XIX asr oxiri-XX asr boshlarida Turkistonda sanoat va madaniyat - Tarix - Slaydlar

XIX asr oxiri-XX asr boshlarida Turkistonda sanoat va madaniyat

Yuklangan vaqt:

15.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6029.5634765625 KB

Ko'chirib olish

X I X A S R O X I R I - X X A S R B O S H L A R I D A T U R K I S T O N D A S A N O A T V A M A D A N I Y A T

REJA: 1.ROSSIYA KAPITALI ASOSIDA ILK KORXONALARNING TASHKIL ETILISHI 2.KORXONALAR FAOLIYATI 3.XIX ASR OXIRI-XX ASR BOSHLARIDA TURKISTONDA TA LIM SOHASI’ 4.XIX ASR OXIRI XX ASR BOSHLARIDA ADABIYOT VA SAN AT ’

Turkistonda vujudga kelgan moliya muassasalari, jumladan, Rossiya davlat banki va tijorat banklari filiallari paxta bilan bog liq katta foyda ‘ keltiruvchi operatsiyalami amalga oshirish hamda turli savdo-sanoat firmalari, birlashmalari, o rtoqliklar, sanoat va ‘ temir yoM qurilishiga sarmoya joylashtirish bilan band bo ldi. ‘ Turkiston paxta arbitraj qo mitasi (1891-y.) ‘ Qo qon birja qo'mitasi ‘ (1906-y.)

Turkistonga sanoat mahsulotlarining temir yo l orqali ‘ keltirilishi masalaning ijobiy tomoni sifatida ko rinsa-da, keltirilayotgan tovarlar ‘ sifat jihatidan jahon bozori talabiga javob bermaganligi uchun, boshqa joylarda ulami sotish amrimahol ekanligini ta kidlash o rinlidir. Shu ’ ‘ bilan birga, arzon sanoat mahsulotlarining tashib keltirilishi shahar aholisining ijtimoiy ahvolini yanada mushkullashtirib, hunarmandlami xonavayron qildi. Ularning ko pchiligi ‘ shaharda ish topolmay, yollanma ishchiga, batrak yoki chorikorga aylandilar. Sanoat korxonalarida ish vaqti 17-18 soat bo lib, mahalliy ‘ ishchilarning kunlik ish haqi ruslamikidan deyarli ikki baravar kam edi.

Ilk sanoat korxonalari Paxta tozala sh Baliqc hilik

BIRINCHI PAXTA TOZALASH ZAVODI • BIRINCHI PAXTA TOZALASH ZAVODI TOSHKENTDA 1879 YILDA S.I. NAZAROV TOMONIDAN QURILDI. KEYINCHALIK S.I. LAXTIN, M.I. NIKIFOROV VA BOSHQA SANOATCHILARNING ZAVODLARI HAM ISHGA TUSHDI. ULAR ORASIDA YU. DAVIDOV VA KATTA YAROSLAV MANUFAKTURA SAVDO- SANOAT SHIRKATINING PAXTA TOZALASH ZAVODLARI ENG KATTA SANOAT KORXONALARIDAN HISOBLANGAN. SHUNI TA’KIDLASH JOIZKI PAXTA TOZALASH ZAVODLARINING BA’ZILARI PAXTA HOSILI BO‘LMAGANI SABABLI MUNTAZAM RAVISHDA FAOLIYAT KO‘RSATMAGAN.

1900 - YILGA KELIB, TURKISTONDA XOMASHYONI QAYTA ISHLASH BILAN BOG LIQ BO LGAN ‘ ‘ KORXONALAMING SONI 170 TADAN OSHIB KETDI.

PAXTA TOZALASH FIRMALARI ISHTIROKIGA KO RA 3GURUHLGA BO LINGAN’ ’ Rossiyaning Yevropa qismiga tola jo natish ’ chegaralangan firmalar Xususiy paxta zavodlari bo lgan paxta ’ jo natuvchi ’ shirkatlar masalan, «Rossiya xazinalarni joylashtirish jamiyati»; «Kavkaz va Merkuriy shirkati» masalan: «Aka-uka Kamenskiylar shirkati» masalan: «Katta Yaroslavl manufakturasi», «Meyerkort firmasi», «N.Kudrin va kompaniyasi» shirkati va boshqalarPaxta maydonlari, paxta tozalash zavodlariga ega bo lgan va paxta ’ bilan bog liq turli ’ operasiyalarni bajargan firmalar 06 13 2401 36 3222 2E 34 44

TOG -KON ’ SANOATI • ROMANOV VA SELICHEVLAR TOMONIDAN QO QON ‘ TUMANIDA TOSHKO MIR, ‘ • D.PETROV VA G.ALEKSANDROVLAR TOMONIDAN QAMISHBOSHI VA LAKKON QISHLOQLARIDA 25 TA NEFT KONI ISHGA TUSHIRILDI.

KATTA YAROSLAVL MANUFAKTURASI BU SHIRKAT 1881 YILDAN 1884 YILGACHA FAQAT MAHALLIY NAVLI PAXTANI SOTIB OLISH BILANSHUG ULLANGAN. U FAQAT 1884 YILNING ’ O ZIDAGINA TOSHKENT VA QO QONDAN 40 MING ’ ’ PUDGA YAQIN, BUXORO AMIRLIGIDAN 100 MING PUD PAXTA SOTIB OLGAN. 1884 YILGA KELIB SHIRKAT O ZINING XUSUSIY FABRIKASI UCHUN ’ O LKA BOZORLARIDAN 450 MING PUD, 1889 YILI ’ ESA QARIYIB 590 MING PUD TOZALANGAN PAXTA SOTIB OLDI.1 BIRINCHI JAHON URUSHI ARAFASIDA «KATTA YAROSLAVL MANUFAKTURASI» ANDIJON, XO JAND VA SAMARQAND UYEZDLARIDA ’ JAMI 2750 DESYATINA BO LGAN YIRIK PAXTA ’ MAYDONLARIGA, SHUNINGDEK, O Z DAVRINING ’ ZAMONAVIY DASTGOHLARI BILAN JIHOZLANGAN 16 TA PAXTA TOZALASH ZAVODLARIGA EGA EDI I.K.POZNANSKIY AKSEONERLIK JAMIYATI • 1880 - YILDAN BOSHLAB TURKISTONDA PAXTA SOTIB OLISH BILAN SHUG ULLANDI. 1890-1897 ’ YILLARDA BU JAMIYATNING O LKA ’ TUMANLARIDAN SOTIB OLGAN PAXTANI O RTACHA 1120000 PUDNI TASHKIL ’ ETGAN. SHUVAQT MOBAYNIDA JAMIYAT BUXORO AMIRLIGIDAN 126,5 MING PUD, SAMARQAND VILOYATIDAN 220 MINGPUD, FARG ONA VILOYATIDAN ’ 620 MING PUDGACHA, AMIDARYO BO LIMIDAN 32 MING PUD PAXTA ’ SOTIB OLGAN.

N.KUDRIN V K» O RTA OSIYO ’ SAVDO-SOTIQ SHIRKATI • 1884 YIL 27 IYULDA XUKUMAT «N.KUDRIN V K» O RTA OSIYO SAVDO-SOTIQ ’ SHIRKATING USTAVINI TASDIQLADI. USTAVKA KO RA, SHIRKATGA PAXTA ’ PLANTASIYALARINI TASHKIL ETISH; AMERKA NAVLI CHIGITLARINI SOTISH; PAXTA YETISHTIRISHDA ZARUR ISH QUROLLARI VA KO RSATMALARIDAN ’ FOYDALANISH, PAXTANI MEXANIK USULDA TOZALASH VA TOSHYASH; PAXTA VA BOSHQA QISHLOQ XO JALIK MAXSULOTLARI ’ BILAN, SHUNINGDEK, RUS ZAVODLARI VA MANUFAKTURALARINING TOVARLARI BILAN SAVDO QILISHGA RUXSAT BERILDI

Paxta tozal ash Yog ’ ishlab chiqar ish Vino va pivo ishlab chiqar ish Musa llas ShinniSanoatdagi yetakchi tarmoqlar

KORXONALAR FAOLIYATI • PAXTA TOZALASH ZAVODIDAGI ISH JARAYONI QUYIDAGI TARTIBDA OLIB BORILGAN: MASALAN, S.I. NAZAROV ZAVODIDA 110 ARRALI 6 JIN (PAXTA TOZALAYDIGAN MASHINA) MAVJUD EDI. HAR BIR JIN MAHSULDORLIGI BIR ARRAGA SUTKASIGA 3 PUD PAXTA HISOBIDAN TO‘G‘RI KELARDI. JIN BUG‘DA, ARRA ESA QO‘LDA HARAKATGA KELTIRILGAN. ZAVODDA HAMMASI BO‘LIB 12 KISHI ISHLAR, YA’NI HAR JARAYONGA 6 TADAN ODAM TO‘G‘RI KELGAN. ZAVOD JIHOZLARI ASTA-SEKIN TAKOMILLASHA BORGAN. JINLAR MIQDORI VA PAXTANI PNEVMATIK (SIQILGAN HAVO BILAN ISHLAYDIGAN) USULIDA UZATISH BO‘YICHA TEXNIK JIHOZ ORTIB BORDI. QO‘L VA VINTLI (PARRAKLI) TOYLASH ISHCHI KUCHINI KO‘P TALAB QILGANI SABABLI MEXANIK DVIGATELLAR YORDAMIDA HARAKATGA KELUVCHI GIDRAVLIK USKUNALAR BILAN ALMASHTIRILDI. BULAR BARCHASI PAXTA TOZALASH ZAVODLARI ISHLAB CHIQARADIGAN MAHSULOT HAJMINI OSHIRDI.

TOSHKENTDA FAOLIYAT YURITGAN SANOAT KORXONALARI Birinchi paxta tozalash zavodi Toshkentda 1879 yilda S.I. Nazarov tomonidan qurildi. S.I. Laxtin, M.I. Nikiforovlar paxta tozalash zavodlari 1898 yil A.D. Ryadov momiq (paxta) fabrikasi yog‘ zavodi 1872 yil S.I. Krauze 1873-yil Gurdega tegishli to quv fabrikasi ‘ 1873-yil Jemchujnikov to quv fabrikasi ‘ 1873-yil Jemchujnikov to quv fabrikasi I.I. Pervushinning ‘ ipak o rash fabrikasi ‘

Ko n zavodi 1868 yilda Salor ‘ bo yida M.A. Xludov ‘ 1877 yilda Kunaysev tomonidan ham ko n zavodi qurildi ‘ 1886 yil Y. Karimboyev ma muriyatdan Salor bo yida ko n ’ ‘ ‘ zavodi qurilishiga ruxsatnoma olgan.G.V. Dyurshmidt tomonidan asos solingan ichak zavodi 1877 yilda V. V. Makarov va S.K. Yanchevskiyning g‘isht zavodi qurilgan Orenburglik savdogar A. Husainov ichak zavodi

SAMARQANDDA FAOLIYAT YURITGAN SANOAT KORXONALARI Levievning aroq zavodi Lamshinnikning un zavodi Flatovning pivo va vino zavodi Yog ,ko mir ’ ’ san ati,paxta tozalash ’ kabi sanoatlar bo lgan. ’

L.O.Yugovichning «O rta Osiyo sanoat birodarligi» ’ jamiyati Ye.Menderaning paxta tozalash zavodi «Yu.Fuzaylov i K°» firmasi 1879 yili Samarqandda rus harbiy poruchigi Lyamin tomonidan un zavodi Mirhikmat Mirsolihovning olti jinli kerosin bilan ishlaydigan zavod

XO JAND UYEZDI’ Rozenblyum ning ot bilan ishlaydig an ikki jinli zavodi V.Konning bug li ’ besh jinli zavodi Abdurahmo novning zavodi 1882 yili ochilgan Politkov skiyning toshko mi ’ r koni Husainov paxta tozalash zavodi

Umuman, XIX asr oxirida musallas va sharob ishlab chiqarish keng yo lga qo yila boshlagan edi. Samarqandda ’ ’ uzumdan spirt tayyorlash ham rivojlangan bo lib, 1897 ’ yilgakelib, 5 kichik spirt zavodida yiliga 40 gradusli 62 ming paqir aroq tayyorlash uchun 265.000 puduzumishlatilgan. Natijada, XIX asr oxiri XX asr — boshlarida sanoatning bu turi rivojlanib ketganligi bois butun Turkiston o lkasida tarqalgan ruslarning ’ «Popov», «Dolgov», «Varksin», «Shtritter» va boshqa turdagi aroqvinolari siqib chiqarila boshlandi. 1900 yilga kelib, sanoatning bu turi bo yicha Samarqand ’ Turkiston o lkasida birinchi o ringa chiqib olgan edi. ’ ’ Savdogar Filatov Turkiston generalgubernatorligi tashkil etilishi bilanoq, 1867 yili vino zavodi qurdi. Bu vino zavodi ma lumotlarga ko ra, 1890 yili 16000 paqir, ’ ’ 1891 yili 1200 paqir, 1900 yili esa 20000 paqir vino ishlab chiqarib, qo shni viloyatlarga olib chiqa ’ boshlagan. Demak, XX asr boshlarida vino, spirt, musallas ishlab chiqarish taraqqiy etgan. Bu rivojlanishfaqat mustalakachilar manfaati uchun xizmat kilgan. .

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. G'AFFOROV.SH.S TARIX VA TAQDIR:ROSSIYA IMPERIYASIDAN KO CHIRIB KELTIRILGANLAR TOSHKENT ’ 2006-YIL FAN NASHRIYOTI 2. O ZBEKISTONNING YANGI TARIXI.TURKISTON ROSSIYA ’ IMPERIYASI MUSTAMLAKACHILIGI DAVRIDA SHARQ 2000- YIL 3. WIKIPEDIA. UZ 4 . Qodirov N.N Turkiston o lkasida ta lim ’ ’ muassasalari tarixi Toshkent Fan texnalogiyalari nashriyoti 2014-yil 5. Alimova.N.I Chor hukumatining Turkistonda milliy madaniyat sohasida olib borgan siyosati Toshkent O z FA TI 2004- yil ’ 6. O zbekistonning yangi tarixi.Turkiston ’ Rossiya imperiyasi mustamlakachiligi davrida Sharq 2000-yil

O'xshashlar

XIX asr oxiri XX asr boshlarida Italiya

XIX-asr oxiri XX-asr boshlarida maorif tizimi, Turkistonda jadidchilik maktablari

XIX asr oxiri XX asr boshlarida Shimoliy Afrika

XIX-asr oxiri XX-asr boshlarida Rossiya Qrim urushidan so’ng ahvoli

XIX asr oxiri XX asr boshlarida Rossiya imperiyasi tomonidan O’rta Osiyoni bosib olish uchun istilochilik harakatlarining boshlanishi