Муаллифлик назорати - Архтектура - Рефераты

Муаллифлик назорати

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

109 KB

Муаллифлик назорати Режа: 1. Умумий коидалар 2. Муаллифлик назоратини ташкил этиш. 3. Муаллифлик назоратини амалга оширувчи лойиҳалаш ташкилотларининг ҳуқуқлари ва маъсулияти. 4. Техника назорати.

Умумий қоидалар Мазкур низом лойиҳалаш ташкилотлари ҳамда қурувчи- буюртмачининг корхоналар, бинолар ва иншоотлар (янги қурилиш, ишлаб келаётган корхоналарни, бинолар ва иншоотларни кенгайтириш, реконструкция-қайта таъмирлаш ва техник қайта жиҳозлаш) қурилишида муаллифлик назорати борасида вазифалари, мажбуриятлари, ҳуқуқлари ва масъулиятларини белгилаб беради. Қурувчи-буюртмачи (ташкилотнинг хусусийликнинг қандай шаклида бўлишлигидан қатьий назар) бош лойиҳалаш ташкилоти билан (лойиҳа муаллифи) объектлар қурилишида белгилаб берилган вазифасига кўра олдиндан архитектура-қурилиш назорати идораларида қайд этилган ушбу низомнинг пунктига мувофиқ муаллифлик назоратини амалга ошириш ҳақида шартнома тузиши керак. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасида лойиҳалари тасдиқланган объектлар қурилишида лойиҳани тасдиқлашга тақдим қилувчи идораларни тайинлаш бўйича; Турар жойларни, коммунал - хўжалик, маданий-маиший ва бошқа фуқаролар бинолари қурилишида; эксперементал объектлар қурилишида; Тошкентда барча бинолар ва иншоотлар қурилишида; барча корхоналар, бино ва иншоотлар қурилишида, шаҳарларда, аҳоли яшаш жойларида ва қишлоқнинг аҳоли яшаш жойларирида қийин табиий шароитда, жумладан, ноқулай физик-геологик жараёнлар ва ҳодисалар бўлиб турадиган жойларда (кўчиш, карст-ўпқонлар, селлар, сейсмиклик ва бошқа ҳолларда) ҳамда мураккаб грунтли шароитларда (ўта чўкувчан, нам тортувчан грунтли ва сунъий пайдо бўладиган туманлар) олиб бориладиган қурилишларда. Лойиҳалаш ташкилотларининг муаллифлик назоратини қурилишнинг бутун даври мобайнида ва қурилиш тугалланган объектларни фойдаланишга қабул қилиш пайтида техник-иқтисодий кўрсаткичларнинг объектлар эксплуатациясига киритилган, тасдиқдан ўтган лойиҳаларда (иш

лойиҳаларида) назарда тутилган қарорлар ва кўрсаткичларда технологик, архитектура-қурилиш ва бошқа техник қарорларни таъминлаш мақсадида, шунингдек, лойиҳалаш, қурилиш-созлаш ташкилотларининг масъулиятини ошириш мақсадида ва буюртмачиларнинг кўтарилаётган биноларнинг юқори сифатлн бўлишини таъминлаш ҳамда иншоотларнинг смета қийматига риоя қилиш учун олиб борилади, Қурилишда лойиҳалаш ташкилотларининг муаллифлик назоратини амалга ошириш масъулияти сиғма смета ҳисоботларида бу мақсадларга ажратилган маблағлар зиммасига юкланган лойиҳалаш ташкилоти билан шартнома тузган қурувчи-буюртмачига қолади. Объектнинг “калит остида”; - қурилишнинг бошидан то охиригача муаллифлик назоратини ташкил этиш ва муаллифлик назоратини амалга ошириш ҳақида шартнома тузиш буюртмачининг функциясини (хизматини) бажарувчи ташкилотлар мажбуриятига киради. Муаллифлик назоратини амалга оширувчи лойиҳалаш ташкилотлари: корхоналар, бино ва иншоотларни тиклаш пайтида бажарилган ишларни лойиҳа қарорларида, иш чизмаларида назарда тутилганига мувофиқ келишини ҳамда тасдиқланган ишнинг сметадаги қийматига, технологияга (жумладан, қурилишда лойиҳаларни тузиш), қурилиш- созлаш ишлари ва технологик ва асбоб-ускуналарнинг бошқа турларини тиклаш ишларининг сифатига риоя қилишларини текширишлари; лойиҳада назарда тутилган ёнғинга қарши ва портлашга қарши тадбирларга риоя қилишлари; қурилиш жараёни бораётганда назарда тутилган масалаларни ўз вақтида лойиҳа-смета ҳужжатлари бўйича ҳал қилишлари; қурилиш кетаётганда лойиҳа-смета ҳужжатларидан четланиш ҳамда қурилиш меъёрлари талаблари, қоидалари ва қурилиш-созлаш ишларини бажаришдаги техник шароитларнинг бузилиш ҳолларини, шунингдек, уларнинг четланишлари муддатлари белгилаб ёзиб қўйиладиган муаллифлик назорати дафтарини тутишлари; муаллифлик назорати дафтарига киритилган кўрсатмаларнинг ўз вақтида ва сифатли бажарилишини кузатиб боришлари керак. Муаллифлик

назорати дафтарида ёзилган кўрсатмаларни буюртмачи ва пудратчи бажаришлари мажбурий. Кўринган нуқсонларни бартараф этиш бўйича кўрсатмалар ва вақтида бажарилмаса ёки сифатсиз бажарилса, муаллифлик назорати дафтарида нуқсонларни бартараф этиш зарурлиги ҳақида, бу ҳақда буюртмачи ва бош пудратчи ташкилот раҳбарига нуқсонларни йўқотиш бўйича чора-тадбир кўришлари учун ёзма равишда маълум қилиш ҳолда муаллифлик дафтарига такроран ёзиб қўйиш керак бўлади; буюртмачининг баъзи масъулиятли конструкцияларнинг (тиргак ва икки таянч оралиғида қуриладиган кўприк, равоқ, қубба, тиргак девор юк кўтарувчи металл ва темир-бетон конструкциялар ва бошқа унсурлар) техника назоратини қабул қилишда, шунингдек, асосий ишлардан гувоҳлик берувчи: актларни тузишда, сифати барпо этилган бино ва иншоотларнинг мустаҳкамлиги ва чидамлилигига боғлиқ бўлган ишлар ва конструкциялар такрор берилганда муаллифлик назоратини амалга оширишда шартномага бириктириб қўйила- диган рўйхатни тузишда қатнашишлари; бинолар фасад-олд томонини, интерьерини безаш ишларини, атроф- теваракни ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш ишларининг боришинй кузатишлари; белгиланган тартибда лойиҳа-смета ҳужжатларига қўшимчалар ва ўзгартиришлар киритишлари зарурдир. Лойиҳа-смета ҳужжатларига муаллифлик назорати тартибида киритиладиган ўзгартириш ва қўшимчалар бевосита ишни бажараётганлар биргаликда олдиндан қабул қилинадиган қарорларга кўра иш ҳужжатларида расмийлаштирлиши керак. Қуйидаги СниП - КМҚ талаблари ва меъёрларига Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қурилишни олиб бораётган барча ташкилотларнинг (жумладан, қўшма ва хорижийлари ҳам) қандай шаклда бўлишлигидан қатъий назар, амал қилишлари зарурдир.

Муаллифлик назоратини ташкил этиш Муаллифлик назорати корхона, бинолар ва иншоотлар қурилишининг бутун даври мобайнида амалга ошириб борилиши зарур. Муаллифлик назоратини ташкиллаштириш буюртмачининг (бино қурувчи) зиммасига юкланади, у қурилаётган объектда уни бажариш учун қуйидаги ишларни амалга ошириши керак: объект қурилиши бошлангунга қадар 30 кундан кеч бўлмаган муддат ичида муаллифлик назоратини амалга ошириш муҳлатини ва қурилишда муаллифлик назоратини амалга ошириш шартларини белгилашлари ҳамда бош лойиҳа ташкилоти (лойиҳа муаллифи) билан шартнома тузиши керак; буюртмачи муаллифлик назоратини муваффақиятли ўтказиш мақсадида муаллифлик назорати ходимларини яшаш ва хизмат жойлари, зарур инвентарлар ва асбоблар, транспорт, телефон алоқаси воситалари ва бошқалар билан таъминлашга кўмаклашиши керак. Буюртмачининг бу хизматларни тақдим этиш тартибини шартномага алоҳида киритиб қўйиш керак бўлади. - ўз томонидан албатта пудратчи муаллифлик назоратининг огоҳлантиришларини зарурий ҳолларда қўшимча ишларни молиявий ҳал қилиш учун бажаришни таъминлаш. Шартномалар лойиҳаларини, қўшимча битимлар, уларга иловаларни муалллфлик назорати дафтарида тузиш ва бу ҳужжатлар лойиҳасини буюртмачига тақдим этиш лойиҳалаш ташкилотининг вазифасига киради. Муаллифлик назоратини амалга оширишдаги шартномага албатта режаграфикни, қурилишнинг бутун даврида қилинган ҳаражатлар сметасини ва асосий ишлар ҳамда кетма-кет иш ва конструкциялар такрор бўлганлигини акт қилишда муаллифлик назоратининг албатта қатнашмоги кераклигини қўшиб қўйиш. Шартномага киритиладиган қўшимча битимни шартномадаги нархдан ташқари муаллифлик назоратини амалга оширишга кетадиган сарфни кўпайтириш зарур бўлган ҳоллардагина тузилади. Бунда кўрсатилган сарфхаражатлар кўпайтирилиши буюртмачи томонидан корхона,

иншоотларнинг кўринмайдиган ишлар ва харажатлар ёки молиявий бошқа манбалари ҳисобидан лойиҳага қилинган йиғма смета ҳисоботи бўйича ишлаб чиқилади. Режа-графикни ва бош лойиҳалаштирувчининг муаллифлик назоратини амалга оширишга кетадиган сарф-ҳаражатлар рметасини тузишда ихтисос- лашган лойиҳалаш ташкилотлари жалб қилиниши зарур. Корхоналар, бинолар ва иншоотлар қурилиши бир йилдан ошиқ давом этадиган бўлса, зарурият туғилса, режалаштирилган йилга нисбатан объект бўйича ишлар ҳажмига мувофиқ текшириб, тузатиш киритиш керак бўлади, улар ҳақидаги маьлумотлар эса буюртмачи томонидан бош лойиҳалаш ташкилотига хабар қилинади. Такроран-бир хил ва такроран қўлланадиган иқтисодий жиҳатдан яккаиндивидуал лойиҳалар бўйича корхоналар, бино ва иншоотлар қурилишида муаллифлик назорати шу лойиҳаларни қўллаётган лойиҳалаш ташкилоти томонидан амалга оширилади. Буюртмачининг қарорига ва бош лойиҳалаштирувчининг розилигига кўра объектлар қурилишида муаллифлик назоратини амалга оширувчи ходимларнинг доимий равишда келиши (объект қурилишининг умумий смета қиймати атрофидаги аниқ харажатлардан келиб чиққан ҳолда маош тўланади) тайинланиши мумкин. Муаллифлик назоратини амалга оширишда қурилишда ишчи лойиҳалаштиришнинг мутахассис гуруҳларини жалб қилишга рухсат этилади. Муаллифлик назорати мажбурий иловага муаллифлик назорати дафтарини тутишлари зарур. Муаллифлик назорати дафтари режа-графикда белгиланган муҳлатда бош лойиҳалаштириш ташкилоти томонидан буюртмачига берилади. Дафтар нурланган-чизимчаланган бўлиши (саҳифалар рақамланган бўлиши керак), бош лойиҳалаш ташкилоти раҳбари томонидан имзо чекилган ҳамда буюртмачининг имзоси ва муҳри билан тасдиқланиши- ҳужжатлаштирилиши зарур.

Ишланган муаллифлик назорати дафтари буюртмачи томонидан бош пудратчига қурилиш тугаллангунга қадар сақлаш учун бериб қўйилади. Муаллифлик назорати дафтарини бош пудратчи муаллифлик назоратини амалга оширувчи лойиҳалаш ташкилотининг ходимларининг талабларйга кўра бериб туради. Қурилиш-монтаж ташкилотларининг иш бошқарувчилари ва буюртмачининг вакили муаллифлик назорати дафтарига муаллифлик назоратини амалга оширувчи лойиҳалаш ташкилотлари ходимларининг кўрсатмаларининг бажарилишини белгилаб боришлари шарт. Муаллифлик назорати талабларини ўз вақтида масъулият билан бажариш, шу билан бирга мазмунан мукаммал ҳолда сақлаш масъулиятини бош пудрат ташкилоти раҳбари ёки унинг буйруғи билан тайинланган ташкилотнинг масъул вакили зиммасига юкланади. Объект фойдаланишга қабул қилингандан сўнг бош пудратчи муаллиф назорати дафтарини сақлаш учун буюртмачига тогапириш керак. Муаллифлик назорати дафтари бутун бир корхона қурилиши ёки айрим цехлар, бияолар ва иншоотлар, шунингдек, ишга тушириш комплекси бўйича ҳам тутилиши мумкин. Лойиҳалаш тафсилотлари буйруқ остида муаллифлик назоратини бош муҳандисларга ва лойиҳанинг бош архитекторларига, биринчи навбатда лойиҳа муаллифларига, ташкилотнинг бош мутахассисларига, гуруҳлар раҳбарлари ва лойиҳалаштиришда бевосита иштирок этган шахслардан бўлган бошқа мутахассисларга топширишлари керак. Айни шу буйруқ билан муаллифлик назорати раҳбари тайинланади. Буйруқнинг бир нусхаси буюртмачига жўнатилади. Зарурият бўлса, муаллифлик назорати гуруҳига тадқиқот ўтказувчи ташкилотлардан вакиллар киритилади. Зарур ҳолларда муаллифлик назорати бўйича аниқ ишларни бажариш учун шартнома асосида ташкилот буйруғи билан лойиҳалаштиришда бевосита қатнашмаган мутахассислар ҳам таклиф қилиниши мумкин.

Муаллифлик назоратини амалга ошириш топширилган ходимларга зарурият бўлса, лойиҳалаш ташкилоти раҳбарияти томонидан худди шу босқичда уларнинг ишини равшанлаштиришга хизмат қиладиган топшириқ берилади. Бажарилган топшириқ буюртмачи томонидан тасдиқланади, унинг муваффақиятли бажарилганлиги эса лойиҳалаш ташкилоти раҳбарияти томонидан аниқланади. Муаллифлик назоратини амалга оширувчи ходимлар режа-графикда назарда тутилганидай ёки буюртмачининг чақириғига кўра объектлар қурилишига бирор муддатга борадилар, бу муддат шартномада қайд этилган бўлиши керак. Лойиҳалаш ташкилоти муаллифлик назоратини учун буюртмачи билан китобни муаллифлик назоратини ўтказиш шартномасини ижро этишни тасдиқловчи ҳужжатларга кўра бажарилади. Қурилишда муаллифлик назоратини лойиҳалаш ташкилотларининг амалга ошириш қиймати амалдаги қоидаларга мувофиқ белгиланади ва объект қурилишининг йиғма сметасига киритилади. Агарда муаллифлик назоратини амалга оширишда лойиҳалаш ташкилоти бош лойиҳаловчи билан бирга субпудратчи ихтисослашган лойиҳалаш ташкилотлари иштирок этсалар, бу ташкилотлар мутахассислари муаллифлик назорати комплекс гуруҳига (бўлим) бирлашадилар. Бу комплекс гуруҳ раҳбари этиб, бошқарувчи ва барча мутахассислар фаолияти координациясини амалга оширувчи, шу гуруҳга кирувчи, бош лойиҳаловчининг ходими тайинланади. Лойиҳалаш ташкилоти-бош лойиҳаловчи бўлиб, унинг вакили ишчи ва давлат қабул ҳайъатига киради, бу ҳайъатларда шу ташкилотнинг мутахассисларидан бўлган муаллифлик назорати ходимларининг қатнашишлари ҳақида қарор қабул қилади.

Лойиҳалаш ташкилотларининг ҳуқуқлари ва масъулияти Муаллифлик назоратини амалга оширувчи лойиҳалаш ташкилотлари қуйидаги ҳуқуқларга эга: қурилишда давлат стандартларига, техника шартларига ва лойиҳалаш смета ҳужжатларига тўғри келмайдиган конструкцияларни, деталларни, маҳсулотларни, қурилиш материаллари ва ускуналарни қўллашни тақиқлаш; буюртмачи ва пудратчининг ташкилотлари учун мажбурий бўлган лойиҳа талабларини ва меъёрий ҳужжатларни бузиб бажарилаётган ишни тўхтатиш ҳақида, бу ҳақда ёзма равишда буюртмачига, бош пудратчига, бош лойиҳаловчига ва Ўзбекистон Республикаси давлат архитектура ва қурилиш назорати идораларига, шунингдек, қурилишни молиявий таъминловчи банкка ҳам маълум қилган ҳолда кўрсатмалар бериш; тегишли идораларга мунтазам равишда қурилиш созлаш ишларида сифатсиз хатоликка йўл қўйиб ишлаётган масъул шахсларни жавобгарликка тортиш ҳақида тавсиянома бериш; сертификатлар (паспортлар) ва бошқа конструкциялар, деталлар, қурилиш материаллари ва ускуналар техник ҳужжатларининг Давлат стандартларига, техник шартларига ва лойиҳасмета ҳужжатларига мувофиқ келишини текшириш; қийматини пасайтириш, сифатни яхшилаш ва қурилишнинг давом этшпини қисқартириш ҳамда ишлаб чиқариш технологиясининг объектлар бўйича ривожлантириш ҳақида таклифлар киритиш, кўрсатилган масалалар бўйича ва буюртмачи ва бош пудратчи билан келишган ҳолда қурилиш майдонига қўшимчалар ва лойиҳа смета ҳужжатларига изчил белгиланган тартибда ишланган ҳамда уларни тегишли лойиҳа ташкилотларига сақлаш учун бермай ўзгартириш киритиш ҳақидаги таклифларни кўздан кечириш. Муаллифлик назоратини амалга оширувчи ташкилотлар раҳбарлари қуйидаги жавобгарликни зиммаларига оладилар: Мазкур Низомда, шунингдек, унинг шартномаларида (қўшимча битимлари билан) назарда тутилган муаллифлик назорати мажбуриятларини ўз вақтида сифатли бажарилишини;

Муаллифлик назоратини амалга ошириш жараёнида қабул қилинган қарорлар бўйича лойиҳа смета ҳужжатларини ўз вақтида сифатли қилиб ишлаб чиқилишини. Муаллифлик назоратини амалга оширувчи лойиҳа ташкилотларининг ходймлари мазкур Низомда назарда тутилган мажбуриятларни ҳамда муал- лифлик назоратини амалга оширишда тасдиқланган топшириқларни бажарилишига жавобгардирлар. Лойиҳа ташкилотлари муаллифлик назоратини амалга ошириш улар қурилиш-созлаш ташкилотлари ва буюртмачидан қурилиш-созлаш ишла- рининг сифатли бўлиши ва уларнинг лойиҳа-смета ҳужжатларига мувофиқ келиши каби масъулиятдан озод қилмайди. Техника назорати. У мумий қоидалар Мазкур Низом буюртмачининг қурилишдаги, бинолар, иншоотлар, корхоналар реконструкцияси қайта таъмиридаги, шу билан бирга Ўзбекистон Республикаси ҳудудида пудрат йўли билан бажариладиган иқтисоднинг турли жабҳаларида ишлаб турган корхоналарни кенгайтириш ва қайта жиҳоз- лашдаги тартибни йўлга қўйиш вазифалари ва функцияларини белгилаб беради. Қурувчи буюртмачига техника назорати қайтадан бошланадиган корхоналар қурилиши, амалдаги саноат, транспорт, алоқа, энергетика, мелиорация ва сув хўжалиги, қишлоқ хўжалиги, қурилиш корхоналарини реконструкция қилиш, кенгайтириш ва техник қайта жиҳозлаш ҳамда турар- жой бинолари ва иншоотларини, шунингдек, бошқа турдаги объектлар реконструкциясининг бутун даври мобайнига белгилаб берилади. Техника назорати: қурувчи - буюртмачи функциясини бажарувчи амалдаги ташкилотлар ва корхоналар раҳбарияти-дирекцияси томонидан; курилаётган корхоналарнинг дирекциялари, бирлашган дирекциялари томонидан; Қорақалпоғистон Республикаси шаҳарларида ва Ўзбекистон Республикаси вилоятларида турар жойлар, ижтимоий-маданий доира ва коммунал хўжалик

объектлари қурилишидаги ягона буюртмачилар томонидан; махсус аппарат ёки корхоналар, ташкилотлардан ташкил топган техника назорати гуруҳлари томонидан амалга оширилади. Қурилишда техника назоратини амалга оширувчи ходимлар ва гуруҳлар қурувчи-буюртмачининг хизматига кирадилар ҳамда ўз фаолиятларида амалдаги қонунга ва қурувчи-буюртмачи учун мажбуфий ҳисобланган юқори ташкилотларнинг меъёрий актлари, қарорларига, шунингдек, мазкур Низомга асосланиб иш кўрадилар. -пунктида санаб ўтилган ташкилотлар, 4.2-пунктида санаб ўтилган объектлар қурилишидаги техника назфати қурилиш объектининг сметадаги қийматидан қатьий назар, ўтказилавериши керак. Қурувчи-буюртмачининг янги қурилишда ва мавжуд объектлар реконструкцияси қурилишнинг бутун даври мобайнида мунтазам назорат қилиб бориш мақсадида қуйидагича ўрнатилади: қабул қилинган лойиҳаларнинг техник қарорига риоя қилиш; қурилиш- созлаш ишларининг ҳажми ва қиймати лойиҳаларга ва сметаларга тўғри келиши; қурилиш-созлаш ишларини бажаришда қурилиш меъёрлари, қоидалари ва техник шартларга риоя қилиш; сифати, қўлланаётган қурилиш материаллари, маҳсулотлари ва конструкцияларининг ДАВСТАНДАРТ талабларига мувофиқ келиши; қурилиш-созлаш ишларининг сифатли ва белгиланган муддатда бажарилиши. Техника назорати ходимлари қурувчи-буюртмачи томонидан махсус буйруқ билан тайинланадилар. Турар жой-фуқаролар қурилишида техника назорати ходимлари Тошкент шаҳрининг, Қорақалпоғистон Республикасининг ва Ўзбекистон Республикаси вилоятларининг Давлат архитектура-қўрилиш назорати идораларидан рўйхатдан ўтишлари керак бўлади.

Техника назорати ходимлари махсус олий ёки ўрта махсус билимга ҳамда қурилишда камида 3 йилдик иш тажрибасига эга бўлишлари керак. Мураккаб табиий ҳудудий шароитларда (сейсмиклик, грунтларнинг ўта чўкувчанлиги, ботқоқлик, саҳро-қумликлар ва тоғлик жойлар, грунтли сув- ларнинг юқори туриши ва бошқалар), шу билан бирга мураккаб махсус йирик объектлардаги қурилишларда техника назоратини олиб борувчи ходимлар билимларини текширтириб, махсус тайёргарликдан ўтишлари ва тегишли гувоҳнома олишлари керак. Бу мутахассисларни тайёрлаш Давлат архитектура ва қурилиш қўмитасининг ташаббуси билан курслар ҳамда қурилиш институтларида семинар машғулотлари кўринишида ташкил этилиши зарур, махсус сафлар учун эса қурилишда буюртмачи вазифасини адо этаётган идораларда олиб борилиши лозим. “Калит остида” - яъни қурилишнинг бошидан охиригача ишлайдиган янги турдаги, ўзига лойиҳалаш, қурилиш ширкатларини ва буюртмачи хизматини бириктириб олган ташкилотлар раҳбарияти, шунингдек, ўз сармоясига қурилиш қилаётган қурилиш ташкилотлари қурилиш созлаш ишларини сифатли адо этиш мақсадида - техника назорати гуруҳлари ва ходимларининг бевосита ўз вазифаларини бажаришлари ва қурилиш бораётганда назорат қилиш масалаларида ўз ҳуқуқларидан фойдалана олишлари ҳамда фақатгина сифатли бажарилган, лойиҳа ва қурилиш меъёрлари, қоидаларидан четланмаган ишларга ҳақ тўлашга тақдим этилган ишларнигина қабул қилишлари учун шароит яратиб беришлари зарур. Техника назорати ходимларига улар асосий иш олиб бораётган назоратлари остидаги объектларда қурилиш бўйича ҳамқорликда ишлаш ман этилади. Назорат остидаги объектда техника назорати ишлари лойиҳа бўйича барча қурилиш созлаш ишлари тўлақонли бажарилгандан ҳамда объектни доимий фойдаланишга топшириш бўйича давлат ҳайъати томонидан қўйилган барча масалалар ҳал этилгандан сўнггина тугалланади.

Техника назорати ишларининг тугалланиши назорат остидаги объект қурилишининг бошланишида техника назоратини тайинлаган ташкилотнинг махсус буйруғи билан расмийлаштирилади. Техника назоратини тайинлаган ташкилот техника назорати фаолиятини тафтиш қилади. Техника назоратининг асосии вазифалари Техника назоратининг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат: Қурувчи, буюртмачининг бошқа вазифадаги объектларнинг ишлаб чиқариш қувватида ҳамда қурилишнинг давомийлик меъёрларига мувофиқ белгиланган муддатда ишга тушириш бўйича инвестицион жараённинг барча қатнашчилари билан биргаликда бошқа хизматлар билан таъминлаш; Қурилишнинг бутун даври мобайнида доимий назорат қилиб борилишини таъминлаш; - лойиҳа қарорлари ва меъёрий ҳужжатлардаги талабларга риоя қилиш; Қурилишнинг, реконструкциянинг лойиҳа ва сметадаги тасдиқланган қийматига мувофиқ келиши; бажарилаётган қурилиш созлаш ишларига тикланаётган конструкциянинг мустаҳкамлигига ҳам, унинг эстетик кўринишига ҳам аҳамият берган ҳолда сифатини кузатиб бориш; Қурувчи - буюртмачининг бошқа хизматлари ва пудрат ташкилотлари билан биргаликда ишлаб чиқариш қуввати қурилишини тугаллаш ҳамда бошқа вазифадаги объектлар ва уларни фойдаланиш учун топширишга тайёрлаш ишла рида иштирок этиш. Техника назоратининг асосий функциялари ва мажбуриятлари Инвестицион жараёнларнинг турли босқичларидаги асосий вазифаларига мувофиқ техника назорати ходимлари қуйидаги функция ва вазифаларни бажаришлари лозим. Техника назорати лойиҳа смета ҳужжатларини тасдиқдан ўтказиш ва уни пудратчига топшириш босқичида: белгиланган тартибда лойиҳасмета ҳужжатларининг келишувлари, тасдиқ ва қайта тасдиқдан ўтказишни ташкил этишда, шунингдек, лойиҳа- смета

ҳужжатига экспертиза ҳамда пудратчи ташкилотларнинг хулосалари ва белгилашлари бўйича тузатиш киритишда қатнашади; белгиланган тартибда назорат остидаги объект қурилишининг тасдиқланган лойиҳа смета ҳужжатларини пудратчи қурувчи ташкилотга топширади. Техника назорати қурилиш майдонини эгаллаш босқичида қурувчибуюртмачининг бошқа хизматлари билан биргаликда: қурилиш учун майдон танлаш ва уни ажратиш бўйича ҳайъат ишида, белгиланган тартибда тегишли бошқармалар ва ҳокимият бўлимларининг ер участкаларини қурилишга ажратиш ҳақидаги қарорлари ҳақидаги ҳужжатларини расмийлаштириш ва пудратчи ташкилотларга топшириш ишида иштирок этади; тегишли эксплуатация идораларнинг рухсатномасини пудратчи ташкилотларга топширишда қатнашади; электр узатгичлар ҳаво йўллари минтақасида, темир йўлларни ажратиш тасмаси полосасида, қурилиш майдонида жойлашган ер ости коммуникациялари ўтказиладиган ишларни бажаришда қатнашади; қурилиш даврида қурилиш ташкилоти лойиҳасига мувофиқ мавжуд электр энергия, газ, сув, буғ ва бошқалар манбалардан фойдаланади; дарахтларни кесишда ва кўчиришда; зарурият туғилганда, қонунга асосланиб, бузилаётган турар жой ва иморатлар билан бирга мулк ҳуқуқига кирувчи мевали дарахтлар, экинлар қийматини қоплаш ишида қатнашади; бузилаётган бино ва иншоотларнинг қолган баланс қиймати ҳисобларини ҳамда уни қурилишнинг смета ҳужжатига киритилишини қонунан тўғрилигини текширади; иморатлар бузилиши ва мавжуд коммуникацияларни қурилиш минтақасига қайта ётқизишнинг ҳуқуқий ва техник ҳужжатларини ўз вақтида расмийлаштириш ва уни қурилиш ташкилотига топшириш ишида иштирок

этади; қурилиш учун геодезик режалаш негизини барпо этишда қатнашади; Давлат архитектура қурилиш назорати идораларида қурилиш объектларини рўйхатдан ўтказиш ва расмийлаштиришда қатнашади; Давлат архитектура қурилиш назорати идораларида объектлар қурилишида муаллифлик ва техника назоратини олиб борувчи ташкилотларнинг масъул шахсларини рўйхатдан ўтказишда иштирок этади. Техника назорати ходимлари зиммаларига назорат остидаги қурилишсозлаш ишларини бажариш босқичида қуйидаги мажбуриялар юкланади: мунтазам равишда қурилиш объектларига қурилиш созлаш ишларини боришини, қўлланаётган қурилиш материалларини, маҳсулотини, конструкцияларни, лойиҳа бўйича етказилаётган ускуналарни қурилиш меъёрлари, қоидалари, техник шартлар, стандартлар, сертификатларга мувофиқлигини текшириш учун бориб туриш; ерга иншоотнинг асосий ўқини геодезик текислашнинг ва уларни репер, координатлар билан қотиришнинг тўғрилигини назорат қилиш; қурилиш бораётганда геодезик ишларнинг бажарилишининг назорат қилиб бориш, кузатув геодезик суратга олиш ишларини бажариш ва уларнинг ўзгариш натижаларига кўра бажариладиган бош режаларга кўчириш; ўз вақтида лойиҳа смета ҳужжатларида пайдо бўлган нуқсонларни бартараф этиш чораларини кўриш ва унинг устидан назорат ўрнатиш, уни қайта кўригини (зарурият бўлса)* ўтказишда қатнашиш; техник паспортларни сертификатларни, лаборатория синовлари натижаларини ва ҳ.к. қурилиш объектида ишлатилувчи материалларлар, маҳсулотларнинг бор-йўқлигини текшириб кўриш ва пудратчидан ҳужжатларда кўрсатилган параметрларга кўра сифатини талаб қилиш; монтажга созлашга тушаётган ускуналарнинг лойиҳага мувофиқ тарзда ҳолатини, сифатини текширишда, унинг монтаж қилишини баҳолаганда, давлат ва назорати идоралари томонидан ускунанинг синаб кўрилишида ва қабул қилинишида иштирок этиш; қурилишга қурилиш материалларининг, конструкцияларнинг маҳсулотларнинг ва асбоб ускуналарнинг стандартлар, техник шартлар,

сертификатларга мувофиқ келмаганларини акт қилиш ва уларнинг объектда ишлатилишини тақиқлаш; пудратчининг қурилиш материалларини, конструкциялар ва маҳсулотларни ташиш ва сақлаш қоидаларига риоя қилишини назорат қилиш, материаллар ва маҳсулотлар сифатининг бузилиши ва пасайишига олиб келувчи қоидани бузишларни ман этиш; пудратчи билан биргаликда такроран бажарилган ишлар, конструктив унсурларга гувоҳлик бериб, баҳолашни ўтказиш, кетма-кет такроран қилинган ишларни кўриб, акт қилгунча рад этиб туриш; ҳақ тўлашга тақдим этилган лойиҳа-смета ҳужжатларидаги қурилиш- созлаш ишларини ҳажми ва сифатига кўра назорат қилиш, сифатсиз бажарилган ишларга ҳақ тўлашга йўл қўймаслик; қабул қилинган ва ҳақи тўланган қурилиш созлаш ишларининг ҳажми ҳамда қийматини ҳисоблаш, шунингдек, сифатсиз бажарилгаи ишларни ва уларни тузатишга кетган сарфларни ҳам ҳисоб қилиш; назорат остидаги лойиҳалаш ташкилотининг муаллифлик назорати ишини таъминлаш; пудратчи томонидан бошланғич ижро қилинадиган ҳужжатларнинг бўлиши ва тўғрилигини назорат қилиб бориш (умумий ва махсус дафтарларни, конструкциялар ва инженерлик коммуникацияларини ўрнатишдаги иш схемалари), дафтарига иш чоғи сифатсиз бажарилган конструктив унсурлар ҳақида огоҳлантиришлар ҳамда қурилиш созлаш ишларида технологиянинг бузиб олиб борилаётганлиги ҳоллари, йўл қўйилган нуқсонларни бартараф қилиш ҳақидаги талабларни кўчириб қўйиш; муаллифлик назорати, Давлат архитектура назорати, Давлат назорати идоралари, назорат хизмати идоралари, молиявий таъминловчи банклар томонидан олиб борилаётган текширувларда иштирок этиш ва ўз вақтида пудратчидан барча назорат қиладиган ташкилотлар текширувлари натижалари бўйича ёзилган талабларни бажарилишини талаб қилиш; айрим конструкциялар, шаҳобчалари, қурилиш ишларининг турлари ва асбоб-ускуналарни қабул қилишда ишчи (қабул) ҳайъат ишида қатнашиш;

Давлат архитектура назорати қўмитаси идораларига ўз вақтида қурилиш объектларидаги авария ҳолати ҳақида ҳамда аварияни тугатиш бўйича қилинаётгаи ишлар ҳақида хабар қилиш; Давлат архитектура-қурилиш назорати идораларининг қурилиш созлаш ишларининг бажарилиши, сифати ва қабули масалалари бўйича кўрсатма- ларини қатъиян ижро қилишда иштирок этиш; консервация - бузилишдан сақлашга оид обьектларни текширишда, қурилишни консервацияга ҳужжатларни расмийлаштиришда, шунингдек, объектларнинг техник ҳолатини расконсервация қилиш пайти баҳолашда ва пудратчига ишни қайта тиклашда қатнашиш; қурилиши тугалланган объектлар бўйича зарур ҳужжатларни (пудратчи ташкилот билан биргаликда) комплект қилиш, тахлаш ва уларни Давлат қабул ҳайъатига (қабул ҳайъатига) тақдим этиш; ёрдамчи объектларни қабул уларии Давлат қабул қайъатига тақдим қилишда, шунингдек, Давлат қабул ҳайъати ишида (қабул ҳайъати) қатнашиш; Давлат қабул ҳайъатининг қабулидан сўнг (қабул ҳайъати) эксплуатация- фойдаланадиган ташкилотларга қурилиши тугалланган объектларни, лойиҳа- смета ва қатъий тартибда уларга киритилган ўзгаришлари, иш актлари ҳамда Давлат қабул ҳайъати (қабул ҳайъати)нинг барча ижро ҳужжатларини илова қилган ҳолда техник ҳужжатларни топшириш; амалдаги қонунга биноан лойиҳадаги қарорлардан ва меъёрий ҳужжатлардан четланиб қурилган объекгларни эксплуатацияга қабул килганлик учун жавобгарликни бўйнига олиш. Курувчи-буюртмачининг шартномалар (контрактлар) тузиш, қурилишни молиявий таъминлаш, материал ва асбоб ускуна олиш, кредит билан иш кўриш, олиш ҳуқуқ ва мажбуриятлар техника назорати ходимлари ва гуруҳларига берилмайди. Техника назорати ходимлари мазкур Низомда белгилаб берилган функция ва вазифаларни тўлиқ, сифатли бажарилиши масъулиятини зиммаларига оладилар ва шунга мувофиқ қуйидагича ҳуқуққа эга бўладилар:

пудратчидан қурилиш ишларини қатъиян лойиҳа бўйича ҳамда материаллар ва ишнииг технологиясига оид меъёрий талабларга мувофиқ бажарилишини талаб қилиш.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. КМК 1.03.07-96. “ Муаллифлик назорати”

Похожие

Шаҳарсозлик фаолияти объектлари ва субъектлари

Давлат органларининг шаҳарсозлик фаолияти соҳасидаги ваколатлари

Лойиҳа бош архитекторининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари

Грунтларни суъний қотириш

Қурилиши тугалланган объектларни фойдаланишга топшириш