Nutq texnikasi va uning tarkibiy qismlari - Tilshunoslik - Slaydlar

Nutq texnikasi va uning tarkibiy qismlari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

52.5439453125 KB

Ko'chirib olish

Nutq texnikasi va uning tarkibiy qismlari

1. Nutq texnikasi 2. Pedagogik texnika- o’qituvchi xulqining o’ziga xos shakli. 3. Pedagogning tashqi ko’rinishi va uning maqsadli yo’nalganligi. REJA :

 O ’ q i t u v c h i n i n g t a ko m i l l a s h g a n n u t q q a e g a b o ’ l i s h i , o ’ q u v m a t e r i a l i n i t a l a b a l a r t o m o n i d a n p u x t a o ’ z l a s h t i r i l i s h i n i t a ’ m i n l a s h g a r o v i d i r. B o l a l a r o ’ q i t u v c h i n u t q i g a j u d a e ’ t i b o r b e r a d i l a r. B i r o r h a r f y o k i t o v u s h n i n o t o ’ g ` r i a y t i l i s h i q o ’ l g i g a s a b a b b o ’ l a d i . B i r o h a n g d a g i n u t q - t e z d a c h a r c h a t a d i . I n d i v i d u a l s u h b a t p a y t i d a g i b a l a n d o v o z d a n t a l a b a o ’ z i n i a l d a n a y o t g a n d e k h i s e t a d i . B u o ’ q i t u v c h g a i s h o n c h s i z l i k b i l a n q a r a s h h i s l a r i n i u y g ` o t a d a i . Ay r i m m u t a x a s s i s l a r t o v u s h v a u n i n g t e m b r i t u g ` m a x u s u s i y a t d e b a y t i s h a d i . L e k i n h o z i r g i e k s p e r i m e n t a l fi z i o l o g i y a t o v u s h s i f a t i n i o ’ z g a r t i r i s h m u m k i n l i g i n i t a s d i q l a y d i . B u g u n g i ku n d a n u t q t e x n i k a s i b o ’ y i c h a b i r n e c h a m a s h q ko m p l e k s l a r i s h i l a b c h i q i l g a n . N U T Q T E X N I K A S I

 U l a r a s o s a n t e a t r p e d a g o g i k a s i t a j r i b a s i g a a s o s l a n g a n b o ’ l i b , s o ’ z l a s h i s h p a y t i d a n a f a s o l i s h , t o v u s h h o s i l q i l i s h v a u n i m a ’ n i o l i i f o d a l a s h m a l a k a l a r i n i t a ko m i l l a s h t i r a d i , b u e s a o ’ q i t u v c h i g a o ’ z s o ’ z i m a z m u n i n i t a l a b a l a r g a y a n a d a t o ’ l a q o n l i r o q q i l i b e t k a z i s h g a i m ko n b e r a d i .

 N a f a s o l i s h . N a f a s o l i s h o r g a n i z m g a h a y o t b a g ` i s h l o v c h i fi z i o l o g i k f u n k s t i y a n i b a j a r a d i . S h u b i l a n b i r g a n u t q n i n g e n e r g i y a b a z a s i b o ’ l i b h a m h i s o b l a n a d i .  N u t q s o ’ z l a y o t g a n d a n a f a s o l i s h f o n a t s i o n n a f a s o l i s h d e b a t a l a d i ( r e n g o - t o v u s h ) . Ku n d a l i k h a y o t d a g i n u t q a s o s a n d i a l o g s h a k l i d a b o ’ l a d i . S h u n i n g u c h u n h a m n a f a s o l i s h o r t i q c h a q i y i n c h i l i k t u g ` d i r m a y d i . D a r s d a v o m i d a o ’ q i t u v c h i j u d a ko ’ p g a p i r a d i , y a n g i m a v z u n i t u s h u n t i r a d i , m a ’ r o ’ z a o ’ q i y d i . A g a r o ’ q i t u v c h i n a f a s o l i s h t e x n i k a s i n i y a x s h i e g a l l a m a g a n b o ’ l s a , u n i n g q o n t o m i r l a r i n i u r i s h i t e z l a s h i b , y u z i n i q i z a r i b ke t i s h i , n a f a s q i s i s h i s o d i r b o ’ l i s h i m u m k i n . N A FA S O L I S H.

 Q a y s i m u s h a k l a r n i n g i s h t i r o k e t i s h i g a q a r a b n a f a s o l i s h 4 t u r g a b o ’ l i n a d i :  Yu q o r i n a f a s o l i s h - e l k a l a r n i ko ’ t a r i l i b t u s h i s h i v a ko ’ k r a k q a f a s i n i n g y u q o r i q i s m i i s h t i r o k i d a h o s i l q i l i n a d i . B u b o ’ s h , y u z a k i n a f a s o l i s h b o ’ l i b , u n d a f a q a t o ’ p k a n i n g y u q o r i q i s m i i s h t i r o k e t a d i ;  Ko ’ k r a k q a f a s o q o v u r g ` a l a r o ’ r t a s i d a g i m u s h a k l a r y o r d a m i d a h o s i l q i l i n a d i . B u n d a ko ’ p r o q n a f a s n i n g ko ’ n d a l a n g h a j m i o ’ z g a r a d i . D i a f r a g m a k a m h a r a k a t q i l a d i . S h u n i n g u c h u n h a m n a f a s c h i q a r i s h ku c h s i z b o ’ l a d i .  D i a f r a g m a i s h t i r o k i d a g i n a f a s - ko ’ k r a k q a f a s n i n g b o ’ y l a m a h a j m i n i o r t i s h i h i s o b i g a v u j u d g a ke l a d i . B u n d a d i a f r a g m a q i s q a r a d i . Q AY S I M U S H A K L A R N I N G I S H T I R O K E T I S H I G A Q A RA B N A FA S O L I S H 4 T U R G A BO ’ L I N A D I :

 To v u s h - c h i q a r i l g a n h a v o n i h i q i l d o q d a n o ’ t i s h p a y t i d a o v o z p a rd a l a rn i n g t e b r a n i s h i n a t i j a s i d a v u j u d g a ke l a d i . To v u s h o ’ z i n i n g q u y i d a g i x u s u s i y a t l a r i b i l a n h a r a k t e r l a n a d i :  t o v u s h ku c h i - t o v u s h a p p a r a t i o rg a n l a r i n i n g f a o l i s h l a s h i g a b o g ` l i q . C h i q a r i l a y o t g a n h a v o o q i m i n i n g t o v u s h t i rq i s h i g a b o ’ l g a n b o s i m i q a n c h a ka t t a b o ’ l s a , t o v u s h h a m s h u n c h a ku c h l i b o ’ l a d i ;  t o v u s h p a rd o z i - t o v u s h n i o ’ z o q m a s o f a g a u z a t i l i s h i v a q a t t i q l i g i n i s o z l a y o l i s h i n i b i l d i r a d i ;

 t o v u s h n i n g i xc h a m l i g i v a h a r a ka t c h a n l i g i - u n i n g m a z m u n i g a , t i n g l o v c h i l a rg a m o s l a b o ’ z g a r t i r a o l i s h q o b i l i y a t i n i b i l d i r a d i ;  d i a p a z o n - t o v u s h h a j m i b o ’ l i b , u n i n g c h e g a r a s i e n g y u q o r i v a q u y i o h a n g l a r b i l a n b e l g i l a n a d i . D i a p a z o n n i n g q i s q a r i s h i n u t q n i b i r o h a n g l i ( z e r ka r l i ) b o ’ l i b q o l i s h i g a s a b a b b o ’ l a d i . B i r o h a n g d a g a p i r i s h a x b o ro t n i i d ro k q i l i s h n i s u s a y t i r a d i , u y q u n i ke l t i r a d i .  t e m b r- t o v u s h r a n g d o r l i g i , y o rq i n l i g i h a m d a u n i n g y u m s h o q l i g i v a a l o h i d a l i g i d i r.

 D i k t s i y a - a n i q t a l a ff u z q i l i s h . Ta l a ff u z n i n g a n i q l i g i o ’ q i t u v c h i u c h u n p ro f e s s i o n a l z a r u r a t b o ’ l i b , o ’ q i t u v c h i n u t q i n i t a l a b a l a r t o m o n i d a n t o ’ g ` r i t u s h u n i l i s h i n i t a ’ m i n l a y d i . Ta l a ff u z n i n g a n i q l i g i a y t i l a y o t g a n s o ’ z , b o ’ g ` i n v a t o v u s h l a rn i n g q a t ’ i y a n i q l i g i d i r. U n u t q a p p a r a t i b a rc h a a ’ z o l a r i n i ( l a b l a r , j a g ` , t i s h l a r , y u m s h o q v a q a t t i q t a n g l a y , k i c h i k t i l , ky o k i rd a k , t o m o q o rq a d e v o r i , t o v u s h n a y c h a l a r i ) b i rg a l i k d a i s h l a s h i g a b o g ` l i q d i r. Ti l , l a b l a r , y u m s h o q t a n g l a y , k i c h i k t i l , v a p a s t k i j a g ` n u t q d a f a o l i s h t i ro k e t a d i . S h u n i n g u c h u n h a m u l a rn i m a s h q q i l d i r i s h m u h i m a h a m i y a t g a e g a d i r.

 R i t m i k a - b u a y r i m s o ’ z v a b o ’ g ` i n l a r n i n g a y t i l i s h m u d d a t i v a t o ’ x t a l i s h i , n u t q v a i f o d a l a r n i n g n a v b a t b i l a n o ’ z o ’ r n i d a i s h l a t i l i s h i n i b i l d i r a d i .  R i t m n u t q n i n g e n g a s o s i y q i s m i d i r , c h u n k i « N u t q o h a n g i » v a t o ’ x t a m l a r h a m t i n g l o v c h i l a r g a b e i x t i y o r o ’ z g a c h a h i s s i y t a s i r ko ’ r s a t a d i . K . S . S t a n i s l a v s k i y « Q u r u q s o ’ z » n o v d a n t u s h a y o t g a n n o ’ x a t d e k y o p i r i l i b c h i q a d i , m a ’ n o l i s o ’ z e s a x u d d i s i m o b t o ’ l d i r i l g a n s h a r c h a k a b i a s t a - s y o k i n s h a k l l a n a d i . B e r i l a y o t g a n b i l i m l a r n i n g q i y i n q i s m i n i o ’ q i t u v c h i a s t a - s e k i n t u s h u n t i r a d i v a s o ’ n g r a y a n a d a t e z r o q g a p i r i s h g a o ’ t i s h i m u m k i n . R I T M I KA

O'xshashlar

Nutq faoliyati turlari. Monologik va dialogik nutq

Nutq madaniyati

Til nutq birligi

Tarjimada nutq madaniyati

Uslubiyat haqida umumiy ma’lumot va nutq uslublari