logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tarix
  4. Rivojlangan o’rta asrlarda Muqaddas Rim imperiyasi

Rivojlangan o’rta asrlarda Muqaddas Rim imperiyasi

Yuklangan vaqt:

02.05.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

21749.395507812 KB
Ko'chirib olish
Rivojlangan o’rta asrlarda Muqaddas Rim imperiyasi 1. Fridrix I Barbarossa va uning Italiyaga qilgan yurishlari. 2. Elba daryosining o’ng tomonidagi yerlarning istilo qilinishi. 3. Nemis feodallarining Boltiq bo’yini istilo qilishlari. 4. German shaharlarining o’sishi. 5. XIII-XV asrlarda Germaniyaning siyosiy taraqqiyoti. 6. XV asrda Gabsburglar hokimiyati . Muqaddas Rim imperiyasi X- XI asrlarda Genrix IV taxtga kelganda (1056- 1106), xali 6 yoshga ham to’lmagandi. Regentlik davrida zodagonlar qirol domeni va boshqa daromad manbalarini talon-taroj qiladilar. Genrix mustaqil qirollik qila boshlaganida, uning oldida hokimiyatni mustahkamlash uchun modiy asos yaratish zarurati turardi. Bu borda qirolga uning vassallari, ritsarlar va ministerlar tayach bo’lishadi. Grigoriy VIIO’Z HOKIMIYATINI MUSTAHKAMLAB OLGAN GENRIX IV PAPA GRIGORIY VII BILAN OCHIQ KURASH BOSHLAYDI. AYNI PAYTDA, PAPA GRIGORIY VII YEVROPA DAVLTLARI HUKMDORLARI, ENG AVVALO GERMAN IMPERATORLARINI BO’YSUNDIRISHGA INTILADI. Kanossa qal’asi oldidagi Genrix IV Papa Genrix IV ni cherkovdan chetlashtirib, unga vassallik qasamyodi keltirganlarni o’z sadoqatlaridan kechishlari mumkinligini e’lon qiladi. Bu qarordan Shvabiya va Bavariya gersoglari darhol foydalanadi. Ular reyhstagda to’planib, agar imperator bir yil bir kun ichida cherkov lanatidan qutulmasa, uni tan olmasliklarini bildirishadi. Nemis yepiskoplari ko’pchiligi Genrixdan voz kechishadi. Oqibatda Genrix papa oldida mag’lubiyatini tan olishga majbur bo’ladi. U o’z ayonlari bilan Alp tog’laridan o’tib, Kanossa qal’asida Grigoriy VII ga tavba-tazarru qilish uchun devor tagiga gunohkor libosida kelib, uch kun davomida tiz cho’kib turadi. Rudolf Shvabiskiy Grigoriy VII 1080-yili Genrix IV ikkinchi marta cherkovdan chetlashtirganini e’lon qilib, Rudolf Shvabiskiyni tan olishdan tashqari, ommaga, agar Genrix tavba qilmasa tez orada o’lim topishini bildiradi. Ammo Genrix ikki yil o’tib, Italiyaga qo’shin tortib, Rimni egallaydi. SALERONGrigoriy VII shaharni tark etishga majbur bo’ladi. Oradan ko’p o’tmay, 1085-yilda papa Saleronda vafot etadi. GENRIX V (1106-1125) Genrix IV vafotidan so’ng taxtga, papa va Janubiy Germaniya zodagonlari qo’llashi natijasida, uning o’g’li Genrix V keladi. FRIDRIX I BARBAROSSA (1152-1190)Germaniyani 1138-yildan boshqargan Gogenshtaufenlar sulolasining taniqli vakili Fridrix I Barbarossa (Mallasoch) bo’lgan. Fridrix I ning Italiyaga yurishlari xaritasi GENRIX VI KONSTANSA INNOKENTIY III FRIDRIX IIKeyingi imperatorin saylashda knyazlar ikki guruhga Gogenshtaufenlar va Vleflar tarafdorlarida bo’linishadi. Papa Innokentiy III Germaniyaning ichki ishlariga aralashish imkoniyati paydo bo’lgandan song, goh u tomon goh bu tomonni qo’llab, qirollik taxtiha navbat bilann saylanish tartibini jotiy etadi. Ohir oqibat Papaning qo’llashi bilan Sitsiliya qiroli Gerix VI va Konstansaning o’g’li Fridrix II taxga o’tqaziladi. XV asrda Germaniyaning eng yirik shaharlari Ganza shaharlari ittifoqi Rudolf GabsburgShtaufenlar sulolasining halokatidan so’ng, 1254-1273-yillarda Germaniyada hokimiyatsizlik davri bo’lgan. Imperatorlik taxtini turli xorijiy shaxzoda va qirollar pulga sotib olib, ular xatto Germaniyada ko’rinmaganlar ham. Mamlakatda bo’lgan siyosiy tarqoqlik knyazlarning o’ziga ham zarar yetkazadi. Natijada, yeti kishida iborat imperatorni saylovchi, knyazlardan uchtasi arxiyepiskop, to’rttasi kurfyurst bo’lgan kollegiya tuziladi. Ushbu kollegiya 1273-yilda ikkinchi darajali german knazylaridan biri Rudolf I Gabsburgni (1273-1291) taxtga qo’yadi. Prjemisl IIRudolf Chex knyazi, uning imperator bo’lib saylanshiga qarshi chiqqan va unga qasamyod qilmagan Prjemisl II ga qarshi urush boshlaydi. Imperator Chexiyaga imperiyadan o’tgan Avstriya, Shtiriya, Karintiya va Kraynalarni tortib olib, Gabsburglar mulkiga aylantiradi. Genrix VII tangasiRudolfning vafotidan so’ng, uning o’g’li Albrextni taxtga qo’yishmasdan, Adolf Nassauni taxtga chiqarishadi. 1298-yilda u ham qo’yilgan shartlarni buzganligi uchun taxtdan olib tashlanadi. Kurfyuristlar 1308-yilda yarim fransuz yarim nemis Lyuksemburg knyazi Genrix VII ni (1308-1319) saylashadi. U Italiyaga talonchilik yurishlarini boshlaydi va o’zi ham shu urushda vafot etadi. Shundan so’ng Fridrix Gabsburg va Lyudving Bavariskiylar o’rtasida taxt uchun kurash boshlanib, unda g’olib chiqqan Lyudving (1314-1347) mamlakatni boshqaradi. Rudolf Gabsburg Lyudving Karl IVBavariyaliklarning kuchayishidan norozi bo’lgan kurfyustlar Lyudigning hayotligi paytidayoq, Chexiya qiroli Karl IV Lyuksemburgni taxga qo’yishadi. Qirol 1356-yilda “Oltin bulla” e’lon qilib, unda kurfyustlar tomonidan imperator saylanishini qonuniylashtiradi. Fridrix IIILyuksemurglar sulolasi imperatorlik taxtiga tanaffuslar bilan, 1437-yilga qadar saqlanib qoladi. 1437-yilda imperatorlik taxti yana Gabsburglar qo’liga o’tadi. Fridrix III davrida (1440-1493) imperiya ichki aloqalari zaiflashib qoladi. Daniya 1469-yilda Shlezvig va Golshteynni egallaydi. Fridrix III hukmronligi ohirda Avstriyadan hamda Shtriya va Karintiyadan ayriladi. Ularni venger qiroli Matiash Korvin egallaydi. Maksimilian ILekin inqiroz uzoq davom etmaydi. XV asr ohiridan Gabsburglar yana o’z mavqeini tiklay boshlaydilar. Taxtga Maksimilian I (1493- 1519) kelganida, imperiya islohoti g’oyasini amalga oshirish yaqindek tuyuladi. Reyxtag 1495- 1500-yillardagi yig’ilishlarida umumiy tinchlik o’rnatishga, umumimperiya boshqaruvi va mojarolarini tinch yo’l bilan hal etuvchi sudni tashkil etishga qaratilgan qarorlar qabul qilinadi.

O'xshashlar

Rivojlangan o’rta asrlarda Eron (XI-XV asrlar)
O’rta asrlarda Xitoy
Amerika o’rta asrlarda
O’rta asrlarda Koreya
So’ngi o’rta asrlarda Koreya