logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tarix
  4. O’zbekiston tarixi

O’zbekiston tarixi

Yuklangan vaqt:

10.02.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

258.6767578125 KB
Ko'chirib olish
O’zbekiston tarixi O'zbekiston bilan tanishtirish Oʻzbekiston Markaziy Osiyoda joylashgan davlatdir. Qadim zamonlarga borib taqaladigan boy tarixga ega. Bu hududda asrlar davomida turli qabilalar va imperiyalar, jumladan forslar, yunonlar va moʻgʻullar yashab kelgan. 19-20-asrlarda Oʻzbekiston 1991-yilda mustaqillikka erishgunga qadar Rossiya imperiyasi va Sovet Ittifoqi tarkibida boʻlgan.1 2 3 O'zbekistonning geografik o'rni O‘zbekiston Markaziy Osiyodagi dengizga chiqmaydigan davlatdir. U beshta davlat bilan chegaradosh: Qozogʻiston, Tojikiston, Qirgʻiziston, Afgʻoniston va Turkmaniston. O‘zbekiston qadimiy Ipak yo‘lida joylashgan bo‘lib, ming yillarga borib taqaladigan boy tarixga ega. O‘zbekistonda qadimiy sivilizatsiyalar O‘zbekiston tosh davriga oid qadimiy sivilizatsiyalarga oid dalillarga ega boy tarixga ega. Bu hudud bir vaqtlar Ipak yoʻli savdo yoʻlining bir qismi boʻlgan va turli imperiyalar, jumladan, Fors va Moʻgʻullar imperiyasi tomonidan boshqarilgan. O‘zbekiston 1991-yilda Sovet Ittifoqidan mustaqillikka erishdi va bugungi kunda o‘zining tarixiy obidalari va madaniy merosi bilan mashhur. O'zbek xalqining tug'ilishi Oʻzbek xalqining tugʻilishini 13-asr boshlarida moʻgʻullar Oʻrta Osiyoga bostirib kirganlarida kuzatish mumkin. Moʻgʻullar hukmronligi davrida oʻzbek xalqi asta- sekin oʻz tili va madaniyatiga ega boʻlgan alohida etnik guruh sifatida shakllana boshladi. XVI asrda o‘zbeklar Buxoro xonligini barpo etib, islom ilmi va madaniyatining yirik markaziga aylandi. O‘zbekistonda temuriylar saltanatining yuksalishi O‘zbekistonda temuriylar saltanatining vujudga kelishi mamlakat tarixida muhim burilish davri bo‘ldi. Temur, ya’ni Tamerlan nomi bilan mashhur bo‘lgan Temur boshchiligida imperiya o‘z hududlarini kengaytirib, mintaqada harbiy-siyosiy hukmronlik o‘rnatdi. Temur hukmronligi davrida madaniy-ma’rifiy yuksalish davri yuzaga keldi, natijada Samarqanddagi Registon maydoni kabi muhtasham me’moriy obidalar bunyod etildi. Islom dinining O‘zbekistonga ta’siri Islom dini O‘zbekiston tarixiga katta ta’sir ko‘rsatgan. Mintaqaga 8-asrda kirib kelgan va hukmron dinga aylangan. Islom dinining tarqalishi O‘zbekistonda Somoniylar va Temuriylar imperiyasi kabi qudratli islom imperiyalarining barpo etilishiga olib keldi. Islom madaniyati va an’analari, jumladan, me’morchiligi, adabiyoti va oshxonasi O‘zbekiston va uning xalqining o‘ziga xosligini shakllantirgan.1 2 3 O'zbekiston Sovet davrida Sovet Ittifoqi davrida O‘zbekistonda sezilarli iqtisodiy va ijtimoiy o‘zgarishlar ro‘y berdi. Mamlakatning qishloq xo‘jaligi va sanoat tarmoqlari modernizatsiya qilindi va kengaytirildi, bu esa ishlab chiqarish va urbanizatsiyaning o‘sishiga olib keldi. Biroq sovet tuzumi O‘zbekiston ustidan ham qattiq siyosiy va madaniy nazorat o‘rnatgan, millatchilik harakatlarini bostirgan, rus tili va madaniyatini targ‘ib qilgan. Bu qiyinchiliklarga qaramay, Oʻzbekistonda Sovet hokimiyati davrida taʼlim va sogʻliqni saqlash sohalari yaxshilandi, bu koʻplab oʻzbek fuqarolarining savodxonlik darajasi va turmush darajasining yaxshilanishiga olib keldi. O'zbekistonning mustaqilligi va modernizatsiyasi O‘zbekiston 1991-yilda Sovet Ittifoqidan mustaqillikka erishdi. O‘shandan beri mamlakatda sezilarli modernizatsiya va rivojlanish amalga oshirildi. Prezident Shavkat Mirziyoyev rahnamoligida O‘zbekistonda iqtisodiyot, ta’lim, inson huquqlarini takomillashtirish borasida ko‘plab islohotlar amalga oshirildi. O‘zining boy tarixi va jo‘shqin madaniyati bilan bugungi kunda O‘zbekiston ko‘proq sayyohlar va investorlarni o‘ziga jalb etib, uning umumiy taraqqiyoti va ravnaqiga hissa qo‘shmoqda. O'zbekistonning madaniy merosi O‘zbekiston ming yillik tarixga ega boy madaniy merosga ega. Mamlakat o'zining qadimiy shaharlari, ajoyib arxitekturasi va xilma-xil an'analari bilan mashhur. O‘zbekistonda tarixiy Samarqand va qadimiy Buxoro kabi YuNESKOning Jahon merosi ob’ektlari ko‘p. O'zbekistondagi arxeologik yodgorliklar O‘zbekiston tarixi boy va rang-barang bo‘lib, qadimiy sivilizatsiya va madaniyatlarni ochib beruvchi arxeologik yodgorliklar mavjud. Diqqatga sazovor joylardan biri eramizdan avvalgi VII asrga oid qadimiy Samarqand shahridir. Yana bir muhim arxeologik yodgorlik bu Buxoro oʻzining yaxshi saqlanib qolgan oʻrta asr meʼmorchiligi va tarixiy obidalari bilan mashhur. O‘zbekistonning mashhur tarixiy shaxslari Amir Temur, Temuriylar nomi bilan ham tanilgan, 14-asr bosqinchisi va Temuriylar imperiyasining asoschisi. U tarixdagi eng buyuk harbiy taktikalardan biri sanaladi. Al-Buxoriy mashhur islom olimi va hadislar tuzuvchisi edi. Uning “Sahih al-Buxoriy” nomli hadislar to‘plami islom ta’limotlarining eng sahih va ishonchli manbalaridan biri hisoblanadi. Muhammad Yusuf Xos Hojib Oʻrta asrlarda Oʻrta Osiyoning koʻzga koʻringan faylasufi va yozuvchisi. Uning eng mashhur asari “Qutadg‘u bilig” turkiy tillar adabiyotida asosiy matn sanaladi.1 2 3 O‘zbekistonning Ipak yo‘lidagi o‘rni O‘zbekiston qadim zamonlarga borib taqaladigan boy tarixga ega. U Sharq va Gʻarb oʻrtasidagi savdo va madaniy almashinuv markazi boʻlib xizmat qilgan Ipak yoʻlida muhim rol oʻynagan. Ipak yoʻli Yevropa, Osiyo va Afrikani bogʻlovchi muhim savdo yoʻllari tarmogʻi edi. Oʻzbekistonning markaziy joylashuvi uni butun dunyodan kelgan savdogarlar uchun strategik bekatga aylantirdi. Ipak yoʻli davrida Oʻzbekiston oʻzining arxitekturasi, sanʼati va ilm-fanlari bilan mashhur boʻlgan Samarqand va Buxoro kabi joʻshqin shaharlari bilan mashhur edi. Qadimgi O‘zbekistondagi savdo-sotiq Oʻzbekistonning qadimiy tarixida savdo-sotiq hal qiluvchi oʻrin tutgan. Bu hudud Sharq va Gʻarb oʻrtasida tovar va gʻoyalar almashinuvini taʼminlovchi Ipak yoʻlining markazi boʻlgan. O‘zbekistonning strategik joylashuvi uni yirik savdo yo‘llari chorrahasiga aylantirib, turli sivilizatsiyalar savdogarlarini o‘ziga tortdi. Bu shaharlarning o'sishiga va gullab-yashnayotgan bozorlarning paydo bo'lishiga olib keldi. Qadimgi Oʻzbekiston iqtisodiyoti asosan dehqonchilik va savdoga tayangan. Mintaqada ipak, ziravorlar va qimmatbaho metallar kabi qimmatbaho mahsulotlar ishlab chiqarilgan bo'lib, ular O'rta Osiyo va undan tashqarida katta talabga ega edi. O'zbekistonning jahon tarixiga qo'shgan hissasi O‘zbekiston qadim zamonlarga borib taqaladigan boy tarixga ega. U bir vaqtlar Xitoyni Yevropa bilan bog‘lagan tarixiy Ipak yo‘li savdo yo‘lining bir qismi bo‘lgan. Oʻzbekiston hududi ham Fors va Moʻgʻullar imperiyasi kabi buyuk qadimiy imperiyalarga vatan boʻlgan. O‘zbekiston jahon tarixiga salmoqli hissa qo‘shgan, jumladan, astronomiya sohasida muhim kashfiyotlar qilgan mashhur astronom va matematik Ulug‘bek tug‘ilgan joydir. O‘zbekistonning milliy bayramlari va tantanalari O‘zbekiston boy tarixga ega va o‘zining yorqin milliy bayramlari va tantanalari bilan mashhur. O‘zbekistonda eng muhim milliy bayramlardan biri Navro‘z bo‘lib, u bahor kelishini nishonlaydi. Yana bir muhim bayram - O'zbekistonning Sovet Ittifoqidan mustaqil bo'lganiga bag'ishlangan Mustaqillik kuni. O'zbekistonning o'ziga xos oshxonasi O‘zbekistonning betakror oshxonasi uning boy madaniy va tarixiy merosining ko‘zgusidir. Mamlakat oshxonasi Ipak yo'li savdo yo'li va mintaqaning ko'chmanchi merosi ta'sirida o'zining xilma-xil ta'mi va ingredientlari bilan mashhur. O‘zbekistonning palov, manti, shashlik kabi an’anaviy taomlari ham mahalliy aholi, ham tashrif buyuruvchilar tomonidan seviladi.1 2 3 O‘zbekistonning an’anaviy san’ati va hunarmandchiligi O‘zbekiston asrlar davomida avloddan-avlodga o‘tib kelayotgan an’anaviy san’at va hunarmandchilikning boy tarixiga ega. O‘zbekiston to‘qimachilik, kulolchilik va yog‘och buyumlarining murakkab naqshlari va jo‘shqin ranglari mamlakat badiiy merosidan dalolatdir. So‘zanining nafis kashtasidan tortib, Iznikning murakkab sopol koshinlarigacha O‘zbekistonning an’anaviy san’ati va hunarmandchiligi madaniy go‘zallik xazinasi hisoblanadi. O'zbekistondagi tarixiy obidalar O‘zbekiston ko‘p asrlik tarixiy obidalarga ega boy tarixga ega. Oʻzbekistondagi eng mashhur tarixiy obidalar qatoriga Buxoro Arki, Samarqandning Registon maydoni va Xiva minorasi kiradi. Bu diqqatga sazovor joylar nafaqat tarixiy ahamiyati, balki me’moriy go‘zalligi bilan ham muhim ahamiyatga ega. O'zbekistonning Markaziy Osiyoga ta'siri Markaziy Osiyoda joylashgan O‘zbekiston qadim zamonlarga borib taqaladigan boy tarixga ega. U mintaqadagi yirik savdo va madaniyat markazi bo'lgan. O'zbekiston Markaziy Osiyoning rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatdi. O'zbekistonning kelajak istiqbollari Oʻzbekiston tarixi qadim zamonlardan boshlanadi, mintaqa turli imperiyalar va sivilizatsiyalar taʼsirida boʻlgan. O‘zbekiston 1991-yilda Sovet Ittifoqi parchalanib, mustaqillikka erishdi va o‘shandan buyon o‘z e’tiborini o‘z xalqining zamonaviy va farovon kelajagini qurishga qaratmoqda. Hukumat tomonidan xorijiy sarmoyalarni jalb etish, tadbirkorlikni rivojlantirish, turizmni rivojlantirish borasida islohotlar amalga oshirilayotgani O‘zbekistonning istiqboli porloq. E'tiboringiz uchun rahmat

O'xshashlar

O’zbekiston tarixi
Avesto O’zbekiston tarixi bo’yicha eng muhim manba
O’zbekiston tarixi fanining predmeti, nazariy-metodologik asoslari, manbalari va ahamiyati
O’zbekiston sportchilari
O’zbekiston mustaqillik deklaratsiyasi