Cho`kishlar, sovuq urishi va issiq urushlari - Xayot faoliyati xavfsizligi - Slaydlar

Cho`kishlar, sovuq urishi va issiq urushlari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

370.5 KB

Ko'chirib olish

CHO`KISHLAR, SOVUQ URISHI VA ISSIQ URUSHLARI

CHO`KISH TURLARI V A BIRINCHI Y O RDAM K O` RSATISH  Umuman; cho'kish turlari quyidagicha:  Haqiqiy yoki «ho'l» cho'kish.  Asfiksiya yoki «quruq» cho'kish.  (a-oq asfidsiya (bo'g'ma) holat; b-ko'k asfiksiya-o'qiga suv tushib, nafas ololmaydigan holat).  Ikkilamchi cho'kish.  Suvdagi o'lim. Shulardan eng ko'p uchraydigani AQShuga yoki. «ho'l»cho'kishdir. Bunda odam o'z organizmida kislorod tanqisligini seza boshlagach, talvasaga tushadi, nima bo'lsa ham, bir marta vafas olishga intiladi. Ammo suzishni bilmagani uchun qo'l-oyoqlarini osongina harakatlantira olmaydi. Kislorod tanqisligi yuz bergach, u beixtyor og'zini ochib yuboradi va nafas olmoqchi bo'lib, butun o'pkasini suvga to'ldirib. Qo'yadi. Natijada miya kisloroddan o chiqib, odam hushidan ketadi. Hushidan ketgandan so'ng u boshqa nafas ololmaydi.

 Cho'kkan odamniig rangi oqarib, vena son tomirlari bo'rtmaydi. Sho'r suvda (dengiz suvida) cho'kyan odamda klinik o'lim holati uzoqroq« (10-12 minut) davom etadi. «Oqarib ketgan» odamlarni cho'kkanidan 10 minut o'tgan bo'lsa ham, tiriltirsa bo'ladi.

Haqiqiy cho'kish odatda, suzish n i bilmagan kishilarda ro'y beradi.  Asfiksiya yoki «quruq» cho'kish hiqildoqning reflek-tor spazmi tufayli, suv o'pkaga kirmay kolishi bilan kechadi. Yukori nafas yo'llari suvdan ta'sirlanganda hikildok yoki traxeyaning yo'li butunlay bekilib qoladi va cho'kkan odam bo'g'ilib (asfiksiya bo'lib) o'lib qoladi. Iflos, xlor konsentrasiyasi ko'p, kimyoviy moddalar, eritma zarrachalari bor bo'lgan qumli suvda hambo'g'ilib cho'kish hollari kuzatilgan. Bunday cho'kkan odamniyag rangi oqarib ketadi. Cho'kishning bu turi ko'pincha (5-20 foizgacha) bolalar va ayollar o'rtasida uchraydi.

Sovuq urishi  Sovuq urishi, darajalari. Past harorat ta’sirida to‘qimalarning shikastlanishiga- sovuq urishi, deyiladi. Sovuq urishining sabablari turli-tuman va ma’lum sharoitlarda ortiqcha namlik, tor va ho‘l poyabzal, harakatsiz turish, uzoq vaqtgacha sovuqning ta’sir qilishi, shamol, shikastlangan kishi umumiy ahvolining yomonligi -kasallik, qoqsuyak bo‘lib oriqlash, mastlik, qon yo‘qotish va hokazo. Harorat, hatto noldan yuqori 3 - 7°C bo‘lganda ham sovuq urishi mumkin. Ko‘pincha qo‘1- oyoqning distal bo‘limlarini quloq, burun uchini sovuq uradi.

 Sovuq urganda odam a vv al sovqotadi, keyin bu karaxtlik bilan almashinadi, bunda og‘riq, so‘ngra har qanday sezuvchanlik ham yo‘qoladi. Bunday og‘riq sezmaslik past harorat ta’siri davom etayotganini bilintirmay qo‘yadi, bu aksari to‘qimalarda tik-lanmaydigan jiddiy o‘zgarishlar ro‘y berishiga sabab bo‘ladi. Sovuq urishining to‘rt darajasi farq qilinadi darajasi terming oqarishi (tomirlar spazmi) va sezuvchan-ligining yo‘qolishi bilan xarakterlanadi. Bemor isitilgandan keyin badan terisining shu qismi ko‘kimtir-qizil bo‘lib qoladi (tomirlar falaji), ozgina shishadi va og‘riydi. So-g‘ayishdan oldin odam sovuqqa sezgir bo‘lib qoladi, ba’zan terining ko‘kimtir rangi saqlanib qoladi.

 II darajasida qon aylanishining bir-muncha chuqur buzilishi kuzatilib, keyiroq tiniq suyuqlik bilan to‘lgan pufaklar hosil bo‘ladi. Pufaklar atrofidagi teri ko‘kimtir qizil tusga kiradi. Infeksiya tushmasa, o‘rta hisobda ikki hafta ichida tuzaladi. Sovuq urishining bu darajasida umumiy hodisalar ro‘y beradi: tana harorati ko‘tariladi, eti junjikadi, ishtaha va uyqu yomonlashadi, ikkilamchi infeksiya rivojlanmasa, shikast-langan zonada terining nekrozga uchragan yuza qatlamlari granulatsiya va yamoqlar hosil qilmay asta-sekin (15–30 kunda) ko‘chib tushadi. Bu joydagi teri uzoq vaqtgacha, ko‘kimtir, sezuvchanligi past bo‘lib qoladi.  Sovuq urishining IV darajasida nekroektomiya. Nekroz to‘qimalari olib tash-langan, barmoqlar kesilgan.

Issiq va oftob urganda birinchi yordam. Issiq urishi  Issiq urishi - tashqi muhitning yuqori harorati uzoq vaqt ta’sir qilishidan organizmning issiqlab ketishi natijasida o‘tkir rivojlanadigan kasallik holatiga issiq urishi, deyiladi.

 Tana sathidan issiqlik chiqarishning qiyinlashganligi (yuqori harorat va namlik, havo harakatining yo‘qligi) va issiqlikni ko‘p chiqarish (jismoniy ish) termoregulatsiyasining buzilishi issiqlab ketishning sababchisi hisoblanadi.

 Agar shikastlangan kishining yurak urishi juda sust bo‘lib, tomirlarda pulsni aniqlab bo‘lmasa, darhol yurakni tashqi massaj qilishga kirishish kerak. Mustaqil nafas olishi va yurak urishi tiklangandan so‘ng bemorni shoshilinch ravishda yaqin oradagi tibbiy muassasaga yuborish kerak bo‘ladi.

O'xshashlar

Suvgа cho`кish

Elektrdan shikastlanish va sovuq urishda birinchi yordam

Baxtsiz hodisalarda shikastlanganlarga birinchi yordam ko’rsatish

Favqulodda birinchi tez tibbiy yordam

Birlamchi tibbiy yordam ko’satish asoslari