logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tarix
  4. XVI-XVIII asrlarda G’arbiy Afrika mamlakatlari

XVI-XVIII asrlarda G’arbiy Afrika mamlakatlari

Yuklangan vaqt:

13.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

14434.911132812 KB
Ko'chirib olish
XVI-XVIII ASRLARDA G‘ARBIY AFRIKA MAMLAKATLARI REJA: • G‘arbiy Afrikaning Yevropaliklar tomonidan qul bazasiga aylantirilishi; • Efiopiya • Tropik va Janubiy Afrika 01 G‘arbiy Afrikaning Yevropaliklar tomonidan qul bazasiga aylantirilishi; • Yevropaliklarning G‘arbiy Afrika hududlariga kirib kelishlari XV asrning ikkinchi choragida boshlanadi. • Dastlabki bosqinchilar-ispanlar va portugallar bu hududni 1434-1482-yillar oralig‘ida tadqiq qilib chiqishadi. • Lissabonlik savdogar Fernando Gomes 1475-yilda yirik oltin zaxiralari joylashgan va G‘arbiy Sudanning shimolidagi davlatlar bilan savdo qiladigan mamlakatlarni kashf qiladi. G‘arbiy Afrika xalqlari bu hududda o‘ziga xos svillizatsiyaga asos soladilar. Asrlar davomida tinch va osoyishta yashab kelgan xalqlar va qabilalar nom-nishonsiz yo‘qolib ketishdi. Isyonchilar bu hududdagi tamaddunlarga nuqta qo‘yib, insoniyatning eng katta xatosini, qulchilikni avj oldirdilar. • Portugallar mustamlakaga aylantirilgan Yashil burun orolini qul savdosi markaziga aylantirdilar. • Fanti qabilalari esa qul savdosi bilan shug‘ullanuvchi istilochilarning dastlabki qurboni bo‘ldilar. • Dastlab ehtiyoj bo‘lmagan qullarga Amerikada plantatsiya xo‘jaligi yo‘lga qo‘yilganidan so‘ng talab keskin oshib ketdi. G‘arbiy Afrika aholisi ushbu talabni qondirishga xizmat qildilar. Bu hududlar keyingi yuz yilliklarda ham juda yirik qul bozorlariga aylantirildi. • G‘arbiy Afrika qirg‘oqlarida joylashib olgan portugallar Senegal va Gambiya daryolari oqimi orqali qit’aning ancha ichkarisiga kirib borishga erishdilar. Bu hududlarda Mali va Tombuktu kabi yirik davlatlar bo‘lganligi sababli portugallar faqat savdo munosabatlarini o‘rnatish bilan cheklandilar. Qullarni arzimagan xatolari uchun ko‘pchilik oldida ayovsiz jazolash oddiy xol edi. • Qolaversa portugallar Janubiy Nigeriya qirg‘oqlarida qarshilikkka duch keladilar. Yorublarning kuchli davlatlari qit’a ichkirasi tomon yo‘lni portugallardan ishonchli himoya qilardi. • Benin Portugaliya bilan manfaatli shartnomalar tuzib katta foyda ko‘radi. Dastlab qalampir keyin esa o‘zaro qul savdosi yo‘lga qo‘yiladi. Asirga olingan qullar sotish uchun olib ketilmoqda EFIOPIYA • Aholisining asosiy qismi amxara va galla qabilalari tashkil qiladigan Efiopiya Shimoliy Afrikaning eng rivojlangan hududlaridan edi. • Mamlakat amalda bir nechta mustaqil knyazliklardan iborat bo‘lib, ular nomigagina Shoh (negus) ga bo‘ysunardilar. • Negus xuddi Yaponiyadagi kabi amalda feodallarning qo‘g‘irchog‘I edi. • Efiopiyada yerlar asosan imperator va uning oilasiga, cherkovga va feodallarga tegishli edi. • Dehqonlar ularning yerlarida ishlab berishlari va ma’lum bir to‘lovlarni to‘lashlari kerak edi. Dehqonlar yerga jamoa ko‘rinishida egalik qilardilar. Qulchilik ham mavjud bo‘lib, Aholi asosan Xristian diniga sig‘inishardi. XVI asr boshlarida Efiopiyaga Usmonli turklar bostirib kirishdi. Ularni Efiopiyaga qaram bo‘lgan, Ifat va Adan sultonliklari qo‘llab-quvvatlaydilar. Shunday sharoitda mamlakat janubidan galla qabilalari ham hujumga o‘tadilar. Efiopiya og‘ir ahvoldan chiqib ketish uchun Portugaliyadan yordam so‘raydi. Portugaliya bunga rozi bo‘ladi va birlashgan qo‘shinlar turklarni quvib chiqaradilar. Bundan tashqari galla qabilalarining bir qismini ham bo‘ysundirishga muvaffaq bo‘ladi. • Efiopiya va Adal sultonligi o‘rtasidagi urush jarayonlaridan lavha • Turklar quvib chiqarilgandan so‘ng mamlakatda o‘zlarini hukmrondek tutayotgan portugallar qattiq qarshilikka uchraydi. • Natijada, XVII asr o‘rtalarida ular Efiopiyani tark etadilar. Shundan so‘ng mamlakatda o‘zaro urushlar boshlanib ketadi. Bu esa XIX asr boshlarida markaziy hokimiyatning susayishiga olib keldi. Knyazliklar amalda qirolliklarga aylangan edilar. • Shu tariqa Efiopiya tarqoqlik davriga kirdi. E‘TIBOR UCHUN RAHMAT

O'xshashlar

XVI – XVIII asrlarda Hindiston
XVI-XVIII-asrlarda Hindiston
XVI-XVIII asrlarda Usmonli Turklar Imperiyasi
XVI-XVIII asrlarda Usmoniylar imperiyasi (Turkiya)
XVI-XVII asrlarda Yaponiya