Адабиёт ўқитиш методлари - Литература - Рефераты

Адабиёт ўқитиш методлари

Загружено в:

11.09.2022

Скачано:

0

Размер:

43.5 KB

Адабиёт ўқитиш методлари Р е ж а: 1.Таълим жараёни ва унинг асосий хусусиятлари. Дарс таълимининг асосий шакли. Ўқитувчи ва Ўқувчи муносабатлари. 2. Таълимдаги қўлланиладигзн анъанавий метод ва усуллар. 3. Таълимда қўлланаётган замонавий, ноанаънавий усуллар таълим сифатида ошириш.омиллари. .

Анъанавий таълимда Ўқитувчи илм берувчи, тарбияловчи, Ўқувчи эса билим олувчи ҳамда тарбияланувчи шахс: таълимнинг асосини дарс ташкил этади. Дарснинг мақсади унинг ташкил этиш ва олиб боришда қўлланиш илғор метод ва усулларга кўра таълимнинг натижаси, яъни сифати юзага келади. Ўқитувчи ва ўқувчи муносабатларининг асосида муайян фандан ўқув дастурига кўра энг кўп даражада билим эгаллаш, маънавий жиҳатдан тарбиялашни ташкил қилади. Бугунги таълимда ўқувчи фаолиятини жонлантириш унинг ижодий қобилиятини ўстириш, мустақил амалий иш юритиш малакасига эга қилиш муҳим ҳисобланади. Ифодали ўқиш. Адабий ўқиш барча жанрлардаги адабий асарларни ифодали ўқиш қоидаларига биноан равон нутқда, ифодали, тушунарли ва жозибали тарзда ўқишдир. Ўқувчи асарни ифодали ўқиётган шахс шу асарнинг мазмунини тингловчига етказишга ундан бадиий завқ олишга таъсир кўрсатади. Адабиёт дарсларида ҳамиша ифодали ўқишдан фойдаланилади. Агар дарс ифодали ўқиш дарси сифатида ташкил этилган бўлса, бу метод сифатида намоён бўлади. Агар дарс маълум асар таҳлилига бағишланган бўлса ифодали ўқиш усул сифатида қўлланилади. Метод кенг маънодаги тушунча бўлиб ўқувчиларни маълум ижодий ишга йўллаш ёки муайян билимлар беришдаги ўқитувчи қўлланиладиган таълим воситасидир. Ижодий ўқиш. Маълум асардан парчаларни матн мазмунини умуман ўзгартирмасдан ўқишдир. Масалан: "Юлдузли тунлар"дан... умумий мазмунини сақлаган ҳолда ижодий ўқиш мумкин. Шарҳли ўқиш усулидан классик матнларни ўрганиш ва таҳлил қилишда фойдаланилади. Ўқитувчи ҳар бир байт мазмунини шарҳлаб, тушунтиради, изоҳ талаб сўзларга изох бераши. Ролларга бўлиб ўқиш усулидан саҳна асарларини ёки насрий асарларни ўрганишда фойдаланилади . Жўр бўлиб ўқиш усули таълимнинг бошланган бўғинларида қўлланилади ва

ўқувчини умуман китоб ўқишга ўргатилади. Сценарий ўқиш усулидан таянч ва юқори синфларда фойдаланилади. Матнни ўқиб ўрганиш асосида сценарий тузиш амалга оширилади. Бу усул матнни мустаҳкам ўзлаштириш ва қайта ҳикоялашга ёрдам беради. 2. Маъруза методидан всосан юқори синфларда фойдаланилади. Сарҳисоб мавзулар, даврларга обзор бериш, маълум ёзувчининг ҳаёти ва ижодини монографик тарзда ўрганшда маъруза методидан фойдаланилади. Суҳбат методи. Агар дарснинг қурилиши ўқитувчи ва ўқувчи ўтасидаги адабий мулоқотга асосланса ва унда ўқитувчининг ўқувчи ўртасидаги савол-жавоблар, айрим пайтларда мунозаралар етакчилик қилса, бундай дарс суҳбат методига таянади. 3. Тадқиқот методи. Синфда ўқиб ўрганилган ижодкор услубининг янги қирраларини ўрганишда тадқиқот методидан фойдаланилади. Таянч синфларда адабиётни ўрганишда бадиий асар қисмлари бўйича режалар туздирилади. Юқори синфларда эса монографик мавзуларни ўрганиш жараёнида ўқитувчи ўз маърузасининг режасиии беради. Мазкур режаларда белгиланган масалаларга оид адабиётлар кўрсатилади. Ўқувчилар қўшимча адабиётлар, матбуот материаллари ёрдамида режадаги масалаларни тўлдирган ҳолда ўрганадилар. Мустақил ҳолда. иншо, баён адабий тақриз тайёрлайдилар. Изланиш методи. Бу метод тадқиқот методига ўхшаб кетсада ундан фарқли томонлари ҳам бор. Ўхшаш жиҳати: ҳар иккала метод ўкувчиларнинг ижодий изланишларини ривожлантиришга хизмат қилади.

Фарқли томони: тадқиқот методини қўллашда ўқитувчи, бошловчи йўналтирувчи ва дарсни якунловчи сифатида ҳаракат қилса, изланиш методида вазифаларни топширувчи ва текшириб, баҳолаб ўқувчиларни рағбатлантирувчи сифатида кўринади. Изланиш методи адабий концепциялар, учрашувлар, назарий дарсларда ўқувчиларнинг мустақил ижодий ишларини тайёрлашда (реферат, тақриз, адабий ижодий ишлар) кўпроқ фойдаланилади. 1. Таълим жараёнининг асосий хусусиятлари қандай белгиланади? 2. Таълимнинг асосий шаклини қандай тушунасиз? 3. Ҳозирги замон адабий таълими олдига қандай вазифалар қўйилган? 4. Адабий таълимда қандай усулларга ноанъанавий усуллар дейилади? Ифодали ўқиш – адабиёт ўқитишда кенг қўлланиладиган методлардан бири Ижодий ўқиш – матн мазмунини ўзгартирмасдан ўқиш усули Шарҳли ўқиш – бадиий асар, ундаги адабий қаҳрамонлар, тарихий ва тўқима воқеалар ҳақида атрофлича тушунча беришга мўлжалланган усул. Суҳбат методи – адабиёт ўқитиш методларидан бири. Адабиётлар 1. Адабиёт ўқитиш методикаси (тузувчилар. Қ..Йўлдошев, О.Мадаев, А.Абдураззоқов). Тошкент. 1994 йил. 2. Ю . К . Бабанский . Ҳозирги замон умумий таълим мактабида ў қитиш методлари . Тошкент. "Ўқитувчи" 1990 йил.

Похожие

Адабиёт ўқитиш методлари

Tуркистонда адабиёт ўқитиш методикаси тарихи

Адабиёт ўқитиш методикаси фан сифатида

Адабиёт ўқитиш методикаси фан сифатида

Адабий таьлим методлари, Адабиёт укитувчиси ва адабиёт дарслари