Pankreatit rivojlanishining biokimyoviy asoslari davolash va diagnostika tamoyillari, ingichka ichakda parchalanish mahsulotlari so’rilishining buzilishi(seliakiya) - Tibbiyot - Slaydlar

Pankreatit rivojlanishining biokimyoviy asoslari davolash va diagnostika tamoyillari, ingichka ichakda parchalanish mahsulotlari so’rilishining buzilishi(seliakiya)

Yuklangan vaqt:

25.04.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3329.111328125 KB

Ko'chirib olish

Pankreatit rivojlanishining biokimyoviy asoslari davolash va diagnostika tamoyillari, ingichka ichakda parchalanish mahsulotlari so’rilishining buzilishi(seliakiya), kron kasalligi va yarali kolit rivojlanishining biokimyoviy asoslari.

REJA: 1. PANKREATIT RIVOJLANISHI BIOKIMYOSI, DAVOLASH VA DIAGNOSTIKASI. 2. SELIAKIYA KASALLIGI HOSIL BO’LISHI 3. KRON KASALLIGI 4. YARALI KOLIT KASALLIGI HAQIDA MA’LUMOT

PANKREATIT • Pankreatit ovqat hazm qilish tizimining eng keng tarqalgan kasalliklaridan biridir. Oshqozon osti bezining o'tkir yallig'lanishi organ to'qimalarining yo'q qilinishiga va hayotiy funksiyalarning buzilishiga olib kelishi mumkin. O'z vaqtida davolanmasa, yallig'lanish jarayoni bakterial infektsiya bilan murakkablashadi. Odatda patologiyaning birinchi alomati o’ng qovurg’alar ostida kuchli og'riqdir, ammo pankreatitning surunkali shakli yashirin kursga ega bo'lishi mumkin.

Pankreatit o'tning (va u bilan infektsiyaning) pankreatik yo’lga o'tishi natijasida rivojlanadi. Natijada meda osti beszining proteolitik fermentlari tripsin, ximotripsin, karboksipeptidaza elastaza va kollagenaza ushbu kasallikda faol holda ajralib chiqib, me’da osti bezi to’qimalarini parchalashi mumkin.Shunga ko’ra pankreatik hujayralar o’z- o’zini parchalashini oldini olish va davolash uchun bemorlarga trasilol va kortikal dorilari vositalaridan foydalaniladi. Trasilol polipeptid tabiatga ega bo’lgan preparat bo’lib, yuqorida keltirilgan fermentlar ingibitorlaridir ( qora molning quloq oldi bezlaridan olinadi). O’tkir pankreatit , pankreonekroz, surunkali pankreatitni davolashda foydalaniladi. Kontrikal (mollarning o'pkasidan olingan) ham polipeptid tabiatli modda. U kallikrein-kinin tizimini bloklaydi. Umumiy proteolitik faollikni ham, alohida proteolitik fermentlarning faolligini ham ingibirlaydi. U o’tkir pankreatitni davolash va operatsiyadan keying pankreatitni oldini olishda qo’llaniladi.

Agar pankreatitning bitta alomati aniqlansa, darhol gastroenterologga murojaat qilish kerak, chunki alomatlar ovqat hazm qilish tizimining boshqa patologiyalariga o'xshaydi: o'tkir appenditsit, oshqozon yarasi.Pankreatitni tashxislash uchun quyidagi tadqiqotlar qo'llaniladi: • ECHT darajasini oshganligini aniqlash uchun to'liq qon tekshiruvi; • Biokimyoviy qon tekshiruvi; • Alfa-amilaza lipaza va lipaza darajasini oshganligini bilish uchun qon tekshiruvi; • Ferment bilan bog'liq najasni tahlil qilish; • MRT va KT. Kontrastli vosita bilan va kontrastli vositasiz amalga oshirilishi mumkin. Bu organni aniq tasavvur qilishga va uning shikastlanish darajasini baholashga yordam beradi. Pankreatitni tashxislashning eng informatsion usuli hisoblanadi. • Retrograd xolangiopankreatografiya o't yo'llarining buzilishidan kelib chiqqan pankreatitga shubha qilinganida qo'llaniladi.

SELIAKIYA • Seliakiya ( glyutenli enteropatiya ) – gliadin yoki glyutenni ko’tara olmaslikka bog’liq bo’lgan genetik kasallik. Bu autoimmune kasallik bo’lib , ichakda kechadi. Seliakiya kasalligi bilan og'rigan bemorlarning bir qismi (2-5 %), refrakter seliakiya kasalligi (glyutensiz dietaga javob qoniqarsiz bo’ladi), enteropatiya bilan bog'liq t-hujayrali limfoma rivojlanish xavfini oshiradi. Bunday holda, seliakiya rivojlanishining oldini olishning yagona ma'lum usuli — umr bo'yi glyutensiz dietaga qat'iy rioya qilishdir. Seliakiya kasalligini seliakiya bo'lmagan sinish xavfi bilan osteoporoz rivojlanishi mumkin bo’lgan glyuten intoleransi bilan aralashtirib yubormaslik kerak. • Ilgari seliakiya kasalligi sinonimlariga quyidagilar kiritilgan: gi gerter gabner kasalligi, ichak infantilizmi, seliakiya spru, idiopatik steatoreya, • Seliakiya enteropatiyasi sinonimlariga: seliakiya kasalligi, glyuten yetishmovchiligi, glyutenga sezgir seliakiya kasalligi, idiopatik seliakiya kasalligi

• Seliakiya kasalligi ichakning so’relish funksiyasining buzilishi, ingichka ichak shilliq qavatining sub - yoki atrofiyasi, agluten dietasiga ijobiy reaktsiya (kleykovina o'z ichiga olgan don mahsulotlarini ovqatdan chiqarib tashlash). Klinik variantlar orasida turli xil ichak kasalliklari (rivojlanish anomaliyalari, infektsiyalar, antibiotiklarni uzoq muddat qabul qilish va boshqalar) bilan rivojlanishi mumkin bo'lgan haqiqiy seliakiya kasalligi va seliakiya kasalligi sindromini ajratib ko'rsatish kerak. Seliakiya kasalligining boshlanishi ko'pincha bolaning ovqatlanishiga un mahsulotlarini o'z ichiga olgan qo'shimcha ovqatlarni kiritish bilan mos keladi. Shuning uchun 6-12 oylik bolalar tez-tez kasal bo'lib qolishadi; bu davr seliakiya hosil bo’lishida juda xavfli davr hisoblanadi.

KRON KASALLIGI • Kron kasalligi yoki terminal ileit - yo'g'on ichakdagi nospetsifik yarali granulematoz yallig'lanish kasalligidir. Kron kasalligining etiologiyasi hozirgacha aniq emas. Lekin yarali kolitga xos 5 etiologik sabab kron kasalligiga ham tatbiq etilsa boʻladi. Genetik va infeksion sabablar asosiy omillar hisoblanadi, chunki ikkalasi ham kron kasalligi bilan ogʻrigan bemorlarda mavjud. Har bir bemorda limfangioektaziya va mezenterial limfangiopatiya kabi morfologik oʻzgarishlar kuzatilishi „obstruktiv limfangitni“ asosiy sabablardan biri ekanligini koʻrsatadi. Kron kasalligida ichakning shilliq osti qavatida shish, fibroz, limfa yoʻllarining kengayishi hisobiga devori qalinlashgan boʻladi. Shilliq pardasida kichik-kichik ariqsimon yaralar kuzatiladi. Uning koʻrinishi „tosh koʻcha“ni eslatadi. Shunday yaralardan tashqari, sohalarda shilliq pardaning tuzilishi deyarli oʻzgarmagan holda boʻladi.

• Koʻp yadroli ulkan epitelial hujayralardan iborat granulomalar 60 % bemorlarda uchraydi. Bunday granulomalar shilliq osti qavatida, baʼzida seroz osti, muskul qavati va regional limfa bezlarda topiladi. Kron kasalligi boʻyicha operatsiya davrida ichak devorining qalinlashganligi, seroz osti tomirlarning kengayganligi, qattiqlashganligi va torayganligini hisobga olgan holda, yalligʻlanishning uzunligini oson aniqlab ola oladi. Lekin, bazida yalligʻlanish segmentar xususiyatga ega boʻladi. Koʻp hollarda, ichakning tutqich yuzasida, shilliq pardada uzunasiga ketgan chuqur yarali ariqchalar paydo boʻladi. Baʼzida bu yaralar ichakning barcha qavatlarini qamrab teshiklar, chandiqlar va surunkali abssesslar hosil qiladi..

YARALI KOLIT • Yarali kolit - yo’gon ichak yallig’lanishi. Uning kelib chiqish sabablariga bakteriyalar infeksiyalar, jigar yetishmovchiligi , klechatka miqdori kamligi, vitaminlar tanqisligi, uglevod va yog’lar miqdorining esa oshiqligi va bir qancha shunga o’xshash sabablar bo’lishi mumkin. Oʻtkir va surunkali kolit farq "qilinadi. Oʻtkir kolit toʻsatdan boshlanadi, qorin dam boʻladi va toʻtibtutib ogʻriydi, ich ketadi, u, koʻpincha, shilliq, yiring yoki qon aralash, achimsiq hidli boʻladi. Kolitning infeksion xilida bemor darmonsizlanadi, ogʻzi quriydi, koʻngli ayniydi, harorati 39—40° gacha koʻtariladi. Oʻtkir kolit oʻz vaqtida qunt bilan davolatilmasa, surunkali kolitga aylanadi. Surunkali kolitda kasallik dam zoʻrayib, dam pasayib turadi. Kasallikning zoʻrayishiga yoʻgʻon ichakka taʼsir qiluvchi taomlar (toʻzlamalar, achchiq va nordon narsalar) isteʼmol qilish, jismoniy va ruhiy toliqish, hayajonlanish, quyosh tigʻida turib qolish, badanning qizib ketishi, ovqat hazm qilish yoʻllari boshqa kasalliklarining avj olishi sabab boʻladi.

• Bunda suyuq ich ketishi qabziyat bilan almashinib turadi, axlat bilan koʻp miqdorda shilimshiq ajralib chiqadi. Bemorning ishtahasi yoʻqoladi, holsizlanadi va salga toliqadi, ozib ketadi, vitamin yetishmovchiligi va boshqa holatlar kuzatiladi. Yoʻgʻon ichakda yuza-kataral yalligʻlanishdan to yarali yalligʻlanishgacha boʻlgan oʻzgarishlar kuzatiladi. Kasallikning oldini olishda ichak infeksiyasini bartaraf etish, ovqatlanishni maromida olib borish, shuningdek, ichak kasalliklarini oʻz vaqtida davolatish muhim. Meʼda- ichak shillik qavatiga taʼsir etuvchi zaharli moddalar (mis, qoʻrgʻoshin) bilan ishlaganda xavfsizlik texnikasi qoidalariga toʻla amal qilish va vaqt-vaqti bilan vrach nazoratidan oʻtib turish kerak.

O'xshashlar

Модда алмашинуви муҳим турлари ҳақида базис билимлар

Chiniquvchanlikning biokimyoviy asoslari

Qorin bo’shlig’i kasalliklari

Ovqat hazm qilish sistemasida uchraydigan kasalliklar va ularni davolashda ishlatiladigan preparatlar

Pankreatit haqida ma’lumot