Bronxial astma 2 - Tibbiyot - Slaydlar

Bronxial astma 2

Yuklangan vaqt:

20.01.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1708.517578125 KB

Ko'chirib olish

Abdurasulo va Muxlisaning mustaqil ish taqdimoti

Mavzu: Bronxial astma  Reja:  Bronxial astma kasalligi haqida umumiy ma’lumot,  Bronxial astma kasalligi uning klinik belgilari.  Bronxial astma kasalligi davosi va oldini olish chora-tadbirlari.  Xulosa  Foydalanilgan adabiyotlar

 Bronxial astma bu (grekchadan asthma-qiynalib nafas olish) surunkali qaytalanuvchi kasallik bo’lib, buning asosida bronxlar reaktivlihining o’zgarishi yotadi, bu esa immunologik va noimmunologik mexanizmlariga asoslangan. Bu kasallikda bo’g’ilish xuruji hamma vaqt uchraydigan klinik belgili bo’lib, hisoblanadi, bu bronxlar qisishi, bronx shilliq qavati shishi va ko’p miqdorda shilimshiq ajralishi natijasidad paydo bo’ladi. Qadimda bronxial astma kasalligini-bemorlar bundan qiynaladiyu, lekin bundan o’lmaydi deb qarashgan. Ammo oxirgi 20-30 yil davomida bronxial astmaning kechishi yomonlashmoqda. Ko’pincha o’sha bilan tugamoqda.

 Hozirgi kunda bu kasallik keng tarqalganligi kutilmoqda. Katta yoshdagi aholining 3-5 bronxial astma bilan kasallanmoqda. Bu kasallik bilan o’rta yoshdagi kishilar, ayniqsa ayolar ko’proq kasallanmoqda.  Plevrit –bu plevradagi yallig’lanish jarayonidir. Bu ko’pincha ikkilamchi kasallik bo’lib, o’pka zararlanganda ko’krak qafasi ichi limfa tomirlari zararlanganda yuqumli allergik kasalliklardan so’ng paydo bo’ladi. Plevrit bo’lishi mumkin quruq ekkusutativ. Bu bronxlar kovagining torayib qolishi natijasida to’satdan paydo bo’ladigan surunkali eozinofilli bronx tizimining yallig’lanish kasalligi. Bo’g’ilib qolish va nafas chiqishining qiyinlashuvi bilan belgilanadi. So’nggi yillarda allergik kasalliklar bilan xastalangan kishilar soni ko’payib bormoqda. Bronxial astma- surunkali, mustaqil, allergik kasallik bo’lib, kasallik asosida bronxlar reaktivligining immunologik yoki noimmunologik o’zgarishi yotadi. Kasallikning asosiy klinik belgisi bronxlar shilliq qavatining shishishi, shilliq ishlab chiqarishning kuchayishi va bronxospazm tufayli nafas qisishi hisoblanadi.  Astma so’zi yunonchada bo’g’ilish, hansirash degan ma’noni bildiradi.

Etiologiyasi va patogenezi.  Kasallikka bronxlar funksiyasi nerv regulyatsiyasining buzilishi sabab bo’ladi. Astma xuruji o’pkani innervatsiya qiluvchi adashgan nerv uchlarining ta’sirlanishi natijasida boshlanadi. Bunda bronxlarning silliq mushaklarida spazma paydo bo’lib, bronxlar kovagining torayishi natijasida nafas olish qiyinlashadi va natijada bo’g’ilishga olib keladi. Allergentlar-tuxum kabi oziq-ovqat mahsulotlari pichan, beda ,gul va uy hayvonlarining yungining hidi, shuningdek zax uyda joylashgan hasharotlar bakteriyalarning parchalanish mahsulotlariga nisbatan organizm sezuvchanligining oshishi bo’g’ilish xurujiga sabab bo’ladi.

  Ba’zan bronxial astma xuruji allergenlar, masalan burun to’sig’ining qiyshayishi, burundagi poliplar, o’t pufagi va xotin-qizlar jinsiy a’zolarining yallig’lanishi (reflektor ta’sirlanish), nasldan o’tishi va hokazolar ta’sirida ham ro’y berishi mumkin. Bundan tashqari organizmning sovishi, tamaki chekish, tamaki chekilgan xonada ko’p bo’lish, zax xonalar, nam havo, fasl o’zgarishi, atrof-muhitning bosimi o’zgarishi va boshqalar ham astma xurujiga sabab bo’ladi. demak tashqi sabablar tana kurashishligini o’zgartira oladi. Bronxial astmaning rivojlanishida markaziy nerv tizimining faoliyati benihoyat katta. Nerv tizimi bo’sh kishilar astma bilan ko’proq og’riydi. Ba’zan to’satdan qo’rqish, ruhiy kayfiyatlarga berilish, yuqumli kasaliklar oqibatida ham bu kasallik ro’y berishi mumkin.

Belgilari.  Bronxial astma xuruji ko’pincha to’satdan boshlanadi. Ba’zan xurujdan ko’krak qisilib, umumiy darmonsizlik seziladi. Kasallik xuruj qilganda bemor nafas olishni yengillashtirish maqsadida o’tiradi va karavot qirrasi yoki biron-bir qattiq narsaga tayanib, mahkam ushlab oladi. Ko’pincha o’tirgan joyidan sakrab turib, deraza oldiga yuguradi. Nafas qisqarish qiyinlashgani uchun bemor rangi o’chib, ko’zlarida qo’rquv alomati ko’rinadi, halloslashi kuchaygani sayin yuzi ko’karadi. Bemorga sinchiklab qaralsa, ko’krak qafasi kattalashganligi bilinadi. Perkussiyada o’pka ustiga auskultatsiyada o’pkadagi nafas tovushlari sustlashib, xushtak ovozini eslatuvchi xirillashni eshitish mumkin. Kasallik xuruji vaqtida gavda harorati o’zgarmaydi. Ba’zan qisqa vaqt isitma ko’tarilishi mumkin. Xuruj davri yarim soatdan 2-3 soatgacha davom etsa (bir necha kun, hatto haftagacha) cho’zilib ketishi mumkin. Xuruj uzoq vaqt davom etsa, bemorning yuzi kerkib, ter bosadi, qo’l oyoqlari sovuydi. Xuruj oxirida yo’tal tutadi, ko’karadi, so’ngra bemor yopishqoq shishasimon balg’am tashlaydi. Xuruj o’tib ketgach, bemor o’zini yaxshi his qila boshlaydi. Odatda astma xuruji dastlab kamroq bo’lib, keyinchalik tez-tez tutib turadi.  Bronxial astmaga tashxis qo’yish qiyin emas: tirik ko’rinishdagi xuruj nafas chiqarish qiyinlashib, bo’g’ilish, balg’amda Krushman spirallari, Sharko-Leyden kristallari bo’lishi, qonda eozinofillar ko’payishi kuzatiladi, allergenlar bilan muloqotda bo’lish kasallikka aniq tashxis qo’yishga asos bo’ladigan belgilardir.

Davolash va progilaktikasi.  Kasallik xurujlari oralaridagi davrda davo keyingi xurujning oldini olishga qaratiladi. Xuruj qilganda hamshira, shifokor kelguncha bemor ahvolini yaxshilash choralarini ko’rishi, kiyimboshni yechishi, xona havosini yengillatib turishi, bemorni tinchlantirishi lozim. Kasallik xuruj qilganda turli bemorlarga turlicha davo choralari ko’riladi. Aksariyat hollarda teri ostiga adrenalin (0,1% li eritmasida 0,3-0,7ml) yuborish yaxshi natija beradi. Ba’zi bemorlar teri ostiga 5% li efedrin eritmasidan 1ml inyeksiya qilinadi. Efedin bilan adrenalin eritmasi qo’shib yuborilsa, ta’sir kuchi uzoq muddat saqlanadi. Bundan tashqari kasallik xurujini bartaraf etish uchun venaga 2,4% li eufillin eritmasidan 7-10ml yuboriladi. Ko’pincha dorilarni ingalyatsiya orqali berish yaxshi natija beradi: sambutamol, berotik, berodual, terbutalin, fenoterol har 3-5 soatda aksariyat salmeterol, formoterol har 12 soatda ishlatiladi. Ba’zi paytlarda ishlatiladigan gormonlar kortikosteroidlar (ingalyatsiya, ichish yoki venaga yuborish usullari) bronxial astma kasalligini og’irlik bosqichiga qarab(1-2-3-4 va 5 bosqichiga) bo’linadi.

 Kasallik xurujlari oralarida bemor hayotini tartibga solish va nerv tizimini mustahkamlash uchun suv muolajalari, psixoterapiya, nafas gimnastikasi buyuriladi. Bundan tashqari, bemorni davolashda AKTG kortizon, prednizolin, astmatol, antastman, dimedrol kabi dorilar hamda, 10% li kalsiy eritmasi ishlatiladi. Ayrim hollarda kasallik xurujini kamaytirish maqsadida bemorning iqlim sharoitini o’zgartirish katta ahamiyatga ega.

Adabiyotlar:  Ichki kasalliklar F.I.Kamarov, V.G.Kukes., A.S. Smetnyov., Tibbiyot nashriyoti, Moskva 1981 yil 4-85 betlar.  Ichki kasalliklar O’.B. Sharopov. Abu Ali Ibn Sino nashriyoti Toshkent 1994 yil.  3. Ichki kasalliklar S.N.Bobojonov, Abu Ali Ibn Sino Toshkent 2003 yil.  4. Tibbiyot hamshiralari o’quv qo’llanmasi Ramazonova R.A. Syomina Yu. G. Toshkent O’qituvchi nashriyoti 224-232 betlar.

 E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!!!

O'xshashlar

Kasbiy bronxial astma

Bolalarda bronxial astmaning kechishi

Mikrobiologik usullar qon gazlarini tekshirish ventilyatsiyani tekshirish

O`tkir o`pka-bronx kasalliklari muammolari

Immunitetga ta’sir etuvchi moddalar. Allergik kasalliklarda qo’llaniladigan moddalar