26-§-Oddiy yig‘ish chizmalarini o‘qish 9-sinf - Черчение - Учебники (по школьные предметы)

26-§-Oddiy yig‘ish chizmalarini o‘qish 9-sinf

Загружено в:

02.08.2022

Скачано:

0

Размер:

1343.5 KB

9-sinf tasviriy san’at darsligi asosida 26-mavzu: Oddiy yig‘ish chizmalarini o‘qish

Detallardagi ma’lum maqsadlar uchun o‘yilgan ariqcha, rezba, faska va shu kabilar detal elementlari deyiladi (26.1- chizma, a).

Ma’lumki, buyum biror maqsadni amalga oshirish uchun tayyorlanadi. Undagi detallar shu buyumning doimiy ishlashini ta’minlaydi. Detal elementlari shu detalning yaxshi ishlashi uchun xizmat qiladi.

Buyumning yig‘ish chizmalarini tuzish, o‘qish va detallarga ajratib chizishda, har bir detal va uning elementlarining tuzilishini yaxshi bilish kerak. Shu maqsadda 26.1-chizma, a da detal va uning elementlari nomlari ko‘rsatilgan.

Texnikada eng ko‘p vtulka deb nomlanuvchi detal qo‘llaniladi (26.1- chizma, b). U mashinaning o‘q yo‘nalishidagi (bo‘ylama) teshikli silindrik yoki konussimon shaklli detali.

Tarkibiy qismlari yig‘ish jarayonlari bilan mustahkamlangan buyumlar, masalan, avtomobil, traktor, go‘shtqiymalagich, jo‘mrak kabilar yig‘ma birikmalar deb ataladi.

Yig‘ma birikmani yig‘ish uchun zarur bo‘lgan barcha ma’lumotlarni o‘z ichiga oladigan chizma yig‘ish chizmasi deyiladi (26.4- chizma).

O‘quv jarayonida yig‘ish chizmalari quyida gicha bajariladi: 1. Buyumning asli olinadi va uning detallari bir-biridan ajratiladi va sinchiklab o‘rganib chiqil adi (26.2- chizma).

2. Standart bo‘lmagan detallarning har birining eskizlari chizilib, kerakli kesim va qirqimlari bajarilib, detallardan o‘lchamlari aniq o‘lchab qo‘yiladi (26.3-chizma)

3. Chizilgan eskizlari asosida buyumning yig‘ish chizmasi chiziladi. Vaziyat (pozitsiya) raqamlari qo‘yib chiqiladi (26.4-chizma). 4. Asosiy yozuv va spetsiﬁ katsiyasi chiziladi hamda u to‘ldiriladi. (26.4-chizma).

Spetsiﬁkatsiya yig‘ish chizmalarni o‘qishni osonlashtiradi. Uning o‘lchamlari 20.3-chizmada ko‘rsatilgan. Spetsiﬂ katsiyaning birinchi ustuniga chizmadagi detal belgisining tartib raqami yuqoridan pastga qarab yoziladi. Ikkinchi ustunda detallar nomlari yoziladi. Uchinchi ustunda detallar soni ko‘rsatiladi. To‘rtinchisida detallar qanday materiallardan tayyorlanganligi yoziladi va beshinchisi eslatma uchun ajratilgan bo‘lib, unda qo‘shimcha ma’lumotlar beriladi.

Spetsiﬁk atsiyadan qanday foydalanish mumkin? Masalan, 26.5- chizmadagi birinchi ustundagi vaziyat (vaz.) 3 orqali u qanday detal ekanligini aniqlash lozim bo‘lsa, yig‘ish chizmasidagi vaz. 3 ni qidirib topiladi. 3 ostidagi tokcha chizig‘ining ikkinchi uchi nuqta bilan tamomlanib, izlayotgan detalga borib taqaladi. 3 raqamli detalning nomi, soni va qanday materialdan tayyorlanganligini bilish maqsadida spetsiﬁ katsiyaga murojaat qilinadi. Undan detal nomi planka ekanligi va u 1 dona po‘latdan yasalganligi aniqlanadi.

Yig‘ish chizmalarida detalni ko‘rsatuvchi chiziq ingichka tutash chiziqda chiziladi. Ularning bir uchi tokcha bilan, ikkinchi uchi detalda nuqta bilan yakunlanadi. Tokcha ustiga navbati bilan tartib raqamlari yoziladi. Raqam chizma uchun tanlangan o‘lcham raqamlaridan kattaroq yoziladi. Detallardan chiqarilgan chiziqlarning tokchalari bitta vertikal ustun qilib chiziladi yoki gorizontal chiziqqa joylashtiriladi. Bitta detalga bir marta chiqarish chizig‘i chiziladi. Guruh detallar uchun bittasidan chiqarish chizig‘i va vertikal ustunga tokchalar chiziladi (26.6- chizma). Kesim yuzasi qoralatib bo‘yalgan detallarga chiqarish chizig‘idagi nuqta o‘rniga strelka qo‘yiladi (26.6-chizma)

Похожие

32-§. Qurilish chizmalarini o‘qish 9-sinf

7-§. Oddiy va mahalliy qirqimlar. ularning chizmalarda belgilanishi. 8-§. Nazorat ishi. 9-§. Ko'rinishning yarmi bilan qirqimning yarmini birlashtirish 9-sinf

27-§-Konstruksiyalashga doir masalalar 9-sinf

26-mavzu Chizmalarni o'qish tartibi va qoidalari. Chizmalarni o'qish bo'yicha amaliy mashg'ulot 8-sinf

19--20-§. Detalning fazoviy holatini o‘zgartirishga va qayta loyihalashga oid ijodiy grafik ishlar 9-sinf