Зулфия 5 - Литература - Рефераты

Зулфия 5

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

44 KB

ЗУЛФИЯ (1915-199 6 ) Зулфия 1915 йил 1мартда Тошкент шаҳрида хунарманд оиласида дунёга келди. У янги мактаб ва ўқув юртларида таълим олди. Тошкентдаги Тил ва адабиёт илмий-текшириш институтида аспирантурада ўқиди. Сўнгра Ўзбекистон давлат нашриёти (Ўздавнашр)да, Ўзбекистон ёзувчилар уюшмасида, газета ва журнал таҳририятларида ишлади. Зулфия 1953-198 0 йиллар мобайнида «Саодат» журналининг бош муҳаррири бўлиб фаолият кўрсатди. Зулфия таниқли жамоат арбоби сифатида республика маданий ҳаётига фаол қатнашди. У турли йилларда Деҳли, Қоҳира, Коломбо ва бошқа шаҳарларда тинчлик учун кураш масалаларига бағишлаб ўтказилган халқаро анжуманларда ўзбек халқи номидан иштирок этди, оташин нутқлар сўзлаб, ажойиб шеърлар ўқиди. Биринчи китоби «Ҳаёт варақалари» билан 30- йилларнинг охирларида майдонга келган тўпламлари («Шеърлар», «Қизлар қўшиғи») ўзаро таққосланса, бу ўсиш-ўзгариш яққол кўринади. «Ҳаёт варақалари»да баъзан умумийлик, юзакичилик кўзга ташланса, «Шеърлар», «Қизлар қўшиғи» китобларида табиийлик ва самимийлик, ҳаққонийлик ва жўшқинлик устун туради. Тўпламга кирган «Сенинг мақтовинг», «Сени севардим», «Ҳожанг», «Нишондор қиз», «Она қувончи», «Баҳор», «Аҳд», «Студентка», «Кутиш», «Мартни кутганда», «Баҳор кечаси» сингари шеърларнинг аксариятида эркин меҳнат, ёрқин ҳаёт, илмсеварлик мавзулари куйланган. Зулфия иккинчи жаҳон уруши даврида фаол ижод қилди. Урушнинг биринчи кунларида адиба Ойдин билан ҳамкорликда «Ватанпарварлар аҳолини ҳимоя қилишга тайёр», «Ватан учун жон фидо», «Мардларга мадад берди» каби очерклар ёзди. Сўнгра «Верность», «Уни Фарҳод дер эдилар» (1943), «Ҳижрон кунларида» (1944) тўпламларини нашр қилдирди. «Менинг Ватаним», «Қўлимда қуролу устимда шинел», «Йигитларга», «Эримоқда қор», «Бизни кут», «Ҳижрон», «Палак» ва бошқа шеърларида

халқнинг Ватанга муҳаббати, ғалабага ишончи, қаҳрамонлик, инсонпарварлик, душманга нафрати ифода этилган. Унинг «Қўлимда қуролу устимда шинел», «Ҳижрон кунларида», «Гуллар очилганда», «Вафо», «Икки шеър», «Сулув тонг» шеърларида ватанпарвар аёл қиёфаси усталик билан тасвирланган. «Кечир, қолдим ғафлатда», «Баҳор келди сени сўроқлаб», «Ҳижрон кунларида», «Кўрганмидинг кўзларимда ёш», «Сен қайдасан, юрагим», «Не балога этдинг мубтало», «Юлдуз» каби турмуш ўртоғи Ҳамид Олимжоннинг фожиали ҳалок бўлиши (1944) муносабати билан ёзга н шеърларида ҳаёт ва ўлим, муҳаббат ва ҳижрон, севгига содиқлик ва бевақт айрилиқ ҳақида теран поэтик фикр юритилган. Урушдан кейинги даврда Зулфиянинг «Ҳулкар» (1947), «Мен тонгни куйлайман» (1950), «Дугоналар билан суҳбат» (1953), «Лирика», «Юрагимга яқин кишилар» (1958), «Гулларим», «Танланган асарлар» (1959), «Шеърлар» (1963), «Водий туҳфаси», «Юрак ҳамма вақт йўлда» (1966), «Шалола» (1976), «Йиллар, йиллар» (1978), «Достонлар» (1975), «Уйлар», «Камалак» (1985), «Хотирам синиқлари», «Йиллар садоси» (1995) каби ўнлаб китоблари нашр этилди. Бу асарларда замонамизнинг ранг-баранг мавзулари маҳорат билан ёритилган. Зулфия кейинги даврларда оила ва бурч, ахлоқ-одоб, ёшлик ва шодлик, виждон ва имон, ишқ-муҳаббат, садоқат ва хиёнат каби мавзуларда ҳам чуқур мазмунли ёрқин шеърлар яратди. Шоира бу шеърларида ҳаётдаги ва кишилар онгидаги келажаги порлоқ хусусиятларни қўллаб-қувватлаш билан бирга, айрим салбий воқеа-ҳодиса ва иллатларни танқид қилди. Зулфия ижоди мавзу хилма-хиллиги ва ғоявий мазмун жиҳатидангина эмас, балки жанр ва бадиий маҳорат жиҳатидан ҳам бойиб, сайқал топа борди. «Юрак ҳамма вақт йўлда», «Камалак», «Водий туҳфаси», «Сени куйлайман ҳаёт!», «Тонг ва шом аро» каби шеърий туркумларида Ватан ва замон, инсон ва ҳаёт, дўстлик ва ҳалоллик, севги-муҳаббат ва оилавий бурч ҳақидаги теран поэтик фикрлар куйланган. Шоира турли йилларда хилма-хил мавзуларда «Уни Фарҳод дер эдилар», «Икки ўртоқ», «Мушоира», «Водил

юлдузлари», «Сўроқлайди шоирни шеърим», «Қуёшли қалам», «Хотирам синиқлари» каби асарлар яратиб, ўзбек достончилиги анъаналарини ривожлантирди. Достон «Ҳаёл қанотида», «Яратиш дарди», «Навоий юраги уриб турибди», «Дарёдай уйғоқ» сингари қисмлардан иборат. Уларда ҳаёт ҳақиқати усталик билан бадиий ҳақиқатга айлантирилган. Достонда воқеа бош қаҳрамон Ойбекнинг ўлими тасвири билан тугаса-да, асарда ҳаётбахш руҳ, қуёшли қалам соҳиби Ойбек домланинг мангу барҳаётлигига комил ишонч руҳи балқиб туради. Зулфия ижодида «Хотирам синиқлари» (1995) достони ўзига хос ўрин эгаллайди. Достон мустақиллик даврининг маҳсули бўлиб, унда мустақиллик дил-дилидан улуғланган. Шоира асарда умри давомида ўз бошидан кечган яхши ва ёмон кунларни эслаб, ҳаёт ва жамият тараққиёти ҳақида, бахт ва бадбахтлик тўғрисида теран поэтик мулоҳаза юритган. Болаларга аталган китобини ҳам «Гулларим» деб атаган. Зулфиянинг «Сенинг тонгинг», «Мен туғилган кун», «Тилла қўнғиз», «Лола қизғалдоқ», «Учрашув», «Ка п алак», «Қизчам» сингари шеърлари болаларимиз томонидан севиб ўқилмоқда. Зулфия бадиий очерк ва публицистика соҳасида ҳам ижод этди. Унинг «Ойдин Собирова» (1953) бадиий очеркида ХХ аср ўзбек адабиётининг ёрқин намо я ндаларидан бири бўлган адиба Ойдиннинг ибратли ҳаёти ва сермазмун ижодий йўли қизиқарли тарзда ҳикоя қилинган. Зулфия кейинчалик «Дугоналар билан суҳбат», «Паранжили х отин билан учрашув», «Бирлашган ҳолда илгарига», «Коломбо кабутарлари», «Югославия хотиралари», «Шахринисо ҳақида» каби асарлар яратиб, ўзининг бадиий очерк ва публицистика соҳасидаги ютуқларини мустаҳкамлади. Зулфия – моҳир таржимон ҳамдир. У.Н.Некрасовнинг «Рус аёллари» достонини, Мустай Каримовнинг «Ой тутилган тунда» пьесасини, Демян Беднийнинг «Зийнатнинг қасами», Леся Украинканинг «Умид кутаман», «Оқшомли соатда», «Куйларим» асарларини, шунингдек, М.Лермонтов,

Нозим Ҳикмат, Амрита Притам, В.Инбер, Силва Капутикян, Марварид Дилбози, Светлана Сомова каби турли миллат шоирларининг кўпгина шеърларини ўзбек тилига таржима қилган. Шоира 1965 йилда «Ўзбекистон халқ шоираси» унвонига сазовор бўлди. 1994 йилда Зулфия мустақил республикамизнинг «Дўстлик» ордени билан мукофотланди.

Похожие

Зулфия ижоди

Зулфия ижоди реферат referat

Ғафур Ғулом 5

Муҳаммад Юсуф 5

Абдулла Орипов 5