Manbashunoslikning yo`nalishlaril - Tarix - Slaydlar

Manbashunoslikning yo`nalishlaril

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2364.2041015625 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Manbashunoslikning yo`nalishlari

Reja: 1. Nazariy Manbashunoslik. 2. Arxeografiya . 3. Amaliy manbashunoslik.

Nazariy manbashunoslik yo`nalishi amaliy manbashunoslik tajribasini umumlashtiradi, yozma manbalarning vujudga kelishi va ularning real tarixiy sharoitida o`zida aks ettirish qonuniyatlari, manbalarni izlab topish, turkumlash, tavsifga olish, tartibga solish asoslarini ishlab chiqardi va ularni ilmiy muomilaga kiritishning, amaliy o`rganishning eng maqsadga muofiq asosiy usul va yo`larini aniqlaydi va amaliyotga tafsiya etadi.

Sharq yozma manbalarining turkumlashning yagona aniq bir qoidasi xozirgacha ishlab chiqilmagan. Mavjud qo`lyozma manbalar fihristi bir qismi asarlar tili nuqtai nazarida kelib chiqib tuzilgan masalan angiliyaniong biritaniya muzeyida saqlanayotgan sharq qo`lyozmalari yirik sharqshunos Charlz Ryo tomonidan, ularning qaysi tilda yozilganiga qarab Arab, Fors va turkiy tildagi qo`lyozmalarni alohida- alohida tavsifga olib fihrist tuzilgan. Fransiya poytahti Parijda miliy kutubxonada saqlanayotgan sharq qo`lyozmalari haqida Edgar Bloshe ham shu tartibda katalog tuzgan

Bazi manbashunoslar qo`lyozmalarni mazmuniga qarab, asarda qaysi masala bayon etilganiga qarab turkumlashni lozim topsalar, ularning boshqa bir guruhi asarning kelib chiqishiga, yani qaerda va qachon yozilganligiga qarab turkumlashni maqul . yana bir guruh olimlar esa ularning rasmiy hujjatlar tarixiy geo- kosmografik va biografik asarlar kabi turlarga bo`lib o`rganishni tavsiya qiladi. Manbvalarni avtograf, yani mualifni o`z qo`li bilan yozganligiga yoki ko`chirilgan nusxa eklanligiga qarab turkumlash hollari ham uchraydi.

Arxeografiya – yozma manbalarni ilk tafsifga olish yoki ulrni qidirib topib birinchi marta tafsiflash ilmiy muomilaga olib kirishni nazarda tutadi bu ilmiy yo`nalish Respublikamiz Fanlar Akademiyasining Abu Rayhon Beruniy nomidagi sharqshunoslik instituti va boshqa Qo`lyozmalar institutida boshlangan bo`lib malum davrgacha Farg`ona vodiysi, Samarqand, Buxoro va Xorazm viloyatlariga qator arxeografik ekspiditsiyalar uyushtirilgan.

Bular natijasida bir qancha nodir qolyozmalar va hujjatlar aniqlab, davlat hazinalariga olib kelingan. Hamid Sulaymon ( vaf.1979) Angliya, Fransiya (1968) va A.Madraimov V. Kyuner bilan birgalikda Hindiston kutubxonalariga (1976-1977) arxeografik edi. Uyushtirilgan ekspeditsiyalarda A. Murodov, A. Irisov, I.Abdullayev, A.Ahmedov, B. Hasanov, O. Jalilov, M. Hakimov, A. Madraimov, Yu. Tursunov va boshqalar ishtirok etganlar.

Amaliy manbashunoslik yo`nalishi bevosita yozma manbalarni nazariy manbashunoslik tavsiyasiga binoan o`rganish, izlab topish, tavsif etish va o`zi topgan, mavzu uchun yangi va kerakli malumotlarni ilmiy muomalaga olib kirishni nazarda tutadi. Amaliy manbashunoslikda tadqiqotchi o`zi uchun birormavzuga oid manbalarning tanlab olgandan keyin ularni har birini tashqi yoki moddiy texnik belgilari va ichki mazmuniga ko`ra guruhlarga ajratib ilmiy tahlil etish lozim.

Amaliy manbashunoslik qadimgi davrlardan boshlab to shu kungacha ma’lum darajada tajriba to`pladi ko`plab yozma yodgorliklarning eng asosiylari asl nushada – faksimilesi, tanqidiy matni, tarjima va izohli tarjimasi amalaga oshirilib chop etishga erishildi turli qo`lyozma fondlari kutubxona va muzey va shahsiy majmualardagi yozma yodgorliklar tavsifi fihrist – kataloglarda e`lon qilinib ularda amalga oshirilgan manbashunosliklar sohasidagi tatqiqodlar natijalari umumlashtirildi.

Amaliy manbashunoslik nazariy bilim va tаjriba asosida manbashunoslikning konkret , muayyan sohasi bo`limi, davri masalasi yoki biror manba yuzasidan amaliy, praktik tadqiqot olib boradi, arxiv, muzey, kutubxona va shaxsiy majmularda mavjud yozma manbalarni o`rganib, eng qimmatlilarini ilmiy muomalaga olib kirib, keng jamoatchilikning manaviy mulkiga aylantiradi. Umuman nazariy va amaliy manbashunoslik bir-birini to`ldiradi biri ikkinchisi uchun asosiy tadqiqot yo`nalishi va uslublarini belgilasa, ikkinchisi birinchisi uchun daliliy ma`lumotlar jamlab, asos bo`lib xizmat qiluvchi dalillarni yig`adi.

Adabiyotlar: 1. Karimov I A Tinchlik va xavfsizligimiz o`z qudratimizga hamjihatligimiz va qatiy irodamizga bog`liq. 12 jild T. o`zbekiston 2004. 2. Karimov I A O`zbek halqi hech qachon hechh kimga qaram bo`lmaydi. 13- jild T. O`zbekiston 2005. 3. A Madiraimov, G.Fuzailova . Manbashunoslik Toshkent. 2008. 4 Ahmedov B. A. O`zbekiston tarixi manbalari Toshkent 2001.

O'xshashlar

Manbashunoslikning asosiy yo’nalishlari. Nazariy va amaliy manbashunoslik

Manbashunoslik fanining maqsad va vazifalari. Manbashunoslikning yo’nalishlari

Pravoslaviya yo`nalishi

Prezidentimiz Islom Karimovning Tarixiy xotirasiz kelajak yo`q asari

Hujjatshunoslik