Зулфия ижоди реферат referat - Литература - Рефераты

Зулфия ижоди реферат referat

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

48.5 KB

Зулфия ижоди Р е ж а 1. Зулфия ижодининг ўзбек поэзияси тараққиётидаги ўрни. 2. Зулфиянинг таржимаи ҳоли. 3. Зулфия лирикаси. 4. Зулфия достонлари. 5. Танқид ва адабиётшуносликда Зулфия ижодининг ўрганилиши

З У Л Ф И Я (1915-1996) Зулфия ХХ аср ўзбек адабиётида, шеърият ва достончиликда сезиларли из қолдирган шоира ҳисобланади. Унинг шеъриятида ҳаёт завқи, яратиш шавқи ва ғолиблик ғурури, келажак сурури ҳамда инсонлар бахти, ошиқлар аҳди, халқнинг ёвга, ёмонликка ғазаби, қирқин уруш келтирган ҳижрон азоби-ю аёлнинг бардоши, хуллас хилма-хил ҳаётий, инсоний туйғулар, фикрлар, ғоялар ифодаланади. Зотан, Зулфия ижодининг ҳароратини, руҳини белгилаган омил ҳам ундаги юксак, жўшқин ва фаол инсонпарварликдир. У инсоннинг шодлигига шодлик қўшишга, дардига шерик, ярасига малҳам бўлишга интилади, тинчлик, адолат, ҳақиқат, гўзаллик ва эзгуликни фарзандини ардоқлаган она каби ҳимоя қилади. Шоира Зулфия Исроилова 1915 йили 1 мартда Тошкент шаҳрида ҳунарманд-дегрез оиласида туғилган. Унинг онаси Хадича опа халқ оғзаки ижодини яхши билар ва болаларига турли хил қўшиқ, эртак, афсона ҳамда достонларни айтиб берарди. Шоира ўтмишини эсларкан: “...сўзга шайдолик ҳиссини қалбимда... оддий аёл – она уйғотган”, - дейди.

1928 йили бошланғич мактабни тугатган Зулфия Тошкент хотин-қизлар педбилим юртига ўқишга кирди. Шу йилларда унинг адабиётга қизиқиши кучайди. У Навоий, Лутфий, Фузулий, Шекспир, Байрон, Некрасов ва Лермонтовларни севиб ўқиди. Ҳамза, Садриддин Айний, Абдулла Қодирий, Ғайратийлар асарларини ўрганиб, замонавий ёзувчилар ижодини синчиклаб кузатди. Даҳолар ижодини ўрганиш шоирага қанот бағишлади. У ўзининг жуфтланган, оҳангдош байтлар тўқий бошлаётганини пайқаб қолади. 1930 йилдан бошлаб “Ишчи”, “Ёш ленинчи”, “Колхозчи болалар”, “Янги йўл” газета ва журналларида ёш шоиранинг дастлабки шеърлари кўринади. 1932 йилда 17 ёшли шоиранинг биринчи шеърлар тўплами “Ҳаёт варақалари” босилиб чиқди. “Юксалиш қўшиқи”, “Улуғ байрамга”, “Мен ишчи қизи”, “Завод йўлида”, “Колхоз қизи”, “Озод қиз” каби давр руҳи билан суғорилган шеърлар ундан ўрин олган эди. 1933 йили ўқишини тугатган Зулфия Тошкент Давлат педагогика институтида таҳсил кўрди (1933-1935), кейин эса А.С.Пушкин номидаги Тил ва адабиёт илмий текшириш институти аспирантурасида ўқиди (1935-1938).

1938-1939 йилларда адибанинг иккита шеърий тўпламлари – “Шеърлар”ва “Қизлар қўшиғи” чоп этилди. Шоира бу тўпламдаги шеърларида она-Ватан табиатининг гўзал манзаралари, чаман боғларини, баҳорини завқ билан куйлайди. “Баҳор”, “Баҳор кечаси” шулар жумласидандир. “Ҳожар”, “Нишондор”, “Сени севардим”, “Студентка” каби шеърларида шоира хотин-қизлар тушунчасидаги янги ҳаётга, истиқболга дадил интилишини ёрқин ифодалади. Уруш йилларида Зулфиянинг ижоди янада мазмундор бўлди. Бу йилларда у “Уни Фарҳод дер эдилар” (1943), “Ҳижрон кунларида” (1944), рус тилида “Верность” тўпламларини нашр эттирди. Булар орасида “Қўлимда қуролу, устимда шинель”, “Гуллар очилганда”, “Палак”, “Ўғлим, сира бўлмайди уруш” шеърлари айниқса, диққатга сазовордир. Ўша оғир йилларда Зулфия учун яна бир катта йўқотиш содир бўлди. У 1944 йили умр йўлдоши, ҳам ҳаётда, ҳам ижодда суянган тоғи, икки қаноти бўлмиш Ҳамид Олимжонидан фожиавий ҳалокати туфайли ажраб қолди. Зулфия умрининг охиригача унинг ёди билан яшаб, унга бўлган муҳаббати, садоқатини куйлаб ўтди. “Ҳижрон кунлари”, “Бахтиёр севгини куйларди созим”, “Не балога

этдинг мубтало”, “Сен қайдасан юрагим”, “Баҳор келди сени сўроқлаб” шеърлари шу ҳижрон меваларидир: Соғинганда излаб бир нишон Қабринг томон олар эдим йўл. Келтирардинг менга бир замон, Энди ҳар чоқ мен элтаман гул. х х х Ҳижронинг қалбимда, созинг қўлимда, Ҳаётни куйлайман, чекинар алам. Тунлар тушимдасан, кундуз ёдимда, Мен ҳаёт эканман, ҳаётсан сен ҳам! Шоира ҳаёти давомида кўп мамлакатларда бўлди. Унинг Ҳиндистон сафари натижаси бўлган “Мушоира”си жуда катта шуҳрат қозонди. Зулфия Ойбек хотирасига “Қуёшли қалам” достонини ёзиб биз учун ажойиб мерос қолдирди. Достонда Ойбек бизнинг кўз ўнгимизда улкан ёзувчи, заҳматкаш ижодкор, шунингдек ҳаста вужуд эгаси ҳамда нуроний сиймо сифатида гавдаланади. Шоира унинг қиёфасини

жонлантиришда ўз хотираларига, ёзувчи билан қилган сафарлари, суҳбатларига, асарларидан олган таассуротларига таянади. Зулфиянинг сўнгги нидосидек жаранглаб қолган “Хотирам синиқлари” асари ҳам худди “Қуёшли қалам” сингари лирик достон ҳисобланади. Унда шоира деярли илгариги ҳеч бир шеърида ифодалай олмаган туйғуларини, ўй-фикрларини: замонлар ўзгариши билан туғилган қарашларини тўкиб солишга, ҳиссий эмоционал тарзда кишиларга етказишга интилади. Достонда шоира истиқлол даврини ҳуррият сифатида олқишлайди. Аввалги достонларидан “Хотирам синиқлари” асари психологик таҳлилнинг теранлашганлиги, умумбашарий фалсафа ифодаланганлиги билан ажралиб туради. Зулфия, шунингдек, Пушкин, Лермонтов, Т.Шевченко, Леся Украинка, Н.Тихонов, Вера Инбер, Эди Огнецвет, Қайсин Қулиев каби адиблар ижодидан намуналар таржима қилди.

А д а б и ё т л а р Зулфия асарлари : 1. Асарлар. Уч томлик. Т., Ғафур Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашриёти, 1983-1986. Зулфия ижоди ҳақида : 2. Акбаров А. Зульфия. Т., Ғафур Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашриёти, 1983. 3. Султонова М. “Ижод саҳифалари”. Т., “Фан”, 1975. 4. Шарафиддинов О. Қалбимизга яқин шоира. “Адабий этюдлар” китобида. Ғафур Ғулом номидаги нашриёт, 1968. 5. Қаюмов Л. Шоира Зулфия. Т., Ўзадабийнашр, 1965. 6. www.o`zbek adabiyoti.com 7. www.ziyonet.uz

Похожие

Зулфия ижоди

Мақсуд Шайхзода ижоди (Максуд Шайхзода ижоди) реферат

Комил Хоразмий ҳаёти ва ижоди реферат

Комил Хоразмий ҳаёти ва ижоди 2 реферат

Зулфия 5