logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tilshunoslik
  4. Ot. Otning grammatik kategoriyalari

Ot. Otning grammatik kategoriyalari

Yuklangan vaqt:

08.12.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

210.0595703125 KB
Ko'chirib olish
OT. OTNING GRAMMATIK KATEGORIYALARI  Predmetning ma'nosini ifodalaydigan va grammatik son, egalik, rod, kelishik kategoriyalarga ega bo‘lib kim? nima? so‘roqlariga javob beradigan mustaqil so‘z turkumiga ot – SUBSTANTIVUM deyiladi. OT. OTNING GRAMMATIK KATEGORIYALARI  Otlarda uch xil grammatik rod bo‘lib, ular quyidagicha:  Rod -Genus  Genus Masculinum (genus maskulinum) -mujeskoy rod  Genus Femininum (genus femininum) -jenskiy rod  Genus Neutrum (genus neutrum) - srednoy rod  Son (Numerale) . Lotin tilida otlar ikki songa bo‘linadi:  Singularis -birlik son  Pluralis -ko‘plik sonOT. OTNING GRAMMATIK KATEGORIYALARI  Lotin tilida ham xuddi o‘zbek tilidagidek oltita kelishik mavjud bo‘lib, tibbiyotda otlar asosan beshta kelishikda turlanadi: Kelishik (Casus)  Casus Nominativus -bosh kelishik  Casus Genetivus -qaratqich kelishigi  Casus Dativus -jo‘nalish kelishigi  CasusAccusativus -tushum kelishigi  Casus Ablativus -chiqish kelishigi  Casus Vocativus -gapda bosh kelishik bilan bir xil savolga javob berib keladi. Shuning uchun ham oltinchi kelishik tibbiyotda qo‘llanilmaydi. OT. OTNING GRAMMATIK KATEGORIYALARI OT. OTNING GRAMMATIK KATEGORIYALARI  Lotin tilida otlarni turlanish xususiyatlariga ko‘ra asosan besh turlanishga bo‘lish mumkin. Otlarning guruhlardagi turlanishi qaratqich kelishigining birlik soni (Genetivus Singularis)dagi kelishik qo‘shimchasiga qarab aniqlanadi.    Gen. Sing. (Qaratqich kelishigi birlik soni) qo‘shimchalari :  I -ae  II -i  III -is  IV -us  V -ei  Otlar kelishiklar bo‘yicha turlanganda ot negiziga kelishik qo‘shimchalari qo‘shiladi. Otning negizini topish uchun otni qaratqich kelishigi birlik sonida yozib, undan qaratqich kelishik qo‘shimchasini olib tashlash kerak. Masalan:  Nom. Sing.: aqua dens septum  Gen. Sing.: aquae dentis septi  Ot negizi: aqu- dent- sept- OT. OTNING GRAMMATIK KATEGORIYALARI Otlarning birinchi turlanishi.  Otlarning birinchi guruhda kelishiklar bo‘yicha turlanishiga bosh kelishik birlik soni (Nominativus Singularis)da -a qo‘shimchasi bilan tugallangan jenskiy roddagi otlar kiradi. Qaratqich kelishigi birlik soni (Genetivus Singularis)da esa -ae qo‘shimchasi bilan tugallanadi va lug'at shakli quyidagicha bo‘ladi,  Masalan:  tinctura, ae, f — spirtli eritma,  tabuletta, ae, f — tabletka, tugmachasimon dori  pilula, ae, f — hab dori Otlarning birinchi turlanishi.  Bu otlar jenskiy rodga tegishli otlardir. Jenskiy roddagi otlar kelishiklarda quyidagicha turlanadi:  Casus Singularis Pluralis  Nominativus -a -ae  Genetivus -ae -arum  Dativus -ae -is  Accusativus -am -as  Ablativus -a -is  Dori nomlari va dorivor o‘simliklar nomi hamma vaqt bosh harf bilan yoziladi.

O'xshashlar

Ot. Otning ma'no turlari
Otlarning aloqa munosabat kategoriyalari
Ot turkumining son kategoriyasi; otlarning nokategorial shakllari
Grammatik kategoriyalar
Fe’lning zamon kategoriyalari