Ораёпмалар эксплуатацияси - Архтектура - Рефераты

Ораёпмалар эксплуатацияси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

207.5 KB

Ораёпмалар эксплуатацияси Режа: 1. Ораёпмалар ва ораёпма элементларининг эксплуатацияси. 2. Ораёпмалар конструкцияси. 3. Айрим ораёпмаларнинг тузилиш хусусиятлари хамда уларнинг дефектларининг келиб чиқиш сабаблари ва бартараф этиш усуллари.

Ораёпмалар бинони баландлиги бўйича ажратиб туради ва бинода жойлашган одамлар ва жиҳозлардан тушувчи юкларни қабул қилади ҳамда бинонинг умумий барқарорлигини таъминлаб берувчи горизонтал бикрлик пардаси ролини ўйнайди. Ораёпмалар конструкцияси бўйича балкали (1-расм) майда унсурлардан йиғилган ва йирик ўлчамли (2-расм) бўлиши мумкин. Расм 12 . Балкали ораёпмалар. а-чордо қ ли темир бетон балкалар; б- худди шундай, қ аватлараро; в- енгилбет о н тошли т ў лдирувчили санитар хоналар; г-худди шундай қ аватлараро; 1- балка; 2- минерал пахтали пакет; 3-иситгич; 4- тош қ оло ҳ акли п ў стло қ ; 5- енгил бетон плита; 6-толь; 7- қ ум; 8- қ айиш қ о қ қ истирма; 9-енгилбетон тош- қў йилма; 10- қ оришма; 11-суво қ

Кессонли ораёпмалар томонлар нисбати 2 дан камроқ бўлган тўр ҳосил қилувчи икки йўналиш бўйлаб жойлашган плита ва балкалардан иборат ораёпмаларга айтилади (3-расм). 3-расм. Кессон ораёпмалар схемаси. А- фақат колонналарда жойлашган балкалардан иборат схема; Б- бош ва иккинчи даражали балкали схема; В- кесишувчи ортогонал жойлашган балкали схема; Г- кесишувчи диагональ жойлашган балкали схема. Ноёб бинолар қурилишида ҳамда эски биноларни реконструкциялашда яхлитқуйма темирбетон ораёпмалар ишлатилади. Расм 13 . Йирик панелли ораёпмалар. а- к ў пб ў шли қ ли ёпмали; б,в,г- икки темирбетон панелли айрим конструкцияли; д-худди шундай бир темирбетон панелли; е-осма шифтли; 1- товушизоляция қ истирмаси; 2- қ овур ғ алари икки й ў налишли к ў п қ овур ғ али панель; 3- худди шундай, қ овур ғ алари бир й ў налишли; 4- шатерли панель; 5- осма шифт; 6- осилмалар.

Ёғоч ҳамда металл балкаларга ёғоч тўшамали ораёпмалар меъёрий эксплуатация шароитига кўпроқ мойил бўлиб, умрбоқийлиги эса камроқ ҳисобланади. Ораёпма ичига намликни кириши, тошдеворга маҳкамланган ёғоч ва металл балкаларининг учларидаги гидроизоляциянинг бузулиши унсурларнинг тез чиришга ва металл балкаларнинг занглашига олиб келади. Гидроизоляция ашёлари маълум бир хизмат муддатини ўтаб бўлганидан сўнг ўзининг муҳофаза хоссаларини йўқотишлари муносабати билан, галдаги режавий-огоҳлантирув ремонтларининг вазифаси барча ораёпма унсурларининг эксплуатациявий хоссаларини тиклаш ҳисобланади. Йирик ўлчамли унсурлардан иборат йиғма ораёпмалар, ҳамда темирбетон яхлитқуйма ораёпмалар бинонинг асосий юк кўтарувчи унсурларнинг умрбоқийлигига мос хизмат муддатига эга. Бу ораёпмалар намлик ва бошқа омиллар таъсирига чидамлироқ ҳисобланади, аммо тажаввузкор муҳитнинг, намлик режимининг тез-тез дамодам ўзгариб туриши бетонни тез бузулишга, унинг ичида дарзлар ҳосил бўлишига, ҳимоя қатлами зичлигининг бузулишига, арматуранинг занглашини тезлашувчига олиб келади. Бетонда дарз ҳосил бўлиши ҳимоя қатламининг қалинлиги оз бўлган қовурғали прокат унсурлардан иборат йирик ўлчамли темирбетон ораёпмалар учун айниқса хавфли. Галдаги кўрикларда ораёпмаларини осилиб қолганлигига ва титровчанлигига аҳамият бериш лозим ва мавжуд нуқсонларнинг сабабини аниқлаб, уларни бартараф этиш чораларини ишлаб чиқиш керак. Одатда юқорида кўрсатиб ўтилган нуқсонларга эга бўлган ораёпмаларни текшириш учун ихтисослашган лойиҳа-тадқиқот ташкилотларини жалб этиш лозим. Олинган натижалар, лаборатория тахлиллари ва текширув ҳисоблари асосида улар ораёпманинг эксплуатациявий хоссаларини тиклаш бўйича тавсиялар бериши лозим. Ораёпмаларни эксплуатация қилишда хоналарнинг ҳарорат- намлик режимини таъминлаш, санитар-гигиеник тизимнинг, айниқса унинг ораёпмалар билан тегиб турадиган унсурларини созлиги, барча бирикмалар. Пол ва бошқа унсурларнинг гидроизоляциясини таъминлаш муҳим

вазифалардан ҳисобланади. Санитар узеллар ва чордоқ хоналарнинг ораёпмалари кўпроқ бузулиш ҳолларига дучор бўлади. Санитар узелларнинг ораёпмалари иссиқ ва совуқ сув таъминоти тизимидан сув оқиб кетиши, ҳамда буғларнинг сувланишидан сувга бўкиши мумкин. Кўп холларда чордоқ хоналарида иситиш тизимининг юқори қуюв қувур ўтказгичлари, ҳаво йиғгичлар ва бошқа мухандислик қурилмалари жойлашади, уларнинг носозлиги оқибатида чордоқ ораёпмасининг сувга тўйиниши юз беради. Чордоқдаги ҳаво температураси билан ташқи ҳаво температураси орасидаги фарқ 2 о С дан юқори бўлган ҳолларда температура-намлик режимининг бузилиши содир бўлиб, бу ҳол мўл-кўл буғланиш ҳосил бўлишини келтириб чиқаради ва бунинг натижасида чордоқ ораёпмасининг юқори даражада намланишини келтириб чиқаради. Ораёпмаларда бўлиши мумкин нуқсонлардан, улардаги товуш изоляциясининг бузулиши ҳисобланади. Бу ҳол унсурлар орасида киришув дарзларини ҳосил бўлиши, ҳамда ораёпмаларнинг деворлар билан бирикув жойларининг жипслиги етарли даражада бўлмаганда юз беради. Бундан ташқари товуш изоляция хоссаларини йўқотилиш сабаби ораёпмалардаги товуш изоляция тўкмаларининг эксплуатация жараёнида ёйилиб кетиши ҳисобланади. Шовқин ўтувчи манбалардан кўпроқ сезиларлиси ремонт қилиш вақтида қолиб кетган тешик-туйнуклар ёки ораёпмадан тегишли қопламаларсиз ўтказилган қувур ўтказгичлар ҳисобланади. Ораёпмаларга қўйиладиган эксплуатациявий талаблар Ораёпмаларни эксплуатация қилишда уларни яхшилаб гидроизоляция қилиш ва намланишдан ҳимоялаш (санузеллар, ошхоналар, ишлаб чиқариш биноларининг ораёпмалари) катта аҳамиятга эга. Ёғ, эмульсия ва шу кабиларни оқиб кетиши мавжуд бўлганда ораёпмаларни шу таъсирлардан ҳимоялаш бўйича махсус чоралар ишлаб чиқилиши лозим.

Темир бетон ораёпмаларда уларнинг солқилигига; юк кўтарувчи унсурлардаги дарзларга; сувоқнинг кўчишига; арматураларнинг очилиб қолиши ва ораёпма товуш изоляциясининг ёмонлашувига аҳамият берилади. Агар темир бетон ораёпмалар сув ўтказгич ёки канализациянинг носозлигидан намланган бўлса, у ҳолда шифтларни пардозлаш носозликлар бартараф этилиб, шифтлар қуритилганидан сўнг бажарилади. Ораёпмадан кўчган сувоқни тушириб юборилади ва темирбетон тўшама юзасида олдиндан тирналиб тайёрланган юзага янги сувоқ берилади. Ёғоч ораёпмаларда полда шамоллатиш туйнукларининг борлиги ва ҳолати; ташқи деворларга ўтирган балкаларнинг учларини ҳолати; чордоқ хонадаги тўлдиргичлар ва пўлат балкаларнинг иситгичларини; ораёпмаларнинг сув таъминоти ва канализация қувурлари билан кесишган жойлари текширилади. Қаватлараро ва чордоқ ораёпмаларининг ташқи девор атрофидаги шифтларида тўқ тасмаларнинг ҳосил бўлиши конструкциянинг музлаганлигидан ва уни иситиш лозимлигидан дарак беради. Бунинг учун ораёпманинг девор атроф қисмларига кенглиги 0,7 ¼1 м бўлган қўшимча қатлам иситгич солинади. Қозонхона, кирхона, кўмирхона, магазин ва бошқа ишлаб чиқариш хоналарининг ораёпмалари камида 3 йилда бир марта намлик ва газ ўтказувчанликка текширилади. Бу жойларнинг тепаларда турган хонадонларда юқори намлик, тутун ва ўзига хос хидлар сезилган чоғда ораёпмаларни герметизациялар бўйича ишлар бажарилиши лозим. Ораёпма унсурларининг юк кўтариш қобилияти йўқотилишини келтириб чиқарувчи асосий омиллар Темирбетон ораёпмаларнинг юк кўтариш қобилиятини камайишига олиб келувчи асосий нуқсон ва шикастланишлар: йўл қўйиб бўлмайдиган солқилик; ташқи девор атрофидаги қисмларни музлаши; ҳимоя қатламини кўчиши; бетон ашёси ва арматуранинг коррозияланиши; ораёпма панелларидаги дарзлар; ҳаво ва зарбли шовқиндан юқори даражада товуш ўтказувчанлик.

Меъёрдан юқори солқиликларни (1>1  200 оралиқдаги) мавжудлиги плиталардаги (панеллардаги) нуқсонлар борлигидан конструкция бирлигини пасайишидан дарак беради. Вақт ўтиши билан солқиликни ошиб бориши ораёпмани кучайтириш лозимлиги ҳақида огоҳлантиради. Ораёпма ашёси намлик режимини дамодам ўзгаришига таъсирчан бўлганлигидан, бундай шароит бетонни тез бузулишига олиб боради. Айниқса бетонда дарзларда мавжуд бўлганида, арматура коррозияга учраб, ҳимоя қатламининг кўчиши юз беради. Ишлаб чиқариш корхоналарида ораёпмаларга турли мойлар, совутувчи эмульсиялар тўкилиши мумкин. Улар бетонга таъсир кўрсатиб ораёпма плитаси ёки яхлит қуйма ораёпмани юк кўтарувчанлигини пасаювига олиб келади. Ораёпмаларни текширишда уларнинг осилганлигига ва чайқалувчанлигига, дарз ҳосил бўлишига, сув ўтказиш ва намлигига алоҳида диққат бериш лозим. Ораёпма плиталарда дарз (0,3 мм дан кўпроқ) бор бўлса, уларни вужудга келтирувчи сабаблар (ортиқча юкланиш, килинишдан, бетонни олдиндан зўриқишдан ва бошқалар бўладиган технологик дарзлар) аниқланади, ҳамда уларнинг ҳолатига баҳо берилади. Ёғоч ораёпмаларида ёғоч тўшамаларнинг, балкаларнинг (айниқса уларнинг учларини) ва шу кабиларнинг учларининг чириши диққатга сазовордир. Бундай ҳол уларни деворга нотўғри ўрнатилиши, ҳамда хоналарда, пол остида, чордоқларда температура – намлик режимини бузулиши билан рўй беради. Бунинг натижасида уларда намланиш содир бўлади (терлаш ҳолати). Чордоқдаги ораёпма ёғоч унсурларининг чириши томқопламадан чакка ўтиши, томқопламанинг музлаши, қониқарсиз температура – намлик режими, ҳамда шамоллатишнинг етарли даражада эмаслиги натижасида ҳосил бўлади.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Қ осимова С.Т., Шоджалилов Ш. Биноларни техник эксплуатация си га хос хусусиятлари. Ўқув қўлланма. 1- қисм . Тошкент , 20 0 4 й. 2. Қ осимова С.Т., Шоджалилов Ш. Биноларни техник эксплуатация си га хос хусусиятлари. Ўқув қўлланма. 2 - қисм . Тошкент , 20 05й. 3. ШНК 2.08.01-05 «Жилые здания» Т. : Госкомархитекстрой, Т., 20 0 5 й. 4. КМК 2.08.02 – 96 «Общественные здания и сооружения» Т. : Госкомархитектстрой, Т., 1996 г.

Похожие

Полларнинг эксплуатацияси

Деворлар эксплуатацияси

Турар жой ва жамоат биноларидаги қурилиш конструкцияларининг техник эксплуатацияси

Йирик панелли уйлар конструкциялари монтажи

Биноларни вертикал кўчириладиган қолипларда барпо этиш