3-§. Kesim turlari. 4-§ Kesimlarda shartlilik va soddalashtirishlar 9-sinf - Черчение - Учебники (по школьные предметы)

3-§. Kesim turlari. 4-§ Kesimlarda shartlilik va soddalashtirishlar 9-sinf

Загружено в:

02.08.2022

Скачано:

0

Размер:

1991 KB

9-sinf tasviriy san’at darsligi asosida 3-4-mavzu:

Bajarilishiga qarab ikki xil kesim bo‘ladi: chetga chiqarib tasvirlangan kesim, ustiga qo‘yilgan kesim. Chetga chiqarib tasvirlangan kesi mlar ancha yaqqol bo‘ladi va ular A–A, B–B kabi kerakli yozuvlar bilan belgilanadi (3.1-chizmadagi A–A va B–B kesim).

Agar teshik, o‘yiqlarning simmetriya o‘qi davomida kesim chiqarib tasvirlansa, kesuvchi tekislik izi ko‘rsatilmasdan o‘ng tomon (90°)ga burib tasvirlanadi (2.4-chizma, c va 3.1- chizma). Chetga chiqarib tasvirlanadigan kesimni 3.2-chizmadagidek ko‘rinishning uzib tasvirlangan qismlari orasiga joylashtirish mumkin. Bunday usulni shatunlar, balkalar, relslar, uzun vallarda qo‘llash mumkin.

Chetga chiqarib tasvirlangan kesimlar soni qancha bo‘lishiga qaramay, ularning yuzalari standartga muvoﬁq shtrixlanadi. Kesim konturi detal konturi bilan bir xil yo‘g‘onlikda chiziladi. Ustiga qo‘yilgan kesim ga misol 3.3-chizmada ko‘rsatilgan. Kesim konturi va yuzasining shtrix chiziqlari bir xil ingichka tutash chiziq bilan chiziladi.

Kesimlarning bu turi uncha yaqqol bo‘lmagani uchun kamroq qo‘llaniladi. Simmetriya o‘qiga nisbatan kesim qo‘llanilayotgan detalning kesimga tushgan elementi chiziladi.

Kesimga tushgan shponka ariqchasi bir tomonlama bo‘lsa (3.3-chizma, a), kesuvchi tekislik yo‘nalishi bo‘yicha kesim 90° ga burib tasvirlanadi va ko‘rsatkichi (strelkasi) chizilib, belgilanmaydi. Kesimga tushgan joy simmetrik shaklga ega bo‘lsa, tekislik izi ko‘rsatilmaydi (3.3- chizma, b).

1. 3.5-chizmada kesim talab qilinadigan detallarning ko‘rinishlari berilgan. Ulardan birining bosh ko‘rinishini ko‘chirib chizing va hapdan o‘rinishidan foydalanib, ustiga qo‘yilgan va chiqarilgan kesimlarni bajaring. 2. Val, o‘q, richag kabi detallarning asliga qarab, ulardagi turli elementlarni chizmada ko‘rsatish uchun qo‘llaniladigan kesimlarni aniqlang.

4-§. KESIMLARDA SHARTLILIK VA SODDALASHTIRISHLAR

Kesimlarni diqqat bilan o‘rgansangiz, ba’zi kesimlar konturida ochiq va yopiq joylar bo‘ladi. Detal shakli qanday bo‘lishidan qat’i nazar, kesimga tushgan joydagi chuqurcha, o‘yiq, teshiklar silindr yoki konussimon, ya’ni aylanish sirtiga ega bo‘lsa, kesimning aylana konturi yopiq, boshqa holatlarda ochiq tasvirlanadi.

Masalan, 2.1- С–С va 3.1-chizma В–В lardagi kesimlarning aylana konturlari yopiq. 3.1-chizma, A–A da silindr prizmasimon sirt bilan kesilgani uchun uning kesilgan joyi ko‘rsatilmagan.

3.3-chizma, a dagi ustiga qo‘yilgan kesimda ham shponka ariqchasi prizmasimon sirt bo‘lgani uchun kesim konturidagi aylana qismi ochiq qoldirilgan (2.1-chizma, A – A, 2.3-chizma, A – A, 4.1-chizma, A – A larga qaralsin).

Kesimga o‘lchamlar qo‘yish. 4.1- chizmada shponka ariqchasi kesimiga o‘lchamlarning qo‘yilishi ko‘rsatilgan. Ariqchaning chuqurligini detal konturidan o‘lchanishiga ahamiyat bering. Buning uchun aylana simmetriya o‘qigacha ingichka chiziqda davom ettiriladi.

4.2-chizma, a da val kesimlari A–A, B–B, C–C, D–D, E–E, F– F lar orqali belgilangan. Ularga mos keladigan kesimlarni 1, 2, 3, 4, 5, 6 lar ichidan izlab toping va belgilang (4.2-chizma).

Похожие

14-15-16-§. Eskiz chizish bo‘yicha amaliy mashg‘ulot 9-sinf

5-§ Qirqimlar. 6-§. Qirqim turlari 9-sinf

1-.8-sinfda chizmachilikdan olingan bilimlarni qisqacha takrorlash va umumlashtirish. 2 Kesimlar 9-sinf

3-mavzu Chiziq turlari. O'lcham qo'yish qoidalari 8-sinf

32-§. Qurilish chizmalarini o‘qish 9-sinf