдан тузилма пастигача) 3 м дан 6 м гача, 0,6 дан ошиб боради, 7,2 м дан 18 м гача 1,2 дан ошиб боради. Кўп қаватли бинолар учун оралиқ эни 6, 9, 12 м ва ундан ортиқ (кратни 6 м) бўлса устун қадами 6 м олинади.

Устунлар сеткаси қуйидаги ўлчамларда олинади: - йиғма темирбетон тўсинли каркас биноларда 6х6, 6х9, 6х12, (6х3х6)х6, (9х3х9)х6 м. Юқори қаватлар устунлар сеткасини 6х18 м ва 12х36 м олиш мумкин. - агарда фермалар орасида техник қаватлар бўлса 6х12, 6х18 м ва 6х24 м олинади. Кўп қаватли бинолар тўсинли ёпмалар (перекрития) бўлса, баландлиги: - оралиқ эни 6 м ва 9 м да – 3,6; 4,2 ва 6,0 м, биринчи қават учун 7,2 м бўлади. - оралиқ эни 12 м бўлса - 4,2; 4,8 ва 6,0 м олинади. Ҳажмий - режали ва тузилмавий элементларни қўллашда номинал ўлчамлардан фойдаланамиз. Номинал яхлитланган ўлчам бу бинонинг ўқ чизиқлари орасидаги масофа бўлиб, модулга тенг қилиб олинади. Тузилмавий ўлчам номинал ўлчамдан чокларни қалинлиги, қўшимча қўйиладиган элементларнинг узунлиги билан фарқ қилади. Масалан қадами 6 м бўлган жойга 5980 мм девор панели қўйилаяпти, лекин уни узунлигини 6000 мм деб қабул қиламиз. Заводдан чиқарилган тузилманинг ҳақиқий ўлчами натурал ўлчам дейилади. Саноат қурилишида йирик модулларни қўллаш тузилма ва деталларни йириклаштиришга ва монтаж элементларнинг сонини камайтиришга олиб келади. Йиғма тузилмалар қулай (оптимал) габарити ва оғирлигини танлаш қурилиш механизмлари ва уларни юк кўтариш қобилияти, транспорт тури ва габарити, ҳамда технологик жараёнга боғлиқ бўлади.

Бинонинг тузилмавий элементларини режалаш укларига боглаш. Унификацияланган ҳажмий – режали ва тузилмавий ечимли саноат биноларидан фойдаланиш тузилмавий элементларни режалаш ўқларига боғлаш қоидалари асосида амалга оширилади. Боғлаш ўлчами деб режалаш ўқидан четигача, ёки тузилмавий элемент қисми геометрик ўқигача бўлган масофа тушунилади. Каркас биноларда четки ва деворлар бўйлама режалаш ўқларига нисбатан «нулевой», 250 мм ва 500 мм га боғланади. Расм 4. Бир қаватли бинолар устун ва деворларини кўндаланг ва бўйлама режалаш ўқларига боғлаш а – устунлари ўрта ўқ чизиқларига боғлаш, б-в – шуни ўзи, устун ва деворларни четки бўйлама ўқ чизиқларига, г-е – шуни ўзи, бино ён томонидаги кўндаланг ўқ чизиқларга ва кўндаланг ҳарорат чоклари бор жойларда, ж-и – оралиғи бир хил баландликда бўлган биноларнинг кўндаланг ҳарорат чокларидаги устун ва қўшимча қўйилган элементларни боғлаш, к-м – шуни ўзи, баландлиги ҳар хил бўлган параллел оралиқларда, н-о – шуни ўзи, ўзаро перпендикуляр бирлашаган оралиқларда, п-т – юк кўтарувчи деворларни бўйлама режалаш ўқларига

боғлаш; 1 – юқори оралиқлар устуни, 2 – паст оралиқлар устуни, қайсики юқори кўндаланг оралиқларга ён томони билан бирлашади «Нулевой» боғланишда ўқ чизиғи устуннинг ташқи томонидан ва деворнинг ички қисми ташқи томонга 30 мм силжиган бўлади. Бу қўйидаги ҳолларда қўлланилади: а) бино темирбетон каркасли, крансиз, четки устунлар қадами 6 м ва 12 м. б) бино крансиз, темирбетон ва аралаш каркасли, деворлари панелли четки қатор устунлар қадами 6 м ва 12м в) бино темирбетон ва аралаш каркасли, кўприк кранли (20 т гача), четки устун қадами 6 м ва баландлиги 14,4 м гача. 250 мм га боғланиш, устун ташқи қисми ўқ чизиғига нисбатан ташқи томонга 250 мм га силжийди, деворларнинг ички қисми ва устун орасидаги 30 мм бўшлиқ бўлади, бу қўйидаги ҳолларда қўлланилади: а) бино темир ва аралаш каркасли, крансиз, четки устунлар қадами 12 м. б) бино йиғма темирбетон ва аралаш каркасли, кранни юк кўтариши 20 тоннагача, четки устун қадами 12 м, ҳамда кран юк кўтариши 30 ва 50 тонна, бино баландлиги 12 м ва юқори, четки қатор устунлар қадами 6 м. в) (б) пунктидагидай фақат темир – каркасли ва четки устун қадами 6 м. 500 мм га боғланиш: а) асосий юк кўтарувчи устун, ёрдамчи устунни ўрнатиш учун ён девордан 500 мм га силжитилади. б) кўндаланг ҳарорат чоқларидаги жуфт устунларнинг ўқлари режа ўқларига нисбатан 500 мм га силжитилади. в) паралел оралиқлар ёки ўзаро кўндаланг оралиқларининг баландликлари ҳар ҳил бўлади.

Устун ташқи қисми билан девор ички қисми орасидаги 30 мм бўшлиқ деворни маҳкамлаш приборларини жойлаштириш учун қолдирилади. Ораёпмаси тўсинга ўрнатилган кўп қаватли биноларда четки қаторлар устуннинг бўйлама кетган режалаш ўқларига боғлаш ёпмага тушаётган меъёрий юкларга боғлиқ. Агар бинога 5-10 кПа юклар тушаётган бўлса, устуннинг ташқи чети режалаш ўқи билан бирга ташқарига 200 мм га силжийди, деворнинг ички юзаси билан устун орасида 30 мм бўшлиқ қолади. Агар бинода ораёпмага 10-25 кПа юк тушаётган бўлса, у ҳолда устуннинг ташқи чети билан режалаш ўқи қўшилади, устун ва девор ўртасида 30 мм бўшлиқ қолади. Кўп қаватли бинолар ён томони устунлари ташқи чети, четки кўндаланг режалаш ўқларидан 200 мм да бўлади, ёки четки устунлар кесими геометрик ўқлари режалаш ўқларини ичкарига 500 мм га силжитади. Биринчи ҳолатда ён девор ички юзаси билан устун ташқи чети орасида 30 мм бўшлиқ қолдирилади, иккинчи ҳолатда шундай бўшлиқ девор билан режалаш ўқи орасида ўлчами 1000 мм бўлган қўшимча икки қаторли устунларда қўйилади, ёки геометрик ўқлар режалаш ўқлари билан қўшилади, иккинчи ҳолда ҳарорат чоки битталик режалаш ўқига қўшилиб, ҳар бир устун режалаш ўқига нисбатан 500 мм силжийди. (расм 5)

Расм 5.Кўп қаватли бинолар устун ва деворларини режалаш ўқларига боғлаша – устунларни ўрта қаторларга боғлаш, б-в – устун ва деворларни четки бўйлама кетган ўқ чизиқларига боғлаш, г, д – шуни ўзи, бино ён томонида, е, ж – устунларни кўндаланг ҳарорат чоклари чизиқлари бўйича боғлаш

Адабиётлар: 1. Сербинович П. П. Архитектура промшленних зданий. М. 1982. 2. Орловский Б. Я. Архитектура гражданских и промшленних зданий. М. 1991. 3. Кутухин Е. Г., Коробков Л. Г. Конструкци промшленних и селскохозяйственних зданий. М. 1995. 4. Шубин Л.Ф. Архитектура промшленних зданий. М. 1986.

Похожие

Саноат бинолари поллари

Саноат бинолари ёпмалари

Саноат бинолари ёпмалари

Саноат бинолари поллари

Саноат бинолари деразалари