logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tibbiyot
  4. Orqa miya

Orqa miya

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1541 KB
Ko'chirib olish
Orqa miya • Orqa miya MNT ning eng qadimiy filogenstik qismi. U organizmni barcha murakkab harakatlariyb boshqarishda ishtirok etadi. Bundan tashqari, tana, qo’l- oyoq terisidagi ekstroreptorlardan, proprioreseptorlardan va deyarli barcha visterorestorlardan keladigan impulslarni qabul qiladi. Orqa miya bosh muskullaridan tashqari hamma skelet muskullarini nervlaydi. www.arxiv.uz 20-rasm. Markaziy nerv tizimini bo’limlarga ajratish sxemasi www.arxiv.uz • Organizmdagi behisob harakat reaksiyalari orqa miyaning reflektor faoliyati natijasidir. Bu reflekslar markazlari orqa miyada joylashgan. Ba’zi reflektor harakatlar markazlri miyaning yuqori qismida joylashgan. Orqa miyaning ko’ndalang kesimi: 1 - oq modda; 2 - kulrang modda; 3 - orqa shoxdan chiqqan sezuvchi nerv; 4 - oldingi shoxdan chiqqan harakatlanuvchi nerv; 5 - sezuvchi va harakatlantiruvchi nervning qo’shilishidan hosil bo’lgan aralash nerv tolasi www.arxiv.uz www.arxiv.uz • Ana shu reflekslarning yuzaga chiqishida orqa miya afferent impulslarni retseptorlardan yuqoridagi markazga, efferent impulslarni esa shu markazdan muskullarga o’tkazadi. Demak, orqa miya 2 ta asosiy faoliyatni reflektor markaz va o’tkazuvchi yo’l vazifasini bajaradi. Orqa miyada yana sinpatik va parasimpatik nerf markazlari joylashgan. Bu markazlar ichki a’zolar faoliyatini boshqarishda, ichki muhit turg’unligini saqlashda katta ahamiyatga ega. Odamning orqa miyasi 8-bo’yin, 12-ko’krak, 5-bel, 5-dumg’aza va 1-3 dum segmentlarda iborat. Uning 31 juft oldingi va 31 juft orqa ildizi bor. Oldingi ildizlardan markazdan qochuvchi efferent tolalar, orqa ildizlardan esa markazga intiluvchi afferent tolalar o’tgan. Ch . Bell va F. Majandiy ildizlarda afferent va efferent tolalarning qonuniy ravishda taqsimlanishini kashf etishgan. www.arxiv.uz • Orqa ildizlardagi tolalar soni oldingi ildizlardagidan deyarli ikki marta ko’p. • Orqa miyadagi 13 mlng yaqin neyronlarning faqat 3 % efferent neronlardir. Qolgan 97% oralig’ yoki inter neronlar. Afferent neronlarning tanalari MNT dan tashqarida joylashgan. Afferent tolalarning skelet muskullartiga beradigan neronlar tanalari spinal tugunlarda, ichki a’zolarning sezgirligini ta’minlaydigan neyronlarning tanalari esa vigatativ nerf tizimining ekstra va intramural tugunlarida joylashgan. www.arxiv.uz www.arxiv.uz • Aff er ent neronning 1 ta o’simtasi bo’lib, somadan sal uzoqlashgach ikki shohga bo’linadi. Biri retseptordan qo’zg’alishni somaga, ikkinchisi esa impulslarni hujayra tanasidan orqa yoki bosh miyyadagi neyronlarga yetkazadi. Bu • tolalarni qo’zg’alishni o’tkazish tezligiga, yo’g’nligiga ko’ra A, B, va C guruhlariga kiritish mumkin. • Orqa miyaning efferent neyronlari alfa va gamma motoneyronlardan hamda vigitativ nerf tizimining kreganglional neyronlaridan iborat. Alfa. – motoneyronlar orqa miyada shak i llangan signallarni skelet muskullariga yetkazadi. Bu neyronlarning aksonlari muskulga yaqinlashib, bir qancha shohchalarga bo’linadi va 10 dan to 100 gacha muskul tolalarini nervlab harakat birligini hosil qiladi. www.arxiv.uz • Gamma-motoneyronlar skelet muskullarining murakkab retseptorlari – muskul duklari ichidagi intrafuzal muskul tolalarni nervlaydi. Bu neyronlardan muskul duglariga tushib turadigan impulslar intrafuzal muskul tolalar tarangligini ekstrafuzal tolalarning qisqarishiga moslab, retseptor sezgirligini yuqori darajada bo’lishini ta’minlaydi. • Orqa miya ko’krak va bel segmentlarning yon shohlarida preganglional simpatik neyronlar, dumg’aza qismida esa parasemtatik preganglional neyronlar joylashgan. www.arxiv.uz www.arxiv.uz • Orqa miyaning oraliq neyronlari o’simtalari miyadan tashqariga chiqmaydi. Bu o’simtalarning yo’nalishiga ko’ra asl spinal va proyektion interneyronlar tafovut qilinadi. Spinal neyronlar dendritlari va aksoni bir necha yondosh segmentlar sohasida tarqaladi. • Proyeksion interneyronlar aksonlari orqa miyaning ko’tariluvchi yo’llarini tashkil qiladi. www.arxiv.uz Orqa miyaning reflektor faoliyati. • Orqa miya bir tarafdan talaygina reflekslar markazi bo’lsa ikkichidan pasdan tepaga va tepadan pasga o’tadigan bir talay yo’llarning yig’indisi hisoblanadi. Shunga ko’ra, uning faoliyatini shartli ravishda reflector faoliyaga va o’tkazuvchi yo’l faoliyatiga bo’ladilar. • Orqa miya bajaradigan faoliyatlar doirasi juda keng. Bu deyarli barcha harakat reflekslarini yuzaga chiqarishda ishtirok etadi. Siydik ajratish va jinsiy faoliyat, to’g’ri ichak faoliyati, haroratning barqarorligini saqlab turish va modda almashinuvuning boshqarish, ko’pchilik qon tomirlarning tonusini saqlash bilan bog’liq bo’lgan reflekslarni yuzaga chiqaradi. www.arxiv.uz

O'xshashlar

Bosh va orqa miya pervlarining fizilogiyasi
Nerv sistemasi, bosh miya
Gipertermiya.Talvasa sindromi. Miya shishi
Bosh miya va uning tuzilishi
Bosh miya shikastlanganda birinchi yordam ko`rsatish