Elektrdan shikastlanish va sovuq urishda birinchi yordam - Xayot faoliyati xavfsizligi - Slaydlar

Elektrdan shikastlanish va sovuq urishda birinchi yordam

Yuklangan vaqt:

05.02.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1658.185546875 KB

Ko'chirib olish

E L E K T R D A N S H I K A S T L A N I S H VA SOV UQ UR I SH D A B I R I N C H I YO R D A M

REJA: • 1. Elektrdan shikastlanish sabablari. • 2. Elektr toki urishidagi belgilar va birinchi yordam. • 3. Sovuq urishi belgilari va birinchi yordam.

• Elektr shikastlanishi sanoat, maishiy yoki tabiiy elektr toki ta’sirida paydo bo’ladigan to’qimalar va organlarning yaxlitligi, funktsiyalariga shikast etkazishdir. Har xil turdagi elektr shikastlanishlari organizmga har xil ta’sir ko’rsatadi, bu kuyishlar, qonning fizik-kimyoviy tarkibining buzilishi, to’qimalarning yorilishi, sinishi, dislokatsiyasi va ichki bioelektrik jarayonlarning buzilishiga olib kelishi mumkin.

Barcha turdagi elektr shikastlanishlari og’irligiga qarab to’rt darajaga bo’linadi. - I darajali jarohatlar ongni yo’qotmasdan konvulsiyalar bilan namoyon bo’ladi. Bundan tashqari, terining oqarishi, umumiy qo’zg’alish, nafas qisilishi, bosh og’rig’i va qon bosimining oshishi kuzatiladi. Travmatik shok tugagandan so’ng, jabrlanuvchi og’riqni boshdan kechira boshlaydi. • - II darajali jarohatlar tonik konvulsiyalar va ongni yo’qotish bilan birga keladi. Elektr shikastlanishining ikkinchi darajasida qurbonlar qon bosimining pasayishiga, nafas olish tizimidagi kichik buzilishlarga ega. Ko’pincha yurak aritmi, shok bor. - III zo’ravonlik darajasi nafas olishning og’ir buzilishlari, konvulsiyalar, o’pka tomirlarining yorilishi, yurak va butun qon aylanishining buzilishi, qon bosimining keskin pasayishi, yurak ritmining buzilishi, to’r pardaning ajralishi bilan tavsiflanadi. Miya, o’pkaning shishishi. O’pka, jigar, taloq, qalqonsimon bez va oshqozon osti bezida nekrotik o’choqlar paydo bo’lishi mumkin. Uchinchi darajali jarohat komaga olib kelishi mumkin. • - IV daraja nafas olish markazining falajlanishi va yurakning qorincha fibrilatsiyasi natijasida nafas olishning to’xtatilishi bilan tavsiflanadi. Ko’pincha elektr toki odamning boshidan o’tganda sodir bo’ladi.

Elektr toki urishi belgilari Elektr toki urishi bilanoq odam silkinish, spazm, mushaklar, yonayotgan zarbani his qilishi mumkin. Oqim ta’sirini to’xtatgandan so’ng, markaziy asab tizimidan asosiy alomatlar kuzatiladi. Elektr toki urishi shikastlanishining belgilari miya chayqalishining klinik ko’rinishi bilan juda o’xshashdir. Bezovtalik, befarqlik, atrof- muhitga befarqlik, ko’ngil aynishi, bosh og’rig’i va bosh aylanishi bor. Yurak-qon tomir tizimi elektr shikastlanishiga shunday ta’sir qiladi: - qon bosimining dastlabki oshishi, keyin esa keskin pasayishi; - yurak urish tezligining oshishi; - aritmiya; • - yurak chegaralarini kengaytiradi

E L E KT R T O K I S H I K A S T L A N I S H I U C H U N B I R I N C H I YO R DA M • Jarohatlangan kishiga yordam bera olish uchun avvalo oʻzingizni himoya qilishingiz kerak. Kuchlanish manbasini o’chirish, simni jabrlanuvchining qo’lidan tortib olish kerak. Agar buning iloji bo’lmasa, undajabrlanuvchini quvvat manbaidan ajratish kerak. Buning uchun taxta, yog’och tayoq, izolyatsiyalangan asboblar, rezina qo’lqoplar, izolyatsion stendlar, rezina poyabzal kabi himoya vositalaridan foydalanishingiz kerak. Agar yaqin atrofda bunday xavfsizlik moslamalari bo’lmasa, siz jabrlanuvchiga kichik “o’rdak qadamlari” bilan harakat qilib, o’zingizni himoya qilishingiz mumkin. Oyoqlar erdan chiqmasligi kerak. Bir oyoqning barmog’i har doim ikkinchi oyoqning tovoniga to’g’ri kelishi kerak. Jarohatlangan odamni shikastlangan joydan 10- 15 metr masofaga sudrab olib borish kerak. Shu bilan birga, tananing yalang’och joylariga tegmasdan, kiyimning chetidan ushlab turish kerak. Elektr shikastlanishi uchun birinchi yordam jabrlanuvchi xavfsiz joyda bo’lganida boshlanishi kerak. Nafas olish va yurak urishi tekshiriladi. Agar ular sezilmasa, sun’iy nafas olish va ko’krak qafasining siqilishini boshlash kerak. Agar odam hushini yo’qotmagan bo’lsa, unga har qanday tinchlantiruvchi dori berish kerak, tez yordam kelishini kutayotganda imkon qadar ko’proq ichish kerak. • Agar terida kuyishlar aniq ko’rinsa, ularni toza bint yoki mato bilan bog’lash kerak. Singanga shubha bo’lsa, oyoq-qo’lni shina bilan bog’lash kerak.

• Elektr toki shikastlanishidan keyingi asoratlarning asosiy turlari • Vestibulyar apparatlarning buzilishi; • - eshitish qobiliyatini yo’qotish; • - retrograd amneziya; • - oyoq-qo’llarning parezlari; • - buyrak, jigar shikastlanishi, organlarda toshlar paydo bo’lishi; • - qon tomirlari, orqa miya, miya shikastlanishi; • - simpatik va parasempatik asab tizimining psixoz va buzilishi; • - koma; • - katta qon ketish. Elektr shikastlanishining oldini olish Elektr tokidan shikastlanishning asosiy oldini olish elektr jihozlarini ishlatish, o’rnatish va ta’mirlash vaqtida xavfsizlik qoidalariga rioya qilishdir. Elektr toki bilan ishlaydigan odamlar yaxshi ko’rsatmalarga ega bo’lishi va shaxsiy himoya vositalariga ega bo’lishi kerak. Mavjud elektr inshootlariga xizmat ko’rsatuvchi shaxslar yiliga ikki marta vaqti-vaqti bilan tibbiy ko’rikdan o’tishlari kerak. Bunday holda, ko’rsatmalar bo’yicha terapevt, jarroh, nevropatolog, oftalmolog, otorinolaringologdan o’tish majburiydir. • Asosiy xavfsizlik choralari yordamida koʻplab elektr jarohatlarining oldini olish mumkin.

• Juda sovuq (-15°C va undan past) va shamolli ob-havo sharoitida odam 5 daqiqada ham muzlab qolishi mumkin. • Hatto dastlabki bosqichda ham sovuq urishning alomatlari aniq bo‘ladi: • zararlangan joylar — odatda qo‘llar, oyoq barmoqlari, burun, yonoqlar, quloqlar; • teri qisman sezgirlikni yo‘qotadi, xiralashadi; • tananing bir qismi oqarib, keyin qizil rangga aylanishi mumkin; • muskullar, bo‘g‘inlar qattiqlashadi, aniqlik va harakatlanish qulayligi yo‘qoladi. • Bunday hol unchalik xavfli emas. Yagona muammo shundaki, teri sezgirligi yo‘qolgani sababli sovuq kuchayib borayotganini sezmaslik mumkin. Shundagina jiddiy shikastlanish xavfi tug‘iladi.

• Bir marta qizarib ketgan teri yana oqaradi, qattiq va mumsimon bo‘ladi. Ammo shu bilan birga, qotib qolgan barmoqlar, quloqlar, burun yoki yonoqlarda to‘satdan issiqlikni his qilish mumkin. Bu yaxshi belgi emas. Tana tashqi to‘qimalarning jiddiy xavf ostida ekanini tushunadi va ularni qutqarish uchun issiq qonning keskin oqimini ta’minlab, periferik tomirlarni kengaytiradi. Sovuqning yengil shaklida isinish kifoya — masalan, issiq choy ichish. E’tibor bering: isitish asta-sekin bo‘lishi kerak. Muzlagan barmoqlaringizni issiq suvga tutmang: haroratning keskin isishi tomirlarga zarar yetkazishi mumkin. Agar issiqlik uzoqda bo‘lsa, maksimal harakatchanlikni saqlang: tez yuring yoki hatto yuguring yoki joyingizda faol sakrang, qo‘llaringizni harakatlantirib, qarsak chaling, burningizni, yonoqlaringizni va quloqlaringizni ishqalang.

Agar o‘z vaqtida sovuqdan qochib qutulmasangiz, tanadagi issiqlikni tejash uchun terining tashqi qatlamlari isitish umidini yo‘qotadi va periferik tomirlarni yana yopadi. Endi bu haqiqatan ham xavfli. • Teri tobora mumsimon bo‘lib qoladi, mushak va bo‘g‘inlar qattiqlashishda davom etadi. Sovuqda bu o‘zgarishlar deyarli og‘riqsizdir. Ammo muzlash chuqur kirib boradi, qon aylanishining buzilishi to‘qimalarning o‘limiga olib keladi. Va issiqlikka qaytganda, vaziyat keskinlashishi mumkin: og‘riq va shish paydo bo‘ladi. • Bir necha soat ichida terida katta og‘riqli pufakchalar paydo bo‘ladi va uning ostidagi to‘qimalar qora rangga kirib, qattiqlashadi. Bu tananing sovuqdan ta’sirlangan qismi o‘lganini anglatadi.

Mumkin emas: Muzlagan joylarni ishqalash va massaj qilish. Spazmatik tomirlar mo‘rt bo‘lib qoladi va ularga zarar yetkazish xavfi yuqori, bu esa ko‘karishlarga olib keladi va vaziyatni yomonlashtiradi. Tana teri osti qon ketishiga chuqurroq yotadigan tomirlarni toraytirish orqali javob beradi. Tezda qizdirish. Bu yana spazmodik tomirlarga yomon ta’sir qiladi. Agar tezda isinmoqchi bo‘lsangiz, avval qo‘l yoki oyoqlaringizni xona haroratidagi suvga solishingiz mumkin: sovuqdan keyin baribir u juda issiq bo‘lib tuyuladi. Spirtli ichimliklarni iste’mol qilish. Spirtli ichimliklar periferik tomirlarni kengaytiradi. Bundan tashqari, alkogolning ta’siri yo‘qolishi bilanoq organizm issiqlik yo‘qotilishini iloji boricha periferik qon tomirlar orqali qoplashga harakat qiladi, bu esa muzlash alomatlarini kuchaytiradi. • E’tibor bermaslik. Sovuq paytida terining va hatto teri osti to‘qimalarining shikastlanishi qaytarib bo‘lmaydigan darajaga kelishi mumkin. Shuning uchun o‘z vaqtida choralar ko‘rish juda muhimdir. Mumkin: Darhol isining. Vaziyatni kuzatib boring, agar to‘qimalarning shishishi bir necha soatdan ortiq davom etsa va terida pufakchalar yoki suyuqlik bilan to‘lgan pufakchalar paydo bo‘lsa, shifokor bilan maslahatlashing. Har qanday holatda ham pufakchalarni o‘zingiz teshmang: infeksiya kirishi mumkin. Bu mutaxassis tomonidan amalga oshirilishi kerak. Teri qorayishini sezsangiz, imkon qadar tezroq terapevt yoki tez yordam bilan bog‘laning. Agar o‘zingizni yomon his qilsangiz, ibuprofen yoki boshqa og‘riq qoldiruvchi vositadan foydalaning. • Agar muzlagan odamning ahvoli og‘irlashsa, hayot belgilarini ko‘rsatmasa yoki to‘qimalar qorayishi sezilarli bo‘lsa, darhol tez yordam chaqiring.

E ’ T I B O RI N G I Z U C H UN R A H M AT

O'xshashlar

Favqulodda vaziyatda birinchi yordam

Favqulodda birinchi tez tibbiy yordam

Baxtsiz hodisalarda shikastlanganlarga birinchi yordam ko’rsatish

Tabiiy ofatlarda birinchi tibbiy yordam ko’rsatish

Elektr tokidan shikastlanishda birinchi tibbiy yordam ko’rsatish (dars ishlanma)