Suvda va quruqlikda yashovchilar - Zoologiya - Slaydlar

Suvda va quruqlikda yashovchilar

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

354.2236328125 KB

Ko'chirib olish

Suvda va quruqlikda yashovchilar

Reja: 1. Suvda va quruqlikda yashovchilar sinfiga umumiy tavsif. 2. Suvda va quruqlikda Tashqi va ichki tuzilishi. 3. Suvda va quruqlikda xilma-xilligi. 4. Suvda va quruqlikda kelib chiqishi.

Baqasimonlar (Ranidae)  Baqalar, baqasimonlar (Ranidae) — dumsiz, suvda hamda quruqlikda yashovchilar oilasi. Tanasining uz. 3 sm dan 20 sm, ba`zan 32 sm gacha. Tishlari yuqori jag`larida joy-lashgan. Tanasi ixcham, orqa oyoqlari nisbatan uzun (sakrovchi).

Baqasimonlar (Ranidae)  46 urug`i 555 turi ma`lum. Jan. Amerika, Jan. Avstraliya va Yangi Zelandiyadan tashqari yer yuzining hamma qitalarida keng tarqalgan. Evolyatsiya jarayonida sodir bo`lgan adaptiv radiatsiya tufayli bu oila bir necha filogenetik guruhlarga, 8 kenja oilaga bo`lingan. Ularning asosiysi asl B. (Rana) urug`i 200 turni, shu jumladan uz. 32 sm, og`irligi 3,5 kg keladigan goliaf baqasini (R. goliaph) va ho`kiz-baqani o`z ichiga oladi. Asl baqalar ning orqa oyoqlaridagi barmoqlari orasida pardasi, tilining orqa erkin uchida ayrisi bo`ladi. O`lja ushlayotgan baqalar tilining orqa tomonini otadi. Asl baqalar yashil (o`t) baqa (R. temporaria), hovuz baqasi (R. esculenta, ya`ni R. lessonae), o`tkir tumshuq baqa (R. arvalis, ya`ni R. terrestris) Yevropaning sharqiy qismida uchraydi.

 O`rta Osiyo, jumladan O`zbekistonda asl baqalar ning faqat bir turi — ko`l baqasi (R. ridibunda) tarqalgan. Bu tur Kavkaz, Qozog`iston va Yevropa mamlakatlarida ham uchraydi. Ko`l baqasining suvda yashaydigan shakli yashil, quruqlikda yashaydigan shakllari esa qo`ng`ir tusda bo`ladi. baqalar ning bir qancha turlari (o`tkir tumshuq baqa, yashil baqa), suv havzalari yaqinidagi nam joylarda yashab, faqat ko`payish davrida suvga tushadi, boshqalari (mas, ko`l baqasi) asosan suvda yashaydi va o`rmon hamda dasht mintaqalaridagi suv havzalarida tarqalgan. B. odatda juda harakatchan bulib, faol hayot kechiradi.

 Qanotli hasharotlar, yirik baqalar esa mayda umurtqalilar bilan oziqlanadi. Ayrim baqalar suv havzalari tubidagi balchikda, boshqalari quruqlikdagi pana joylarda yashaydi. Asosan suv havzalariga tuxum qo`yib ko`payadi. Urg`ochisi 500 dan 11 minggacha tuxum qo`yadi.

 Ko`pchilik B. ko`payish davrida har xil ovoz chiqarib sayraydi. Baqalar ovozi har bir tur va jineda o`ziga xos bo`ladi. Ayrim B. (mas, kul B.) ko`pchilik mamlakatlarda pishirib iste`mol kilinadi. B. lab. tekshirishlari uchun asosiy ob`yekt hisoblanadi. Shim. Amerikada uchraydigan leopard B. Xalqaro Qizil ki-tobga kiritilgan.

Salamandrasimonlar (Salamandridae)  Salamandrasimonlar (Salamandridae) — dumli suvda va quruklikda yashovchilar oilasi. Uz. 10—28 sm. Tishlari ustki va ostki jag`larida joylashgan; qrvoklari rivojlangan; voyaga yetgan davrida o`pkasi bor. 45 turi Yevrosiyo, Shim. Afrika, Shim. Amerikada tarqalgan. Haqiqiy salamandralarga dumli salamandralar, tritonlar urug`lari kiradi.

 Haqiqiy salamandralar Markaziy va Jan. Yevropa, Shim. G`arbiy Afrika, Jang`arbiy Osiyoda tarqalgan. Quruqlikda yashaydi. Dog`li, ya`ni olovli salamandra ko`pchilikka ma`lum, uz 20—28 sm; qora yaltiroq tanasida yorqin sariq rangli dog`lari bo`ladi; tirik tug`adi. Uzun dumlilardan Kavkaz salamandrasi G`arbiy Kavkazda uchraydi; uz. 19 sm gacha, endemik tur. Tritonlar suvda va suv bo`yida hayot kechiradi; salqin va nam o`rmonlar, tog` daryolari bo`yida uchraydi, okshomlari va kechasi ovga chiqadi; mayda umurtqasizlar bilan oziklanadi.

 Urug`lanishi ichki; urgochisi tuxumlarini suvga qo`yadi. Lichinkasi suvda rivojlanadi. Ko`pchilik turlari tuxumdan tirik tug`adi. Lab. hayvonlari sifatida foydalaniladi. O`rta Osiyo hududida S. uchramaydi; tritonlar akvariumda boqiladi.

O'xshashlar

Sudralib yuruvchilar sinfi

Hayvonlar sistematikasini o‘rganish

Yassi, to'garak va halqali chuvalchanglar tipi (slayd-test)

Xelitseralilar (Chelicerata) kenja tipi

O’rta Osiyo tekislik, suv havzasi, tog’ hududlarida yashovchi umurtqalilarning tuzilishi